تستوسترون چیست؟
تستوسترون هورمونی است که در انسان و همچنین در حیوانات دیگر یافت می شود. در مردان بیضه ها و در زنان تخمدان ها این هورمون را می سازند. تولید هورمون در دوران بلوغ شروع به افزایش قابل توجهی می کند و بعد از 30 سالگی یا بیشتر شروع به کاهش می کند. تستوسترون اغلب با میل جنسی مرتبط است و نقش حیاتی در تولید اسپرم ایفا می کند ، همچنین بر توده استخوانی و عضلانی، نحوه ذخیره چربی در بدن مردان و حتی تولید گلبول های قرمز تأثیر می گذارد.
نقش این هورمون در بدن
این هورمون، هورمون جنسی اصلی در مردان است و نقش های مهمی دارد، مانند:
- رشد آلت تناسلی و بیضه ها
- کلفت شدن صدا در دوران بلوغ
- ظاهرشدن موهای صورت و شرمگاهی با شروع بلوغ( در مراحل بعدی زندگی، ممکن است در طاسی نقش داشته باشد)
- اندازه و قدرت عضلات
- رشد و استحکام استخوان
- میل جنسی (لیبیدو)
- تولید اسپرم
پسران نوجوان با تستوسترون خیلی کم ممکن است مردانگی طبیعی را تجربه نکنند. به عنوان مثال، اندام تناسلی ممکن است بزرگ نشوند، موهای صورت و بدن کم باشد و تغییر خاصی در صدا ایجاد نشود. این هورمون همچنین در حفظ خلق و خوی طبیعی نقش دارد. سیگنال های ارسال شده از مغز به غده هیپوفیز در پایه مغز، تولید این هورمون را در مردان کنترل می کند. سپس غده هیپوفیز سیگنال هایی را برای تولید تستوسترون به بیضه ها ارسال می کند. هنگامی که سطح هورمون بیش از حد بالا می رود، مغز سیگنال هایی را برای کاهش تولید به هیپوفیز ارسال می کند.
در زنان این هورمون در تخمدان ها و غده فوق کلیوی تولید می شود. این یکی از چندین آندروژن (هورمون جنسی مردانه) در زنان است. این هورمون ها اثرات زیر را دارند:
- عملکرد تخمدان
- استحکام استخوان
- رفتار جنسی
تعادل مناسب بین هورمون تستوسترون (همراه با سایر آندروژن ها) و استروژن برای عملکرد طبیعی تخمدان ها مهم است.
سطح بالای این هورمون می تواند باعث مشکلاتی در زنان شود، از جمله چرخه های قاعدگی نامنظم، افزایش موهای بدن ، آکنه و کلفت شدن صدا. زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک دارای سطوح بالایی از هورمون های مردانه از جمله تستوسترون هستند که می تواند عامل ناباروری باشد.
علائم کمبود تستوسترون
سطوح پایین این هورمون که سطح T پایین نیز نامیده می شود، می تواند علائم مختلفی را در مردان ایجاد کند، از جمله:
- کاهش میل جنسی
- انرژی کمتر
- افزایش وزن
- احساس افسردگی
- بد خلقی
- عزت نفس پایین
- موهای بدن کمتر
- استخوان های نازک تر
در حالی که تولید آن به طور طبیعی با افزایش سن کاهش می یابد، عوامل دیگری می توانند باعث کاهش سطح هورمون شوند. آسیب به بیضه ها و درمان های سرطان مانند شیمی درمانی یا پرتودرمانی می تواند بر تولید این هورمون تأثیر منفی بگذارد. شرایط سلامت مزمن و استرس نیز می تواند تولید آن را کاهش دهد. برخی از این موارد عبارتند از:
- ایدز
- بیماری کلیوی
- اعتیاد به الکل
- سیروز کبدی
سطح تستوسترون در زنان بالغ به طور پیوسته کاهش می یابد، با این حال، سطح T پایین نیز می تواند علائم مختلفی ایجاد کند، از جمله:
- کاهش میل جنسی
- کاهش استحکام استخوان
- تمرکز ضعیف
- افسردگی
سطح T پایین در زنان می تواند ناشی از برداشتن تخمدان ها و همچنین بیماری های هیپوفیز، هیپوتالاموس یا غدد فوق کلیوی باشد.
