آسپرژیلوزیس چیست و چه علائمی دارد؟

آسپرژیلوزیس

آسپرژیلوزیس یک عفونت ناشی از نوعی کپک (قارچ) است. بیماری های ناشی از عفونت آسپرژیلوزیس معمولاً سیستم تنفسی را تحت تأثیر قرار می دهند، اما علائم و شدت آنها بسیار متفاوت است.کپکی که باعث بیماری می شود، آسپرژیلوس، در همه جا وجود دارد. بیشتر سویه‌های این کپک بی‌ضرر هستند، اما تعداد کمی از آن‌ها می‌توانند باعث بیماری‌های جدی شوند .در برخی افراد، هاگ ها باعث واکنش آلرژیک می شوند. سایر افراد دچار عفونت های خفیف تا جدی ریه می شوند. جدی ترین شکل آسپرژیلوز (آسپرژیلوز تهاجمی) زمانی رخ می دهد که عفونت به رگ های خونی و فراتر از آن گسترش می یابد.بسته به نوع آسپرژیلوزیس، درمان ممکن است شامل مشاهده، داروهای ضد قارچ یا در موارد نادر جراحی باشد.

علائم

علائم و نشانه های آسپرژیلوزیس بسته به نوع بیماری متفاوت است.

واکنش آلرژیک

برخی از افراد مبتلا به آسم یا فیبروز کیستیک واکنش آلرژیک به کپک آسپرژیلوس دارند. علائم و نشانه های این بیماری که به عنوان آسپرژیلوزیس برونکوپولمونری آلرژیک شناخته می شود، عبارتند از:

تب
سرفه ای که ممکن است خون یا پلاک های مخاطی ایجاد کند
بدتر شدن آسم

آسپرژیلوم

برخی از بیماری های مزمن ریوی ، مانند آمفیزم، سل یا سارکوئیدوز پیشرفته، می توانند باعث ایجاد فضاهای هوایی (حفره) در ریه ها شوند. هنگامی که افراد مبتلا به حفره های ریه نیز به آسپرژیلوس آلوده می شوند، الیاف قارچ ممکن است به داخل حفره ها راه پیدا کنند و به توده های درهم معروف به آسپرژیلوم تبدیل شوند. آسپرژیلوم ها ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند یا در ابتدا فقط یک سرفه خفیف ایجاد کنند. با این حال، با گذشت زمان و بدون درمان، آسپرژیلوم‌ها می‌توانند شرایط مزمن ریه را بدتر کنند و احتمالاً باعث ایجاد موارد زیر شوند:

سرفه همراه با خون
خس خس سینه
تنگی نفس
کاهش وزن ناخواسته
خستگی

آسپرژیلوز تهاجمی

این شدیدترین شکل آسپرژیلوزیس است. زمانی رخ می دهد که عفونت به سرعت از ریه ها به مغز، قلب، کلیه ها یا پوست سرایت کند. آسپرژیلوزیس تهاجمی فقط در افرادی رخ می دهد که سیستم ایمنی آنها در نتیجه شیمی درمانی ، پیوند مغز استخوان یا بیماری سیستم ایمنی ضعیف شده است. بدون درمان، این شکل از آسپرژیلوزیس ممکن است کشنده باشد.علائم و نشانه ها بستگی به این دارد که کدام اندام تحت تاثیر قرار گرفته است، اما به طور کلی، علائم آسپرژیلوز تهاجمی شامل :

تب و لرز
سرفه همراه با خون
تنگی نفس
درد قفسه سینه یا مفاصل
سردرد یا علائم چشمی
ضایعات پوستی

علل

کپک آسپرژیلوس اجتناب ناپذیر است. در خارج از منزل، در برگ های پوسیده و کمپوست و روی گیاهان، درختان و محصولات غلات یافت می شود.قرار گرفتن روزانه در معرض آسپرژیلوس به ندرت برای افراد دارای سیستم ایمنی سالم مشکل ساز است. هنگامی که هاگ های کپک استنشاق می شوند، سلول های سیستم ایمنی آنها را احاطه کرده و از بین می برند. اما افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی در اثر بیماری یا داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی دارند، سلول های مبارزه کننده با عفونت کمتری دارند. این به آسپرژیلوس اجازه می دهد تا به ریه ها و در جدی ترین موارد به سایر قسمت های بدن حمله کند.

عوامل خطر

خطر ابتلا به آسپرژیلوزیس به سلامت کلی و میزان قرار گرفتن در معرض کپک بستگی دارد. به طور کلی، این عوامل فرد را در برابر عفونت آسیب پذیرتر می کند:

سیستم ایمنی ضعیف شده

افرادی که پس از انجام جراحی پیوند از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می کنند ،به ویژه پیوند مغز استخوان یا سلول های بنیادی – یا افرادی که سرطان های خاصی از خون دارند در معرض بالاترین خطر ابتلا به آسپرژیلوزیس تهاجمی هستند. افرادی که در مراحل بعدی ایدز هستند نیز ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند.

سطح گلبول های سفید پایین

افرادی که شیمی درمانی، پیوند عضو انجام داده اند، سطح گلبول های سفید پایین تری دارند و آنها را مستعد ابتلا به آسپرژیلوزیس تهاجمی می کند. بیماری گرانولوماتوز مزمن ( یک اختلال ارثی که سلول‌های سیستم ایمنی را تحت تأثیر قرار می‌دهد ) نیز همینطور است.

