رفلاکس در نوزادان
رفلاکس در نوزادان و شیرخواران زمانی اتفاق می افتد که کودک در حین شیر خوردن یا مدت کوتاهی پس از آن غذا را بیرون می‌ریزد؛ درواقع در عمل رفلاکس محتویات غذا از معده نوزاد به مری برگردد و محتویات برگشته از معده ممکن است پوشش مری را تحریک کرده و باعث سوزش سر دل شود.
رفلاکس معمولاً قبل از 8 هفتگی نوزاد شروع می شود و تا یک سالگی بهتر می شود اما شروع آن از شش ماهگی و ادامه داشتن آن تا بعد از 18 ماهگی غیر عادی است و نیاز به پیگیری و درمان دارد. رفلاکسی که بیش از 12 تا 14 ماه طول کشیده و علائم آن موجب بروز مشکلات تنفسی و عدم تغذیه درست کودک می شود رفلاکس GERD نام دارد.
علائم رفلاکس در نوزادان
یکی از رایج ترین علائم رفلاکس اسید در کودکان بزرگتر و بزرگسالان درد قفسه سینه یا سوزش سر دل در اثر بازگشت اسید معده از معده به مری است. اما ممکن است تشخیص آن در نوزادان دشوار باشد. سایر علائم رفلاکس در نوزادان عبارتند از:
- بالا آوردن شیر یا غذا در حین یا مدت کوتاهی پس از غذا خوردن
- کولیک (گریه ای که بیش از 3 ساعت در روز بدون علت پزشکی ادامه دارد)
- سرفه یا سکسکه هنگام یا بعد از غذا خوردن
- ناآرامی در هنگام تغذیه
- گریه کردن و آرام نشدن
- کاهش وزن
- بالا آوردن مایع سبز یا زرد رنگ
- مشاهده خون در مدفوع
- امتناع از غذا خوردن
- جاری شدن آب دهان از 6 ماهگی به بالا
- تحرک زیاد نوزادان در زمان شیر خوردن و رها کردن سینه به دفعات زیاد
رفلاکس پنهان در کودکان
رفلاکس پنهان یا خاموش زمانی رخ می دهد که محتویات معده کودک به مری بر میگردد اما از دهان خارج نمی شود و دوباره کودک آن را می بلعد. این نوع رفلاکس با علائمی مانند سوزش گلو،گریه یا بی قراری بعد از غذا خوردن، سرفه یا صدای خشن همراه هست.
چرا رفلاکس معده رخ می دهد؟
مری لوله عضلانی است که دهان را به معده متصل می کند و در نوزادان، حلقه عضلانی بین مری و معده هنوز به طور کامل رشد نکرده است. این عضله اسفنکتر تحتانی مری (LES) نامیده می شود. هنگامی که LES به طور کامل توسعه نیافته است، به محتویات معده اجازه می دهد تا به مری برگردند. با گذشت زمان، LES کامل می شود و رفلاکس نیز متوقف می گردد.
تشخیص نوع و شدت رفلاکس معده در نوزادان
در بیشتر موارد، پزشک با بررسی علائم و سابقه پزشکی کودک رفلاکس را تشخیص می دهد، اگر علائم با تغییرات تغذیه و داروهای ضد رفلاکس بهتر نشد، از آزمایشاتی برای تشخیص و درمان دقیقتر استفاده می شود.
رادیوگرای دستگاه گوارش فوقانی
در این آزمایش به کودک مایع خوراکی به نام باریم داده می شود. این مایع از مری و معده عبور میکند و توسط اشعه X ایجاد شده توسط دستگاه رادیوگرافی تصاویری از مری، معده و روده کوچک ثبت می شود.
مانیتورینگ pH و امپدانس مری
در این آزمایش میزان اسید یا مایع موجود در مری با وارد کردن یک لوله به معده و مری اندازه گیری می شود.