با افزایش سن چه اتفاقی برای سطح تستوسترون می افتد؟
از بدو تولد، سطح این هورمون افزایش می‌یابد و در طول سال‌های نوجوانی این افزایش ادامه دارد. این افزایش تا اوایل دهه 20 ادامه می یابد، از دهه 20 به بعد سطح آن ثابت می ماند. با این حال، از سن 30 سالگی به بعد، سطح آن در مردان به طور طبیعی هر سال حدود 1٪ کاهش می یابد. به همین دلیل با افزایش سن، ممکن است تغییراتی مانند افزایش چربی و کاهش میل جنسی ایجاد شود.
آزمایش تستوسترون
یک آزمایش خون ساده می تواند سطح آن را تعیین کند. طیف وسیعی از سطوح نرمال یا سالم تستوسترون در جریان خون در گردش است. سطح نرمال آن در مردان بین 280 تا 1100 نانوگرم در دسی لیتر و بین 15 تا 70 نانوگرم در دسی لیتر برای زنان است. سطح این هورمون می تواند در آزمایشگاه های مختلف متفاوت باشد. به گفته انجمن اورولوژی آمریکا، اگر سطح تستوسترون یک مرد بالغ کمتر از 300 نانوگرم در دسی لیتر باشد، پزشک ممکن است آزمایشی را برای تعیین علت کاهش آن انجام دهد. سطح پایین این هورمون می تواند نشانه ای از مشکلات غده هیپوفیز باشد.
درمان
درمان کمبود این هورمون بسته به علت آن متفاوت است.
مکمل های تستوسترون
یکی از درمان های پیشنهادی برای کاهش تستوسترون( هیپوگنادیسم )به شکل مکمل های آن است. یکی از انواع مکمل های این هورمون، متیل تستوسترون، تاییدیه سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) را دریافت کرده است. با این حال، دستورالعمل ها به پزشکان توصیه می کنند که این مکمل را به دلیل سرعت متابولیسم تستوسترون توسط کبد تجویز نکنند. این می تواند منجر به سمیت کبدی شود. در حالی که پزشکان به طور قانونی می توانند مکمل را تجویز کنند، معمولا سعی می کنند از این امر اجتناب کنند تا زمانی که شواهد قوی‌تری برای حمایت از فواید و ایمنی مکمل‌های تستوسترون در دسترس نباشد، فقط افراد مسن‌تر با علائم بالینی شدید تستوسترون پایین باید کاندید این مکمل‌ها شوند.
درمان جایگزینی تستوسترون
درمان جایگزینی هورمون می تواند به بازیابی برخی از عملکردهای آسیب دیده تستوسترون پایین کمک کند.
مطالعات نشان داده است که درمان جایگزینی این هورمون عمدتاً بر استحکام استخوان و سطح هموگلوبین خون تأثیر می گذارد. درمان را می توان با موارد زیر انجام داد:
- ژل ها وپچ های پوستی
- تزریقات
- قرص هایی که از طریق لثه جذب می شوند
با این حال، اینها می توانند عوارض جانبی ایجاد کنند، از جمله:
- افزایش تعداد گلبول های قرمز خون
- پروستات و بزرگ شدن سینه
- آکنه
- در موارد نادر، مشکلات تنفسی در طول خواب
تصمیم گیری برای ادامه دوره شامل تصمیم گیری بین سود درک شده از درمان در مورد علائم یک فرد خاص و خطرات درمان است.
کلام پایانی
تستوسترون با افزایش میل جنسی در مردان مرتبط است، همچنین بر سلامت روان، توده استخوانی و عضلانی، ذخیره چربی و تولید گلبول های قرمز تأثیر می گذارد.سطوح پایین یا زیاد غیرعادی می تواند بر سلامت روحی و جسمی مردان تأثیر بگذارد.
پزشک می تواند سطح این هورمون را در شما با یک آزمایش خون ساده بررسی کند. تستوسترون درمانی برای درمان مردان با سطوح پایین این هورمون در دسترس است. برای مردان، حفظ سطح تستوسترون مهم است، اما به طور طبیعی با گذشت زمان کاهش می یابد. درمان می تواند منجر به عوارض جانبی ناخواسته شود، بنابراین تعادل بین مزایای مورد انتظار مکمل تستوسترون با خطرات درمان می تواند بسیار مهم باشد. اغلب، سطوح پایین این هورمون بدون اثرات فیزیکی مضر است و نیازی به درمان ندارد.
منابع نوشته
https://www.healthline.com/health/what-is-testosterone#takeaway
https://www.health.harvard.edu/medications/testosterone–what-it-does-and-doesnt-do
