Skip to content

چاقی در کودکان و روش های درمان آن

چاقی در کودکان

چاقی کودکان

چاقی در کودکان یک بیماری جدی پزشکی است که کودکان و نوجوانان را درگیر می کند. چاقی در دوران کودکی نگران کننده است زیرا وزن اضافی اغلب کودکان را در مسیر مشکلات سلامتی قرار می دهد که زمانی مشکلات بزرگسالان محسوب می شد. هم چنین چاقی در این دوران می تواند منجر به عدم اعتماد به نفس و افسردگی شود. یکی از بهترین راهکارها برای کاهش چاقی دوران کودکی بهبود عادات غذایی و ورزش کل خانواده است. درمان و پیشگیری از چاقی در کودکان کودکی به حفظ سلامت فرزند در حال حاضر و در آینده کمک می کند.

علائم

همه بچه هایی که وزن اضافی دارند لزوما در ظاهر آنها به میزان واضحی مشخص نیست. برخی از کودکان دارای فرم بدنی بزرگتر از حد متوسط هستند و کودکان به طور معمول مقادیر متفاوتی از چربی بدن را در مراحل مختلف رشد دارند. شاخص توده بدنی (BMI) ، که راهنمای وزن در ارتباط با قد را ارائه می دهد ، معیار مورد قبول اضافه وزن و چاقی است. پزشک کودک می تواند از نمودارهای رشد ، BMI و در صورت لزوم از آزمایش های دیگر برای تشخیص اینکه آیا وزن فرزند می تواند مشکلات سلامتی ایجاد کند یا نه ، استفاده کند.

چاقی در کودکان
چاقی در کودکان

علل

مسائل مربوط به سبک زندگی ،فعالیت بسیار کم و دریافت کالری زیاد از غذاها و نوشیدنی ها عوامل اصلی چاقی در کودکان هستند. اما عوامل ژنتیکی و هورمونی نیز ممکن است نقش داشته باشند.

عوامل خطر

عوامل زیادی که معمولاً به صورت ترکیبی کار می کنند خطر اضافه وزن فرزند را افزایش می دهند. این عوامل شامل:

  • رژیم غذایی

خوردن مرتب غذاهای پرکالری مانند فست فودها ، غذاهای پخته شده و تنقلات می تواند باعث چاقی در کودکان شود. آب نبات و دسرها همچنین می توانند باعث افزایش وزن شوند ، نوشیدنی های شیرین از جمله آب میوه ها و نوشیدنی های ورزشی به عنوان عاملان چاقی محسوب می شوند.

  • فعالیت کم

کودکانی که به میزان کافی فعالیت بدنی ندارند، به دلیل اینکه به میزان کافی کالری نمی سوزانند بیشتر در معرض افزایش وزن هستند. زمان زیاد صرف فعالیت های بی تحرک مانند تماشای تلویزیون یا انجام بازی های ویدئویی نیز به این مشکل کمک می کند. 

  • خانواده 

اگر فرزندی دارای خانواده ای باشد که اضافه وزن دارند ، احتمال بیشتری وجود دارد که دچار اضافه وزن شود. این امر به ویژه در محیطی صادق است که غذاهای پرکالری همیشه در دسترس هستند و اعضای خانواده به فعالیت بدنی تشویق نمی شود.

  • عوامل روانشناسی 

استرس شخصی ، والدین و خانواده می تواند خطر چاقی در کودکان را افزایش دهد. برخی از کودکان برای کنار آمدن با مشکلات یا مقابله با احساسات ، مانند استرس یا مبارزه با خستگی ، پرخوری می کنند. والدین آنها ممکن است تمایلات مشابهی داشته باشند.

  • داروهای خاص 

برخی از داروهای تجویزی می توانند خطر ابتلا به چاقی را افزایش دهند. آنها شامل پردنیزون ، لیتیوم ، آمیتریپتیلین ، پاروکستین (پاکسیل) ، گاباپنتین (نورونتین ، گرالیز ، هوریزانت) و پروپرانولول (ایندرال ، همانگول) هستند.

عوارض

چاقی در کودکان اغلب باعث ایجاد عوارض جسمی ، اجتماعی و عاطفی  در کودک می شود.

عوارض جسمی

عوارض جسمی چاقی در کودکان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • دیابت نوع دو 

این بیماری مزمن بر نحوه استفاده بدن کودک از قند (گلوکز) تأثیر می گذارد. چاقی و کم تحرکی خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش می دهد.

  • کلسترول و فشار خون بالا

رژیم غذایی نامناسب می تواند باعث شود که کودک به کلسترول و فشارخون بالا مبتلا شود. این عوامل می توانند در تجمع پلاک ها در شریان ها نقش داشته باشند ، که می تواند باعث باریک شدن و سفت شدن عروق شود و احتمالاً منجر به حمله قلبی یا سکته در مراحل بعدی زندگی شود.

  • درد مفاصل

وزن اضافی باعث ایجاد فشار اضافی بر باسن و زانوها می شود. چاقی در دوران کودکی می تواند باعث درد و گاهی صدمات در ناحیه لگن ، زانو و کمر شود.

  • مشکلات تنفسی

آسم بیشتر در کودکانی که اضافه وزن دارند شایع است. این کودکان به احتمال زیاد دچار آپنه انسدادی خواب می شوند ( یک اختلال بالقوه جدی که در آن تنفس کودک مکرراً در طول خواب متوقف می شود و شروع می شود).

