عوارض چاقی در دوران بارداری

چاقی و بارداری

چاقی یک مشکل بهداشتی جهانی است که بیش از یک سوم جمعیت را تحت تاثیر قرار می دهد و ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است. در واقع، کاهش فعالیت بدنی و سبک زندگی کم تحرک به شدت با افزایش تعداد افراد چاق مرتبط است. چاقی تقریباً تمام جنبه های سلامتی را تهدید می کند، از تولید مثل و تنفس گرفته تا حافظه و خلق و خو. همچنین خطر ابتلا به چندین بیماری خطرناک از جمله دیابت، بیماری قلبی و برخی سرطان ها را افزایش می دهد. وزن مادر قبل از بارداری و در دوران بارداری می تواند بر سلامت مادر و نوزاد تاثیر بگذارد. شروع بارداری با شاخص توده بدنی طبیعی (BMI) و افزایش وزن، با توجه به مقدار توصیه شده در دوران بارداری، راه مهمی برای تضمین سلامت مادر و جنین است. در این مقاله به بررسی چاقی و بارداری و عوارض آن می پردازیم.

چاقی چیست؟

اضافه وزن به عنوان داشتن شاخص توده بدنی (BMI) بین 25 تا 29.9 تعریف می شود. چاقی به عنوان داشتن BMI 30 یا بیشتر تعریف می شود. در طبقه بندی کلی چاقی، سه سطح وجود دارد که نشان دهنده افزایش خطرات سلامتی مرتبط با افزایش BMI است:

چاقی دسته اول: BMI 34 تا 34.9
چاقی دسته دوم: BMI 35تا 39.9
چاقی دسته سوم BMI: 40 یا بیشتر

عوارض اضافه وزن یا چاقی و بارداری

قبل از بارداری، اگر خانمی دارای اضافه وزن یا چاق باشد، نسبت به زنان با وزن مناسب کمتر احتمال دارد باردار شود. چاقی همچنین می تواند بر نوع خاصی از درمان باروری به نام لقاح آزمایشگاهی (IVF) تأثیر بگذار. زمانی است که تخمک و اسپرم در آزمایشگاه با هم ترکیب می شوند و جنین را تشکیل می دهند و در رحم کاشته می شوند. هر چه شاخص توده بدنی بالاتر باشد احتمال بارداری با IVF کمتر می شود. همچنین ممکن است انجام آزمایشاتی مانند سونوگرافی دشوار باشد. چربی اضافی بدن می تواند دیدن نوزاد با سونوگرافی را دشوار کند. بررسی ضربان قلب نوزاد در طول زایمان نیز ممکن است دشوارتر باشد. اگر مادر در دوران بارداری اضافه وزن داشته باشد یا چاق باشد، احتمال بروز عوارض زیر بیشتر است:

فشار خون بالا، پره اکلامپسی و مشکلات لخته شدن خون

فشار خون بالا زمانی است که نیرویی که خون به دیواره رگ های خونی وارد می کند بسیار زیاد باشد. پره اکلامپسی عارضه ای است که می تواند بعد از هفته بیستم بارداری یا درست بعد از بارداری رخ دهد. زمانی است که یک زن باردار فشار خون بالایی دارد و علائمی دارد که نشان می دهد برخی از اندام های او مانند کلیه ها و کبد او ممکن است به درستی کار نکنند. مشکلات لخته شدن خون زمانی است که یک لخته خون تا حدی یا به طور کامل جریان خون را در رگ خونی مسدود می کند.

دیابت بارداری

نوعی دیابت است که برخی از زنان در دوران بارداری به آن مبتلا می شوند. دیابت بارداری مادر را در خطر ابتلا به دیابت پس از زایمان قرار می دهد. همچنین ممکن است مادر بیشتر از زنانی که وزن سالم تری دارند نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد.

احتمال ابتلا به دیابت از عوارض چاقی و بارداری

اگر مادر مبتلا به دیابت بارداری باشد، ممکن است نوزاد دچار مشکلات تنفسی، سطوح پایین گلوکز و زردی شود. دیابت بارداری مادر را در خطر ابتلا به دیابت پس از زایمان قرار می دهد. همچنین ممکن است مادر بیشتر از زنانی که وزن سالم تری دارند نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد.اگر مادر مبتلا به دیابت بارداری باشد، ممکن است نوزاد دچار مشکلات تنفسی، سطوح پایین گلوکز و زردی شود.

