فواید زعفران
عموماً از زعفران بهعنوان ادویهای که برای طعم دادن به غذاها، اطلاع داشته باشید، اما عصاره زعفران دارای سابقه طولانی بیش از 2500 سال در داروهای گیاهی است. طبق یک مطالعه در سال 2014، این ماده در کشورهای مختلف برای درمان انواع بیماری ها استفاد می شود. از فواید زعفران می توان درمان بیماریهای پوستی، مشکلات تنفسی، ضعف بینایی، درد، بیماریهای روانی، مشکلات زنان، اختلال نعوظ و عفونتها مورداستفاده قرار گرفته است.
زعفران که از گل کروکوس گرفته شده است، یک گیاه قدیمی است که بهطور عمده در ایران و برخی کشورهای دیگر ازجمله اسپانیا، هند و یونان کشت میشود. گل کروکوس یک گل با رنگ بنفش روشن است، اما کلاله آن مانند نخ و رنگ آن مایل به قرمز است، جایی که گرده جوانه میزند و بهعنوان ادویه ارزش زیادی دارد. برای تولید یک کیلو زعفران، حدود 36000 گل که با دست برداشت میشوند، نیاز است.
به دلیل کشت، برداشت و جابجایی، زعفران گرانترین ادویه در جهان است. به همین دلیل اغلب از آن بهعنوان “طلای سرخ ” یاد میشود.
بیش از 150 ماده شیمیایی در زعفران وجود دارد، اما مواد اصلی آن کروستین و کروسین، پیکروکروسین و سافرانال است که مسئول رنگ، طعم و بوی زعفران هستند. این ترکیبات همه آنتیاکسیدان های قوی و مولکولهایی هستند که از سلولها در برابر رادیکالهای آزاد و استرس اکسیداتیو محافظت میکنند و دانشمندان عقیده دارند که این ترکیبات باعث بسیاری از اثرات مفید زعفران است.
فواید سلامتی
ثابت شده است که زعفران در چندین بیماری مفید است و طبق یک مطالعه از سال 2015، به مراحل پیشرفتهتری رسیدهاند و عقیده دارند این ادویه بهعنوان دارویی در درمان برخی بیماریها مفید است.
بهبود بیماری آلزایمر از فواید زعفران
به نظر میرسد مصرف عصاره زعفران تا 22 هفته باعث بهبود علائم بیماری آلزایمر میشود. زعفران ممکن است در مورد داروی تجویزشده دونپزیل نیز مؤثر باشد. خواص آنتیاکسیدانی و ضدالتهابی عصارههای زعفران میتواند پتانسیل درمانی آن را برای مسائل مختلف سیستم عصبی نشان دهد. ادویه با سیستم کولینرژیک و دوپامینرژیک تداخل میکند که ممکن است در مورد آلزایمر یا پارکینسون اثرات مفیدی داشته باشد.
بهبود و درمان افسردگی از فواید زعفران
تحقیقات نشان میدهد که مصرف زعفران به مدت 6-12 هفته علائم افسردگی را بهبود میبخشد. تحقیقات اولیه در بیمارانی که قبلاً داروی ضدافسردگی مصرف میکردند، نشان میدهد که افزودن عصاره زعفران علائم افسردگی را بیشتر بهبود میبخشد؛ اما مصرف زعفران ممکن است به افرادی که هم اضطراب و هم افسردگی دارند کمک نکند.
مطالعهای در مجله علوم رفتاری و مغز نشان داد که عصاره زعفران بدون تغییر در سطح سایر هورمونهای مغز مانند سروتونین، سطح دوپامین را در مغز افزایش میدهد.
پژوهشی دیگر پیشنهاد میکند که مصرف 30 میلیگرم زعفران در روز میتواند تأثیراتی مشابه داروهای درمان افسردگی خفیف تا متوسط مانند ایمی پرامین و فلوکستین داشته باشد.