مشکلات تنفسی در کودکان چاق
مشکلات تنفسی در کودکان چاق
  • بیماری کبد چرب غیرالکلی 

این اختلال که معمولاً هیچ علامتی ندارد ، باعث تجمع رسوبات چربی در کبد می شود. 

عوارض اجتماعی و عاطفی

کودکانی که دارای چاقی هستند ممکن است مورد تمسخر قرار بگیرند، که این مسئله می تواند منجر به از دست دادن عزت نفس و افزایش خطر افسردگی و اضطراب شود.

پیشگیری

برای جلوگیری از چاقی در کودکان راه کارهای زیر می تواند موثر باشد.

  1. تغذیه سالم و فعالیت بدنی منظم را به یک امر خانوادگی تبدیل کنید.
  2. میان وعده های سالم در دسترس داشته باشید.
  3. چندین بار غذاهای جدید را به کودک ارائه دهید( اگر فرزند شما غذای جدید را دوست ندارد ناامید نشوید. معمولاً برای جلب رضایت چندین باراو را در معرض یک غذا قرار می گیرد)
  4. در صورتی که می خواهید به کودک پاداش دهید از پاداش های غذایی استفاده نکنید.
  5. بر خواب کودک و کافی بودن آن نظارت داشته باشید.
  6. حداقل سالی یکبار کودک را نزد پزشک ببرید تا از طبیعی بودن رشد کودک اطمینان حاصل کنید. 

تشخیص چاقی

به عنوان بخشی از مراقبت منظم از کودک ، پزشک BMI کودک را محاسبه می کند و تعیین می کند که در نمودار رشد BMI برای سن در کجا قرار می گیرد. BMI نشان می دهد که آیا کودک از نظر سن و قد دارای اضافه وزن است یا خیر. با استفاده از نمودار رشد ، پزشک صدک کودک را تعیین می کند ، به این معنی که کودک چگونه با سایر کودکان هم جنس و هم سن  خود مقایسه می شود. علاوه بر BMI و نمودار وزن در نمودارهای رشد ، پزشک موارد زیر را ارزیابی می کند:

  • سابقه خانوادگی چاقی و مشکلات سلامتی مرتبط با وزن ، مانند دیابت
  • عادات غذایی کودک 
  • سطح فعالیت کودک
  • سایر شرایط سلامتی کودک
  • سابقه روانی اجتماعی ، مانند افسردگی 

درمان

چاقی در کودکان بر اساس سن کودک و اینکه آیا او دارای بیماری های دیگری است یا خیر ، تعیین می شود. درمان معمولاً شامل تغییر در عادات غذایی و سطح فعالیت بدنی می باشد. در شرایط خاص ، درمان ممکن است شامل داروها یا جراحی کاهش وزن باشد.

درمان کودکان دارای اضافه وزن

کودکان بزرگتر از 2 سال که وزن آنها در گروه اضافه وزن قرار می گیرد ، در برنامه کاهش وزن قرار می گیرند تا روند افزایش وزن کاهش یابد. این استراتژی به کودک اجازه می دهد تا در کنار افزایش قد وزن آنها ثابت بماند.  

درمان کودک چاق

کودکان 6 تا 11 ساله که وزن آنها در گروه چاقی قرار دارد ممکن است برای کاهش تدریجی وزن بیش از 0.5 کیلوگرم در ماه عادات غذایی خود را تغییر دهند. کودکان و نوجوانان بزرگتر که دارای چاقی یا چاقی شدید هستند ممکن است تشویق شوند تا عادات غذایی خود را تغییر دهند تا بتوانند 1 کیلوگرم در هفته وزن کم کنند.

روش های حفظ وزن فعلی یا کاهش وزن کودک یکسان است. کودک باید از رژیم غذایی سالم ، چه از نظر نوع و چه مقدار غذا استفاده کند و فعالیت بدنی خود را افزایش دهد. موفقیت تا حد زیادی به تعهد والدین برای کمک به کودک در ایجاد این تغییرات بستگی دارد.

نکات تغذیه سالم 

والدین کسانی هستند که مواد غذایی می خرند ، غذا می پزند و تصمیم می گیرند که غذا کجا خورده شود. حتی تغییرات کوچک نیز می تواند تغییر بزرگی ایجاد کند.نکاتی که والدین می توانند رعایت کنند شامل:

  • مصرف میوه ها و سبزیجات را در اولویت قرار دهید.
  • مصرف نوشیدنی های شیرین را محدود کنید.
  • از فست فودها استفاده نکنید.
  • برای صرف غذای خانوادگی کنار هم بنشینید.
  • زمان تماشای تلویزیون را محدود کنید.
  • برای انجام فعالیت هایی که فرزند شما دوست دارد تلاش کنید.
  • بر میزان غذای مصرفی کودک نظارت داشته باشید.

کلام پایانی 

چاقی در کودکان یک مسئله جدی است. با این حال ، با آموزش و حمایت مناسب ، کودکان می توانند راه های سالم تری را برای مقابله با چاقی بیاموزند. حمایت بزرگسالان برای پیشگیری از چاقی کودکان و هم چنین کاهش وزن آنها نقش بسزایی دارد.

 منابع نوشته

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/childhood-obesity/diagnosis-treatment/drc-20354833

https://www.webmd.com/children/guide/obesity-children

https://www.healthline.com/health/weight-loss/weight-problems-in-children#outlook

مطالب مرتبط