کرایولیپولیز چیست؟
کرایولیپولیز (Cryolipolysis) که معمولاً به‌عنوان کول اسکالپتینگ یا پیکرتراشی سرد (CoolSculpting) توسط بیماران شناخته می‌شود، از دمای سرد برای تخریب سلول‌های چربی و کاهش حجم سلول‌های چربی به‌صورت موضعی استفاده می‌کند.
کرایولیپولیز یک روش امیدوارکننده برای کاهش چربی غیرتهاجمی و شکل‌گیری بدن است و جایگزین قانع‌کننده‌ای برای لیپوساکشن و سایر روش‌های تهاجمی است.
تأثیر سرمادهی بر سلول‌های چربی
تحقیقات گسترده نشان داده‌اند که سلول‌های چربی برخلاف سایر انواع سلول‌ها در برابر سرما حساس هستند و درحالی‌که سلول‌های چربی با عمل سرمادهی یخ می‌زنند، پوست و بافت‌های دیگر از آسیب در امان خواهند ماند. عمل سرمادهی موجب تخریب سلول‌های چربی، مرگ تدریجی سلولی (آپوپتوزیس) و التهاب موضعی می‌شود.
در بدن انسان دو نوع بافت چربی وجود دارد:
- بافت چربی سفید (WAT)
- بافت چربی قهوه‌ای (BAT)
بافت چربی سفید (WAT)
آديپوسیت‌های سفید:
- فراوان‌ترین نوع سلول‌های چربی هستند که به‌صورت قطرات چربی درون سیتوپلاسم سلولی قرار می‌گیرند و در مکان‌های خاصی از داخل بدن مانند شکم و اطراف لگن تجمع می‌یابند.
- به‌صورت احشایی یا زیرپوستی است که نقش ضربه‌گیری و محافظت از بدن در برابر صدمات را نیز بر عهده‌دارند
- انرژی اضافی را به‌صورت تری گلیسیرید ذخیره می‌کند و در صورت نیاز برای تنظیم تعادل انرژی این چربی‌ها شکسته و مصرف می‌شود و توسط خون به بافت‌های موردنظر منتقل می‌گردد.
- با افزایش اندازه و یا تعداد سلول‌های چربی گسترش می‌یابد و گسترش آن‌ها به محافظت از بافت‌هایی از قبیل عضله و کبد از لیپوتوکسیتی (مسمومیت چربی) کمک می‌کند.
بافت چربی قهوه‌ای (BAT)
دومین نوع مهم از سلول چربی، سلول‌های چربی قهوه‌ای هستند که سالیان زیادی از وجود آن‌ها در انسان‌ها غافل بودند تا زمانی که تصویربرداری با (18)F-fluorodeoxygluco نشان داد که انسان نیز مانند موش‌ها، ذخایر زیادی از BAT دارد.
در مقابل WAT، سلول‌های BAT محل ذخیره چربی نیستند، بلکه در اثر اکسیداسیون چربی به تولید حرارت در بدن می‌پردازند.
این سلول‌ها به‌طور گسترده‌ای در گره‌های لنفاوی بالای گردن (supraclavicular) و گردن قرار دارند.
تعداد سلول‌های چربی قهوه‌ای با افزایش سن کاهش می‌یابد و این ممکن است به افزایش بروز اضافه‌وزن با بالا رفتن سن کمک کند.
اگر بدن در معرض سرما قرار بگیرد سلول‌های چربی قهوه‌ای اقدام به سوزاندن چربی و تلید حرارت می‌کنند، بنابراین قرار گرفتن در معرض سرما می‌تواند با تحریک لیپولیز BAT و گرمازایی ذخایر اسیدهای چرب بدن را کاهش دهد.
همچنین شواهدی وجود دارد که سلول‌های چربی سفید در پاسخ به شرایط محرک می‌تواند به سلول‌های شبه قهوه‌ای تبدیل شود و ممکن است این تغییر مسیر پیش ساز WAT به BAT در شرایط سرما، به کنترل چاقی کمک کند.
هدف از کرایولیپولیز
در کرایولیپولیز عمل سرمادهی موجب تخریب سلول‌های چربی و مرگ تدریجی سلولی (آپوپتوزیس) می‌گردد و هدف از کریولایپولیز این است که حجم چربی را در محل تجمع بافت چربی مورد هدف کاهش دهند. بعضی از بیماران ممکن است انتخاب کنند که بیش از یک منطقه تحت درمان قرار گیرد یا یک منطقه را بیش از یک بار در معرض سرمادهی قرار دهند.
چه کسانی تمایل به استفاده از کرایولیپولیز هستند
بیمارانی که علاوه بر پیروی از رژیم و ورزش، مایل به کاهش چربی موضعی یعنی در ناحیه خاص مانند شکم، پهلو و ران‌ها هستند.