اگرچه برخی افراد استفاده از زعفران را بهعنوان درمانی مکمل برای بهبود خلقوخو توصیه میکنند، اما توصیه آن برای درمان علائم افسردگی به تحقیقات بیشتری نیاز دارد.
گرفتگی قاعدگی (دیسمنوره)
برخی تحقیقات نشان میدهد مصرف یک محصول خاص حاوی زعفران، انیسون و دانه کرفس باعث کاهش درد در دوره قاعدگی میشود .
سندرم قبل از قاعدگی (PMS)
برخی تحقیقات نشان میدهد که مصرف عصاره خاص زعفران علائم PMS را پس از دو دوره قاعدگی بهبود میبخشد.
دژنراسیون ماکولای وابسته به سن یا ( AMD)
این بیماری یک نوع بیماری چشمی است که منجر به کاهش بینایی در افراد مسن میشود. تحقیقات اولیه نشان میدهد که مصرف زعفران تا 6 ماه ممکن است باعث بهبود بینایی در افراد مبتلا به AMD شود.
اختلال عملکرد جنسی ناشی از داروهای ضدافسردگی
مصرف داروی ضدافسردگی باعث میشود برخی افراد علاقه خود را به رابطه جنسی از دست بدهند. تحقیقات اولیه نشان میدهد که مصرف زعفران به مدت 4 هفته، رضایت از رابطه جنسی را در مردان و زنانی که داروی ضدافسردگی مصرف میکنند را بهبود میبخشد، اما به نظر نمیرسد که میل به رابطه جنسی یا ارگاسم را بهبود بخشد.
عوارض متابولیک ناشی از داروهای ضد روانپریشی
برخی از داروهای ضد روانپریشی میتوانند سطح قند خون و کلسترول را افزایش دهند. تحقیقات اولیه نشان میدهد که مصرف زعفران به مدت 12 هفته میتواند از این افزایش قند خون جلوگیری کند، اما به نظر نمیرسد مصرف زعفران مانع از افزایش کلسترول خون شود.
فواید زعفران در کاهش علائم آسم
تحقیقات اولیه نشان میدهد که مصرف زعفران ممکن است برخی از علائم آسم را در افراد مبتلا به آسم آلرژیک کاهش دهد .
عملکرد ورزشی
تحقیقات اولیه نشان میدهد که مصرف زعفران یا ماده شیمیایی از زعفران به نام کروستین میتواند باعث کاهش خستگی و بهبود قدرت عضلات در مردان در هنگام ورزش شود.
کاهش وزن و مدیریت اشتها
مکملهای زعفران هنگامیکه بهعنوان کمک به کاهش وزن استفاده میشوند، جلوی اشتها و کاهش میل به خوردن را میگیرند. برخی از طرفداران پیشنهاد میکنند که زعفران میزان سروتونین مغز را افزایش میدهد و بهنوبه خود به جلوگیری از پرخوری اجباری و افزایش وزن کمک میکند.
کاهش خطر سرطان
زعفران سرشار از دو کاروتنوئید مهم، یعنی کروسین و کروستین است. شواهد بالینی نشان میدهد که برخی از کاروتنوئیدها ممکن است اثرات ضد توموری قوی داشته باشند.
تحقیقات نشان میدهد که زعفران میتواند بهعنوان یک ماده شیمیایی پیشگیریکننده سرطان بالقوه استفاده شود.
طبق گزارش دیگری، اگرچه سازوکار دقیق اثرات ضد سرطانی زعفران مشخص نیست، اما کاروتنوئیدهای آن میتوانند اثر ضد سرطانی داشته باشند. برای رسیدن به نتیجه قطعی، آزمایشهای بیشتری در انسان لازم است.
زعفران و اجزای آن نیز بهعنوان گزینههای امیدوارکننده پیشگیری از سرطان پیشنهادشدهاند. کروسین، یکی از ترکیبات آن، بهعنوان یک ماده شیمیدرمانی دارای قدرت بالایی است.
