بیماری خودایمنی چیست؟
بیماری خودایمنی وضعیتی است که در آن سیستم ایمنی بدن به خود بدن حمله می کند.سیستم ایمنی بدن را در برابر باکتری ها و ویروس ها محافظت می کند. معمولاً سیستم ایمنی می تواند تفاوت بین سلول های خارجی و سلول های خود را تشخیص دهد. در یک بیماری خودایمنی، سیستم ایمنی بخشی از بدن شما مانند مفاصل یا پوست را به عنوان عامل خارجی اشتباه می گیرد. پروتئین هایی به نام اتوآنتی بادی را آزاد می کند که به سلول های سالم حمله می کند. برخی از بیماری های خودایمنی تنها یک اندام را هدف قرار می دهند. دیابت نوع یک به پانکراس آسیب می رساند. سایر بیماری ها مانند لوپوس می توانند کل بدن را تحت تاثیر قرار دهند.
چرا سیستم ایمنی به بدن حمله می کند؟
پزشکان دقیقاً نمی‌دانند چه چیزی باعث از کار افتادن سیستم ایمنی می‌شود. با این حال برخی از افراد بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به یک بیماری خود ایمنی هستند.برخی از بیماری های خودایمنی در گروه های قومی خاص شایع تر است. به عنوان مثال، لوپوس افراد آفریقایی آمریکایی و اسپانیایی تبار را بیشتر از سفیدپوستان تحت تاثیر قرار می دهد.
برخی از بیماری‌های خودایمنی، مانند مولتیپل اسکلروزیس و لوپوس، در خانواده‌ها دیده می‌شوند. همه اعضای خانواده لزوماً بیماری مشابهی ندارند، اما استعداد ابتلا به یک بیماری خود ایمنی را به ارث می برند.از آنجایی که شیوع بیماری‌های خودایمنی در حال افزایش است، محققان گمان می‌کنند که عوامل محیطی مانند عفونت‌ها و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی یا حلال‌ها نیز ممکن است دخیل باشند.رژیم غذایی ناسالم یکی دیگر از عوامل خطر مشکوک برای ایجاد یک بیماری خودایمنی است. تصور می شود که خوردن غذاهای پرچرب، قند بالا و بسیار فرآوری شده با التهاب مرتبط است، که ممکن است باعث پاسخ ایمنی شود.
14 بیماری رایج خود ایمنی
بیش از 80 بیماری خودایمنی وجود دارد. 14 مورد از آنها رایج ترین بیماری ها هستند.
دیابت نوع یک
لوزالمعده هورمون انسولین تولید می کند که به تنظیم سطح قند خون کمک می کند. در دیابت نوع یک ، سیستم ایمنی به سلول های تولید کننده انسولین در لوزالمعده حمله کرده و آنها را از بین می برد. قند خون بالا می تواند به رگ ها و اندام های خونی از جمله قلب، کلیه ها، چشم ها و اعصاب آسیب برساند.
آرتریت روماتوئید (RA)
در آرتریت روماتوئید (RA)، سیستم ایمنی بدن به مفاصل حمله می کند. این حمله باعث قرمزی، گرمی، درد و سفتی مفاصل می شود.برخلاف استئوآرتریت، که معمولاً با افزایش سن افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد، آرتریت روماتوئید می‌تواند از 30 سالگی یا زودتر شروع شود.
پسوریازیس
سلول های پوست رشد می کنند و زمانی که دیگر مورد نیاز نیستند می ریزند. پسوریازیس باعث می شود سلول های پوست خیلی سریع تکثیر شوند. سلول‌های اضافی ایجاد می‌شوند و لکه‌های قرمز و ملتهب را تشکیل می‌دهند که معمولاً با پوسته‌های سفید نقره‌ای روی پوست روشن‌تر همراه است. در پوست های تیره تر، پسوریازیس می تواند بنفش یا قهوه ای تیره با پوسته های خاکستری ظاهر شود.تا 30 درصد از افراد مبتلا به پسوریازیس نیز دچار تورم، سفتی و درد در مفاصل خود می شوند.
ام اس بیماری خودایمنی عصبی
مولتیپل اسکلروزیس (MS) به غلاف میلین، پوشش محافظ اطراف سلول های عصبی در سیستم عصبی مرکزی آسیب می رساند. آسیب به غلاف میلین سرعت انتقال پیام ها را بین مغز و نخاع به بقیه بدن کاهش می دهد.این آسیب می تواند منجر به بی حسی، ضعف، مشکلات تعادلی و مشکل در راه رفتن شود. این بیماری به اشکال مختلفی ظاهر می شود که با سرعت های متفاوتی پیشرفت می کند.
لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE)
اگرچه پزشکان در دهه 1800 برای اولین بار لوپوس را به عنوان یک بیماری پوستی به دلیل بثوراتی که معمولاً ایجاد می کند توصیف کردند، اما بسیاری از اندام ها از جمله مفاصل، کلیه ها، مغز و قلب را تحت تاثیر قرار می دهد.درد مفاصل، خستگی و بثورات از شایع ترین علائم این بیماری خودایمنی هستند.