آندوسکوپی و بیوپسی دستگاه گوارش فوقانی (GI)
که از یک آندوسکوپ، یک لوله بلند و انعطاف پذیر با نور و دوربین در انتهای آن استفاده می شود. پزشک آندوسکوپ را روی مری، معده و قسمت اول روده کوچک کودک اجرا می کند. در حین مشاهده تصاویر از آندوسکوپ، پزشک ممکن است نمونه های بافتی (بیوپسی) نیز بگیرد.
درمان رفلاکس معده
رفلاکس معده تا چهار ماهگی امری طبیعی و متداول است و نوزاد شما معمولاً تا زمانی که در عین داشتن رفلاکس، شاد و سالم است، در حال افزایش وزن باشد و به غذا خوردن ادامه می دهد، نیازی به مراجعه به پزشک ندارد.
توصیه هایی که برای کاهش رفلاکس در نوزادان به شما پیشنهاد می شود، شامل موارد زیر است:
- اگر کودک شما با شیر خشک تغذیه می شود، محتویات شیر خشک را با اضافه کردن مقداری آرد برنج غلیظ تر آماده کنید یا شیر خشک های با فرمولاسیون غلیظ تر تهیه کنید.
- مقدار شیر را در دفعات شیر دهی کم کنید.
- اگر از شیر خشک استفاده می کنید، ممکن است نوزاد به پروتئین شیر حساس باشد، بنابراین بهتر است زیر نظر پزشک نوع شیر خشک را تغییر دهید.
- کودک هنگام شیر خوردن به حلت خوابیده به پهلو نباشد و ترجیحا به حالتی شیر بخورد که سر و بالاتنه کودک بالاتر از پایین تنه باشد. همچنین پس از شیر خوردن کودک را به مدت ده تا 20 دقیقه به حالت عمودی نگه دارید.
- بعد ازشیر خوردن، آروغ کودک گرفته شود. بهتراست آروغ گرفتن در فواصل زمانی کوتاه مثلا هر ده دقیقه انجام شود
- نوع تغذیه مادر برای کودکانی که شیر مادر تغذیه می کنند نیز مهم است و به مادران توصیه می شود برای جلوگیری از رفلاکس معده نوزاد، مواد غذایی مانند لبنیات، غذاهای با ادویه زیاد، غذاهای آماده و کنسروی، سبزیجات خام مانند گل کلم و کلم بروکلی را مصرف نکنند.
درمان دارویی رفلاکس کودکان
اگر تغییرات و توصیه های تغذیه به اندازه کافی کمک نکند، پزشک ممکن است داروهایی را برای درمان رفلاکس در نوزادان توصیه کند. داروها به منظورکاهش میزان اسید معده کودک تجویز می شوند. معمولا دارو زمانی تجویز می شود که نوزاد علائمی مانند کاهش وزن و عدم تمایل به شیر خوردن را دارد.
در موارد نادر، ممکن است برای تقویت ماهیچه ها و برای جلوگیری از برگشت غذا یا شیر به عمل جراحی نیاز باشد. این روش درمانی معمولاً تنها پس از امتحان کردن چند روش درمانی و درصورت شدید بودن رفلاکس انجام می شود.
عوامل خطر و تحریک کننده رفلاکس معده
عواملی که احتمال رفلاکس نوزاد را بیشتر می کند شامل تولد زودرس، بیماری های ریوی مانند فیبروز کیستیک، شرایطی که بر سیستم عصبی تأثیر می گذارد مانند فلج مغزی است و سابقه جراحی مری است.
سخن پایانی
رفلاکس یکی از شایع ترین مشکلات تغذیه نوزادان است. معمولاً حدود 2 تا 3 هفتگی شروع می شود، حدود 4 تا 5 ماه به اوج خود می رسد و معمولاً تا یک سالگی از بین می رود. راهکارهای متعددی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش رفلاکس در نوزادتان انجام دهید که در این مقاله به آنها اشاره شد. اما اگر کودک شما همچنان دارای علائمی مانند دل درد، بی قراری، امتناع از غذا خوردن و شکم متورم است حتما به پزشک اطفال مراجعه کنید تا بهترین روش درمانی را برای کودک شما انجام شود.