بهبود سلامت قلب
زعفران با تقویت سیستم گردش خون به کاهش خطر بیماریهای قلبی کمک میکند. این ادویه غنی از تیامین و ریبوفلاوین است و اینها باعث سلامت قلب میشوند و از بروز مشکلات مختلف قلبی جلوگیری میکنند.
به دلیل خاصیت آنتیاکسیدانی، زعفران به سلامت عروق و رگهای خونی کمک میکند. خواص ضدالتهابی این ادویه برای قلب مفید است. کروستین موجود در ادویه بهطور غیرمستقیم سطح کلسترول خون را تنظیم کرده و از شدت آترواسکلروز (گرفتگی عروق) میکاهد.
بهبود سوختگی
یک مطالعه بر روی موش صحرایی ویژگیهای بهبود زخم زعفران را با فعالیت آنتیاکسیدانی و ضدالتهابی آن مرتبط میکند. زعفران در مقایسه با زخمهای تحت درمان با کرم میتواند به میزان قابلتوجهی درمان سوختگی را افزایش دهد. این مطالعه احتمال تأثیر بالقوه زعفران در تسریع ترمیم زخم در آسیبهای سوختگی را افزایش میدهد.
اختلال در نعوظ
درحالیکه مکانیسم عملکرد زعفران بر عملکرد جنسی ناشناخته است، یک بررسی در سال 2018 در شش مقاله نشان داد که چندین مطالعه مفید بودن آن را در اختلال نعوظ، ازجمله عملکرد نعوظ، میل جنسی، عملکرد ارگاسم، رضایت از رابطه و رضایت کلی جنسی گزارش دادهاند.
تقویت سیستم ایمنی از بهترین فواید زعفران
زعفران سرشار از کاروتنوئیدها است که به نظر میرسد بر روی ایمنی بدن تأثیر میگذارد. مطالعهای که روی مردان سالم انجام شد، نشان داد که استفاده روزانه از زعفران (حدود 100 میلیگرم) میتواند باعث بهبود سیستم ایمنی موقتی و بدون هیچگونه واکنش سوء داشته باشد.
عوارض جانبی زعفران
- بهطورکلی، مصرف زعفران خطر کمی دارد. مصرف روزانه حداکثر 1.5 گرم زعفران بهطورکلی بیخطر است، اما خوردن زیاد آن میتواند سمی باشد. محققان 5 گرم مصرف روزانه را دوز سمی میدانند.
- دوزهای بسیار بالا ممکن است برای گروههای خاصی از افراد خطرناکتر باشد. بهعنوانمثال، توجه داشته باشید که زنان باردار باید از مصرف بیش از 5 گرم در روز زعفران خودداری کنند؛ زیرا این ماده باعث تحریک رحم میشود.
- واکنشهای آلرژیک برای برخی افراد یک احتمال است. هرکسی که علائم واکنش آلرژیک را پس از مصرف زعفران تجربه کند، باید به پزشک مراجعه کند.
کلام آخر فواید زعفران :
مطالعات انجامشده نتوانستند هیچ پیشینهای درزمینه تداخل داروهای مختلف با زعفران پیدا کنند. بااینحال، آنها استفاده از زعفران را در افرادی که تحت درمان قرصهای ضد انعقاد خون (رقیقکننده خون) یا کسانی که انواع خاصی از بیماری کلیوی دارند، پیشنهاد میکنند بااحتیاط مصرف شود. همچنین، به خاطر داشته باشید که خوددرمانی بیماری مانند افسردگی و اجتناب یا تأخیر در درمان بهموقع افسردگی ممکن است عواقب جدی داشته باشد؛ مانند هر مکمل دیگری، اگر میخواهید از فواید زعفران برای درمان بیماری استفاده کنید، ابتدا با پزشک خود صحبت کنید تا جوانب مثبت و منفی آن را بسنجید.
منابع:
https://www.verywellfit.com/health-benefits-of-saffron-extract-89511
https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-844/saffron
https://www.stylecraze.com/articles/amazing-benefits-of-saffron/