بیماری خودایمنی التهابی روده
بیماری التهابی روده (IBD) شرایطی را توصیف می کند که باعث التهاب در پوشش دیواره روده می شود. هر نوع IBD بخش متفاوتی از دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار می دهد.
بیماری آدیسون
بیماری آدیسون غدد آدرنال را تحت تأثیر قرار می دهد که هورمون های کورتیزول و آلدوسترون و همچنین هورمون های آندروژن را تولید می کند. کورتیزول بسیار کم می تواند بر نحوه استفاده و ذخیره کربوهیدرات ها و قند (گلوکز) در بدن تأثیر بگذارد. کمبود آلدوسترون منجر به از دست دادن سدیم و پتاسیم اضافی در جریان خون می شود.علائم شامل ضعف، خستگی، کاهش وزن و قند خون پایین است.
بیماری گریوز
بیماری گریوز به غده تیروئید در گردن حمله می کند و باعث تولید بیش از حد هورمون های آن می شود. هورمون های تیروئید مصرف انرژی بدن را کنترل می کنند که به عنوان متابولیسم شناخته می شود.داشتن بیش از حد این هورمون ها فعالیت های بدن را افزایش می دهد و باعث ایجاد علائمی مانند عصبی بودن، ضربان قلب سریع، عدم تحمل گرما و کاهش وزن می شود.یکی از علائم بالقوه این بیماری، برآمدگی چشم است که اگزوفتالموس نامیده می شود.
سندرم شوگرن
این عارضه به غده هایی که روان کننده چشم و دهان هستند حمله می کند. علائم مشخصه سندرم شوگرن خشکی چشم و دهان است، اما ممکن است مفاصل یا پوست را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
تیروئیدیت هاشیموتو
در تیروئیدیت هاشیموتو، تولید هورمون تیروئید به تدریج کاهش می یابد. علائم شامل افزایش وزن، حساسیت به سرما، خستگی، ریزش مو و تورم تیروئید (گواتر) است.
میاستنی گراویس
میاستنی گراویس بر تکانه های عصبی تأثیر می گذارد که به مغز در کنترل ماهیچه ها کمک می کند. هنگامی که ارتباط اعصاب به ماهیچه ها مختل می شود، سیگنال ها نمی توانند ماهیچه ها را به سمت انقباض هدایت کنند.شایع ترین علامت ضعف عضلانی است که با فعالیت بدتر می شود و با استراحت بهبود می یابد. ماهیچه هایی که حرکات چشم، باز شدن پلک، بلع و حرکات صورت را کنترل می کنند اغلب درگیر می شوند.
واسکولیت خود ایمنی
واسکولیت خود ایمنی زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی به رگ های خونی حمله می کند. التهابی که در نتیجه ایجاد می شود، شریان ها و وریدها را باریک می کند و اجازه می دهد خون کمتری در آنها جریان یابد.
کم خونی پرنیشیوز
این وضعیت باعث کمبود پروتئین ساخته شده توسط سلول های پوششی معده می شود که یک عامل ذاتی برای جذب ویتامین B12 از غذا توسط روده کوچک است. بدون مقدار کافی این ویتامین، فرد دچار کم خونی می شود و توانایی بدن برای سنتز DNA مناسب تغییر می کند.
بیماری سلیاک
افراد مبتلا به بیماری سلیاک نمی توانند از غذاهای حاوی گلوتن، پروتئین موجود در گندم، چاودار و سایر محصولات غلات استفاده کنند. هنگامی که گلوتن در روده کوچک است، سیستم ایمنی بدن به این قسمت از دستگاه گوارش حمله کرده و باعث التهاب می شود.
بیماری های خودایمنی چگونه درمان می شوند؟
درمان‌ها نمی‌توانند بیماری خودایمنی را درمان کنند، اما می‌توانند پاسخ ایمنی بیش فعال را کنترل کرده و التهاب را کاهش دهند یا حداقل درد و التهاب را کاهش دهند. داروهای مورد استفاده برای درمان این شرایط عبارتند از:
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن)
- داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
درمان هایی نیز برای تسکین علائمی مانند درد، تورم، خستگی و بثورات پوستی در دسترس هستند.خوردن یک رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم نیز ممکن است کمک کننده باشند.
کلام پایانی
بیش از 80 بیماری خودایمنی وجود دارد. اغلب علائم آنها با هم تداخل دارند و تشخیص آنها را سخت می کند.بیماری های خودایمنی بیشتر در زنان دیده می شود و اغلب در خانواده ها دیده می شود.آزمایش‌های خونی که به دنبال اتوآنتی‌بادی‌ها هستند می‌توانند به پزشکان در تشخیص این شرایط کمک کنند. درمان ها شامل داروهایی برای آرام کردن پاسخ ایمنی بیش فعال و کاهش التهاب در بدن است.