زایمان سزارین

این عمل جراحی است که در آن نوزاد از طریق برشی که توسط پزشک در شکم و رحم ایجاد می شود به دنیا می آید. اگر مادر چاق باشد، احتمال بروز عوارض سزارین مانند عفونت یا از دست دادن خون زیاد بیشتر است.

سقط جنین

چاقی که به عنوان شاخص توده بدنی بالای 30 تعریف می شود، با افزایش خطر عوارض بارداری از جمله سقط جنین و سقط مکرر همراه است. کاهش وزن می تواند خطر سقط جنین را در زنان چاق کاهش دهد، حتی در بین زنانی که سابقه سقط جنین دارند.

آپنه خواب

بین چاقی و آپنه همبستگی خطی وجود دارد. در افراد چاق، رسوبات چربی در دستگاه تنفسی فوقانی راه هوایی را باریک می کند. کاهش فعالیت عضلانی در این ناحیه منجر به اپیزودهای هیپوکسیک و در نهایت آپنه خواب می شود.

چاقی و بارداری و تاثیر آن بر نوزاد

اگر مادر باردار دارای اضافه وزن و یا چاق باشد، احتمال ابتلای نوزاد به این شرایط بیشتر است:

زایمان زودرس: زایمان قبل از هفته 37 اتفاق می افتد. زایمان زودرس می تواند مشکلات سلامتی جدی برای کودک ایجاد کند.
نقایص مادرزادی: نقایص مادرزادی شامل نقایص لوله عصبی (که NTD نیز نامیده می شود)، و نقایص قلبی است.
ماکروزومی: وزن نوزاد در هنگام تولد بیش از حدود 4 کیلوگرم است. وقتی نوزاد اینقدر بزرگ باشد، می تواند باعث ایجاد عوارض در هنگام زایمان شود. همچنین احتمال زایمان سزارین افزایش می یابد.

مراقبت های تخصصی در دوران بارداری

اگر BMI 30 یا بالاتر باشد، متخصص زنان و زایمان بارداری را به دقت بررسی می کند.

آزمایش زودهنگام دیابت بارداری

برای زنانی که در معرض خطر متوسط دیابت بارداری قرار دارند، یک آزمایش غربالگری به نام تست چالش گلوکز اغلب بین هفته های 24 تا 28 بارداری انجام می شود. اگر BMI 30 یا بالاتر باشد، پزشک ممکن است در اولین ویزیت آزمایش غربالگری را توصیه کند. اگر نتایج آزمایش طبیعی باشد، آزمایش غربالگری احتمالاً بین هفته های 24 تا 28 بارداری تکرار می شود. اگر نتایج غیر طبیعی باشد، آزمایشات بیشتری مورد نیاز است.

سونوگرافی

سونوگرافی استاندارد جنین معمولا بین هفته های 18 تا 20 بارداری برای ارزیابی آناتومی نوزاد انجام می شود. اما امواج اولتراسوند به راحتی به بافت چربی شکم نفوذ نمی کند. این می تواند در اثربخشی سونوگرافی جنین اختلال ایجاد کند.

غربالگری آپنه خواب

این یک اختلال خواب بالقوه جدی است که باعث توقف مکرر تنفس و شروع مجدد می شود. زنان مبتلا به آپنه انسدادی خواب در دوران بارداری در معرض خطر پره اکلامپسی و سایر عوارض هستند. احتمالا در اولین بازدید غربالگری خواهد شد. در صورت مشکوک بودن به آپنه انسدادی خواب، پزشک مادر باردار را برای ارزیابی و درمان به متخصص خواب ارجاع می دهد.

کلام پایانی

یکی از تمهیدات قبل از بارداری، رسیدن به وزن ایده آل است ، یعنی خانم باید با وزن مناسب وارد مرحله بارداری شود و در طول نه ماه بارداری وزن متعادل و مناسبی داشته باشد.

زنان چاق قدرت باروری کمتری دارند که بیشتر به دلیل اختلال عملکرد تخمدان است و حتی زمانی که با درمان ناباروری باردار می شوند، احتمال سقط جنین بیشتر است. مقدار توصیه شده افزایش وزن برای زنان در دوران بارداری به وزن قبل از بارداری آنها بستگی دارد.