حفره های ریه

افرادی که دارای فضای هوایی (حفره) در ریه های خود هستند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آسپرژیلوم هستند.

آسم یا فیبروز کیستیک

افراد مبتلا به آسم و فیبروز کیستیک، به ویژه آنهایی که مشکلات ریوی آنها طولانی مدت است یا به سختی قابل کنترل است، احتمال بیشتری دارد که به کپک آسپرژیلوس واکنش آلرژیک نشان دهند.

درمان طولانی مدت کورتیکواستروئید

استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها بسته به بیماری زمینه ای تحت درمان و سایر داروهای مورد استفاده ممکن است خطر ابتلا به عفونت ها را افزایش دهد.

جلوگیری

اجتناب از قرار گرفتن در معرض آسپرژیلوس تقریباً غیرممکن است، اما اگر پیوند انجام داده‌اید یا تحت شیمی‌درمانی هستید، سعی کنید از مکان‌هایی که احتمالاً با کپک‌ها مواجه می‌شوید، مانند کارگاه‌های ساختمانی، توده‌های کمپوست و ساختمان‌هایی که غلات را ذخیره می‌کنند، دوری کنید. اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید، پزشک ممکن است به شما توصیه کند از ماسک صورت استفاده کنید تا در معرض آسپرژیلوس و سایر عوامل عفونی موجود در هوا قرار نگیرید.

تشخیص

تشخیص آسپرژیلوم یا آسپرژیلوز تهاجمی می تواند دشوار باشد. آسپرژیلوس در همه محیط‌ها رایج است، اما تشخیص آن از سایر قالب‌ها در زیر میکروسکوپ دشوار است. علائم آسپرژیلوزیس نیز مشابه علائم سایر بیماری های ریوی مانند سل است.پزشک احتمالاً از یک یا چند آزمایش برای مشخص کردن علت علائم استفاده می کند:

تست تصویربرداری اسکن با اشعه ایکس قفسه سینه یا توموگرافی کامپیوتری
آزمایش ترشح تنفسی (خلط)
آزمایش بافت و خون

بیوپسی در برخی موارد، بررسی نمونه‌ای از بافت ریه یا سینوس‌ها در زیر میکروسکوپ ممکن است برای تأیید تشخیص آسپرژیلوزیس مهاجم ضروری باشد.

درمان

درمان آسپرژیلوزیس بسته به نوع بیماری متفاوت است. درمان های احتمالی عبارتند از:

مشاهده

آسپرژیلوم های ساده و منفرد اغلب نیازی به درمان ندارند و داروها معمولاً در درمان این توده های قارچی مؤثر نیستند. آسپرژیلوم‌هایی که علائمی ایجاد نمی‌کنند ممکن است به سادگی با اشعه ایکس قفسه سینه به دقت کنترل شوند. اگر وضعیت پیشرفت کند، ممکن است داروهای ضد قارچ توصیه شود.

کورتیکواستروئیدهای خوراکی

هدف در درمان آسپرژیلوز برونکوپولمونری آلرژیک جلوگیری از تشدید آسم یا فیبروز کیستیک موجود است. بهترین راه برای انجام این کار استفاده از کورتیکواستروئیدهای خوراکی است.

داروهای ضد قارچ

این داروها درمان استاندارد آسپرژیلوزیس ریوی مهاجم هستند. تمام داروهای ضد قارچ می توانند عوارض جانبی جدی از جمله آسیب کلیه و کبد داشته باشند. تداخل بین داروهای ضد قارچ و سایر داروها نیز رایج است.

عمل جراحي

از آنجایی که داروهای ضد قارچ به خوبی به آسپرژیلوم نفوذ نمی کنند، جراحی برای برداشتن توده قارچی اولین گزینه درمانی است که آسپرژیلوما باعث خونریزی در ریه ها می شود.

آمبولیزاسیون

این روش خونریزی ریه ناشی از آسپرژیلوم را متوقف می کند. رادیولوژیست ماده ای را از طریق یک کاتتر تزریق می کند که به شریان تغذیه کننده حفره ریه هدایت شده است، جایی که آسپرژیلوم باعث از دست دادن خون می شود. مواد تزریق شده سفت می شوند و خون رسانی به ناحیه را مسدود کرده و خونریزی را متوقف می کنند. این درمان به طور موقت جواب می دهد، اما احتمالاً خونریزی دوباره شروع می شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر آسم یا فیبروز کیستیک دارید، هر زمان که متوجه تغییر در تنفس خود شدید به پزشک مراجعه کنید. اگرچه آسپرژیلوزیس ممکن است علت آن نباشد، ارزیابی مشکلات تنفسی بسیار مهم است.

اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید و دچار تب غیرقابل توضیح، تنگی نفس یا سرفه ای می شوید که همراه با خون است ، فوراً تحت مراقبت های پزشکی قرار بگیرید. در مورد آسپرژیلوزیس مهاجم، درمان سریع بسیار مهم است. در برخی موارد، درمان با داروهای ضد قارچ به محض مشکوک شدن به آسپرژیلوز، حتی قبل از اینکه آزمایش تشخیص را تأیید کند، شروع می شود.