چه کسانی نباید از کرایولیپولیز استفاده کنند
بیماران مبتلابه سیستم ایمنی ضعیف و بیماریهای مرتبط با سرما، نباید کرایولپیولیز انجام دهند. برخی از بیماریهای مرتبط با سرما عبارت‌اند از:
کرایوگلوبولینمی: نوعی بیماری است که در اثر تجمع و اتصال پروتئینی به نام کرایوگلوبولین‌ها در خون در شرایط دمای پایین ایجاد می‌شود و درنتیجه منجر به متراکم شدن پلاسما و انسداد رگ‌های خونی می‌گردد
کهیر سرد: نوعی کهیر پوستی است که در مواجهه با سرما یا محرک‌های سرد بروز می‌کنند
هموگلوبينوري سرد حمله‌ای (PCH) : اين بيماري زماني بروز می‌کند كه بيمار در معرض سرما قرار گيرد و آنتي بادي دونات ولندشتاين در این شرایط فعال می‌شود.
همچنین افراد دارای پوست‌های شل نیز بهتر است کرایولیپولیز انجام ندهند، زیرا وکیوم (مکش پوست) و سرمادهی به‌طور هم‌زمان در دستگاهی که این عمل را انجام می‌دهد صورت می‌گیرد.
نحوه کار با دستگاه کرایولیپولیز
پس از ارزیابی ابعاد و شکل محل تجمع چربی، یک اپلیکاتور متناسب با اندازه و انحنای محل مورد نظر انتخاب می‌شود.
موضع درمانی روی بدن برای قرارگیری اپلیکاتور علامت‌گذاری می‌شود. ژل پد برای محافظت از پوست روی بدن قرار داده می‌شود.
اپلیکاتور روی پوست قرار داده می‌شود و پوست به داخل فضای خالی اپیکاتور (کلاهک) مکش می‌شود.
دمای داخل اپلیکاتور کاهش می‌یابد و باعث بی‌حسی و کرختی موضع درمانی می‌شود.
این عمل ممکن است چند ساعت طول بکشد، سپس دستگاه را خاموش می‌کنند و موضع درمانی را ماساژ می‌دهد.
ماساژ ناحیه بلافاصله پس از درمان ممکن است کاهش چربی را بهبود بخشد. برخی مطالعات نشان دادند که کاهش چربی پس از دو ماه ماساژ دادن ناحیه درمان شده، افزایش‌یافته است؛ اما برای اطمینان از این نتیجه نیاز به تحقیقات بیشتر است.
نکته مهم این است که کرایولیپولیز باید توسط دستگاه‌های دقیق و با تکنولوژی بالا و همچنین مستقیماً توسط پزشک ماهر انجام شود و بیمار نباید بدون نظارت و حضور پزشک اقدام به این کار کند.
عوارض احتمالی کرایولیپولیز
کرایولیپولیز یک روش غیرتهاجمی است، بنابراین نیازی به جراحی، سوراخ کردن، بیهوشی یا دارو که باعث واکنش آلرژیک شوند، نیست، بنابراین در این روش میزان عوارض کم و میزان رضایت بالا است و فرد بلافاصله پس از درمان می‌تواند به انجام کارهای روزمره بپردازد. شایع‌ترین عارضه که توسط بیماران گزارش‌شده داشتن احساس کمتر در ناحیه درمان شده پس از درمان است که پس مدتی برطرف خواهد شد.
برخی دیگر از عوارض کرایولیپولیز به شرح زیر است:
- عدم تقارن و ناهماهنگی در موضع درمانی
- درد موضعی
- واکنش‌های پوستی مانند ورم، تیرگی، قرمزی، سرمازدگی یا سوختگی
- کاهش قدرت عملکرد زبان و لب بعد از کرایولیپولیز گردن یا چانه.
- کمتر از یک درصد بیماران دچار پارادوکس هایپرپلازی چربی، یعنی افزایش غیرمنتظره تعداد سلول‌های چربی می‌شوند. این اتفاق در مردان سه برابر بیشتر از زنان رخ می‌دهد و در نژادهای اسپانیایی شایع‌تر است.
بعد از کرایولیپولیز چه اتفاقی می‌افتد؟
سلول‌های چربی تخریب‌شده به‌تدریج توسط دستگاه ایمنی بدن و از طریق سیستم لنفاتیک از سه هفته تا 6 ماه پس ازکرایولیپولیز، دفع می‌شوند. به‌طور متوسط مقدار سلول‌های چربی در محل درمان شده 20 درصد کاهش می‌یابد و درواقع اندازه محل درمان شده کاهش می‌یابد.
روش کرایولیپولیز مانند بسیاری از روش‌های درمانی قابل‌برگشت است و اگر فرد بعد از درمان و طی زمانی که چربی تخریب‌شده در حال دفع شدن است از سبک زندگی سالم مانند تغذیه و فعالیت بدنی پیروی نکند، شاهد بازگشت و جایگزین حجم چربی ازدست‌داده خواهد بود.
همچنین بخوانید:
