منظور از چاقی شکم، وجود چربی اضافه در ناحیه شکم است. شکم بخشی از بدن شما بین قفسه سینه و لگن است. در کسانی که اندامشان به اصطلاح شبیه سیب است چربی‌های اضافه بدن در اطراف معده و شکمشان تجمع می‌کند.
چاقی شکمی یا چاقی مرکزی باعث افزایش مشکلات جسمی از جمله دیابت نوع 2، فشار خون بالا و بیماری قلبی می‌شود.
چه چیزی چاقی شکم را زیان‌آور می‌کند؟
دانشمندان جواب قطعی این سوال را نمی‌دانند اما با تحقیقات صورت گرفته دلایلی قوی پیدا شده‌اند. برای درک این دلایل، ابتدا باید بدانید که چربی شکم به دو شکل متفاوت است.
مقداری از آن در بافت چربی ذخیره شده که درست در زیر پوست قرار دارد. عملکرد این چربی زیر پوستی مانند چربی در جاهای دیگر بدن است که ضرر خاصی هم ندارد. اما چربی داخل شکم داستان دیگری دارد. این چربی احشایی در اطراف اندام‌های داخلی جمع می‌شود و واقعا مضر است. اما چرا مضر است؟
افزایش واکنش بدن به استرس
یکی از نظریه‌هایی که اخیراً بیان شده مشخص کرده است که چاقی شکم و چربی احشایی باعث افزایش واکنش بدن به استرس می‌شود. طبق این نظریه، فعالیت بیش از حد سیستم عصبی مرکزی و غدد فوق کلیوی منجر به افزایش سطح هورمون‌های استرس مانند آدرنالین و کورتیزول می‌شود و در نتیجه فشار خون، سطح قند خون و خطر قلبی افزایش می‌یابد.
همچنین بخوانید: بهترین راه‌های مدیریت استرس
تجمع سلول های چربی در اندام های حیاتی
سلول‌های چربی احشایی اسیدهای چرب آزاد را به کبد منتقل می‌کنند. اسیدهای چرب آزاد همچنین در لوزالمعده، قلب و سایر اندام‌ها تجمع می‌یابند. در تمامی این اندام‌ها، اسیدهای چرب آزاد در سلول‌هایی جمع می‌شوند که برای ذخیره چربی ساخته نشده‌اند. در نتیجه عملکرد آن اندام مختل می‌شود و باعث بروز مشکل در تنظیم انسولین، قند خون، کلسترول و همچنین عملکرد طبیعی قلب می‌شود.
عملکرد شبه هورمونی ترشحات سلول های چربی
نظریه سوم عملکرد پیچیده سلول‌های چربی یا آدیپوکین را به طرز جدید ارزیابی می‌کند. دانشمندان زمانی معتقد بودند که سلول‌های چربی شبیه به ظرف‌های غیر فعالی هستند که کالری‌های اضافی را به عنوان چربی ذخیره می‌کنند.
اما اکنون مشخص شده است که سلول‌های چربی علاوه بر ذخیره انرژی اضافی، تعداد زیادی پروتئین نیز تولید می‌کنند که وارد جریان خون شده و بر عملکرد سایر اندام‌ها تاثیر می‌گذارند. در واقع این آدیپوکین‌ها مانند هورمون‌ها عمل می‌کنند.
بسیاری از آنها مانند فاکتور نکروز تومور (TNF) و اینترلوکین ۶ (IL-6) به بروز ناهنجاری‌های متابولیک، التهاب و بیماری‌های قلبی عروقی کمک می‌کنند.
همچنین بخوانید: چگونه چاقی شکم خود را کاهش دهیم؟
حداقل یکی از محصولات سلول چربی ممکن است باعث حفظ سلامت شود:
به نظر می‌رسد آدیپونکتین باعث افزایش واکنش به انسولین، افزایش سطح کلسترول خوب بدن و کاهش خطر قلبی می‌شود. سلول‌های چربی احشایی مقدار زیادی آدیپوکین مضر تولید می‌کنند اما تعداد کمی از آنها نیز مفید هستند.
این سه تئوری بیان شده با یکدیگر در تضاد نیستند؛ همه آنها به خطرات چربی احشایی اشاره کرده‌اند و دانشمندان ممکن است در آینده مکانیسم‌های بیشتری نیز کشف کنند. در مجموع، مشاهدات بالینی و نتایج حاصل از تحقیقات به این نتیجه رسیده‌اند که چربی بیش از حد داخل شکم یکی از عوامل اصلی بروز بیماری قلبی عروقی است.
راه‌های ساده برای از بین بردن چاقی شکم
1- از مصرف شکر و نوشیدنی‌هایی که با شکر شیرین شده‌اند خودداری کنید
غذاهایی که به آنها شکر اضافه شده است برای سلامتی شما مضر هستند. خوردن مقدار زیادی از این نوع غذاها می‌تواند باعث افزایش وزنتان شود. تحقیقات نشان می‌دهند که شکر اضافه شده اثرات بدی بر روی سلامت سوخت‌وساز سلولی دارد.
بسیار از تحقیقات متعدد نشان داده‌اند که مقادیر زیادی فروکتوز می‌تواند منجر به چاقی شکم و تجمع چربی در اطراف شکم و کبد شود. نیمی از شکر را گلوکز و نیم دیگر آن را فروکتوز تشکیل داده است. وقتی مقدار زیادی قند اضافه می‌خورید، بیش از حد ظرفیت کبد فروکتوز وارد آن می‌شود و به اجبار آن را به چربی تبدیل می‌کند.
برخی‌ها معتقدند که این دلیل اصلی مضر بودن قند برای سلامتی است. این فرآیند چربی شکم و کبد را افزایش می‌دهد و باعث مقاومت به انسولین و مشکلات مختلف سوخت‌وساز سلولی می‌شود
به نظر می‌رسد که مغز به کالری مایع همانند کالری جامد واکنش نشان نمی‌دهد، بنابراین وقتی نوشیدنی‌های می‌خورید که با شکر شیرین شده‌اند، در نهایت کالری بیشتری مصرف خواهید کرد.
همچنین بخوانید: بهترین جایگزین‌های قند و شکر کدامند؟
سعی کنید مقدار قند موجود در رژیم غذایی خود را به حداقل برسانید و نوشیدنی‌های شیرین را کاملاً حذف کنید. این موضوع شامل نوشیدنی‌های شیرین شده با قند، نوشابه‌های شیرین، آبمیوه‌ها و انواع نوشیدنی‌های انرژی زا پر قند می‌شود.
برای این که مطمئن شوید در محصولاتی که می‌خرید قند‌های تصفیه‌شده وجود ندارند، ابتدا نوشته روی برچسب محصول را بخوانید. حتی غذاهایی که به عنوان غذاهای سالم در بازار عرضه می‌شوند می‌توانند حاوی مقادیر قابل توجهی قند باشند.
به خاطر داشته باشید که هیچ یک از ضررهای ذکر شده شامل شیرینی میوه‌ها نمی‌شود، زیرا میوه‌ها بسیار سالم و دارای فیبر زیادی هستند و اثرات منفی قند افزوده شده به خوراکی ها را ندارند.
2- ورزش منظم
ورزش یکی از بهترین مواردی است که باعث افزایش عمر، سلامت و جلوگیری از بیماری می‌شود. از جمله فواید شگفت‌انگیز ورزش برای سلامتی، کمک به کاهش چاقی شکم است. منظور تنها انجام تمرینات شکمی نیست، زیرا از بین بردن چربی در یک نقطه از بدن تنها با انجام یک ورزش خاص امکان پذیر نیست.
در یک تحقیق، 6 هفته فقط روی عضلات شکم حرکات ورزشی انجام شد اما تاثیری قابل اندازه‌گیری بر روی اندازه دور کمر یا میزان چاقی شکم نگذاشت. تمرین با وزنه و انجام تمرینات قلبی عروقی باعث کاهش چربی بدن می‌شوند.
ورزش‌های هوازی مانند پیاده‌روی، دویدن و شنا می‌توانند باعث کاهش عمده چاقی شکم شوند. تحقیق دیگری نشان داد که پس از کاهش وزن، ورزش از افزایش چربی شکم در افراد جلوگیری می‌کند، این بدان معناست که ورزش از اهمیت ویژه‌ای برای حفظ وزن برخوردار است. ورزش همچنین التهاب، سطح قند خون و سایر مشکلات متابولیکی که باعث چربی اضافه شکم می‌شوند را کاهش می‌دهد.
همچنین بخوانید: رژیم غذایی برای کاهش چاقی شکم
3. به کاهش استرس در زندگیتان بله بگویید!
حتی اگر غذای سالم بخورید و ورزش کنید، استرس می‌تواند احساس گرسنگی کاذب در شما ایجاد کند. چرا؟ به دلیل این که استرس سطح هورمون کورتیزول را که باعث افزایش اشتها و ذخیره چربی می‌شود افزایش می‌دهد. دفعه بعد که استرس شدید پیدا کردید، یک لیوان چای سیاه بنوشید. تحقیقات نشان داده است که این نوشیدنی می‌تواند میزان کورتیزول بدن را به حالت طبیعی برگرداند و به شما در کاهش وزن کمک کند.
