علل درد تخمدان
بسیاری از زنان گاهی اوقات درد تخمدان را تجربه می کنند. تخمدان ها که در دو طرف لگن قرار دارند، وظیفه تولید و رهاسازی تخمک های مورد نیاز برای لقاح را بر عهده دارند. بنابراین، شایع ترین علت درد تخمدان که اغلب در قسمت پایین شکم، لگن یا کمر احساس می شود مربوط به تخمک گذاری و قاعدگی است. با این حال، مشکلات زنان مانند آندومتریوز، بیماری التهابی لگن، یا حتی بیماری هایی که بر دستگاه گوارش یا دستگاه ادراری تأثیر می گذارد، می تواند باعث این درد شود.
علل شایع درد تخمدان
تخمدان غده کوچکی است که در دو طرف بدن و زیر حفره لگن زنان قرار دارد. تخمدان ها برای تولید مثل حیاتی هستند و نقش مهمی در چرخه قاعدگی و ویژگی های جنسی زنان دارند. هر ماه یک فولیکول تخمدان رشد می کند و به تخمک تبدیل می شود. این فرآیند تخمک گذاری نامیده می شود. در بیشتر زنان، این روند از شروع بلوغ تا یائسگی به طور منظم تکرار می شود. درد تخمدان می تواند برای زنان در طول چرخه قاعدگی ایجاد شود. علل این درد می تواند متفاوت باشد.
میتل اشمرز
برخی از زنان در طول تخمک گذاری منظم هر ماه درد تخمدان را تجربه می کنند. این حالت Mittel Schmertz نامیده می شود. تخمک گذاری به طور کلی در اواسط چرخه قاعدگی اتفاق می افتد، بنابراین شما اغلب در حدود روز 14 احساس درد خواهید کرد، زیرا تخمک از تخمدان ها به لوله فالوپ آزاد می شود.
ناراحتی یک طرفه یا دو طرفه لگن ممکن است خفیف یا شدید باشد و از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. برخی از زنان در طول تخمک گذاری دچار خونریزی یا ترشح می شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است حالت تهوع همراه با درد را تجربه کنند. درد میتل اشمرز معمولاً در عرض یک روز برطرف میشود و نیازی به درمان ندارد، اگرچه برخی از زنان پس از شروع مصرف قرصهای ضدبارداری تسکین درد را تجربه میکنند.
کیست های تخمدان
کیست تخمدان کیسه ای خوش خیم است که معمولاً پر از مایع است و ممکن است در شرایطی هیچ علائمی نداشته باشد اما در بعضی شرایط علائم آزار دهنده ای از خود نشان دهد. علائم کیست تخمدان شامل درد لگن، درد کمر و ران است. علائم دیگر عبارتند از:
- درد در هنگام اجابت مزاج
- حالت تهوع
- استفراغ
- حساسیت سینه
- پری در شکم
- فشار روی مثانه
- تکرر ادرار
اندومتریوز
اندومتریوز اختلالی است که در آن بافتی شبیه به بافت پوششی سطح داخلی رحم در خارج از حفره رحم رشد می کند. پوشش داخلی رحم آندومتر نامیده می شود. اندومتریوز زمانی رخ می دهد که بافت آندومتر روی تخمدان ها، روده ها و بافت های لگنی رشد می کند. گسترش بافت آندومتر در خارج از ناحیه لگن غیرمعمول است اما غیرممکن نیست.
سندرم باقیمانده تخمدان
گاهی اوقات به دلایل مختلف باید رحم در حین جراحی برداشته شود. هنگامی که بافت تخمدان به طور ناخواسته در داخل حفره لگن پس از اوفورکتومی باقی می ماند، به آن باقیمانده تخمدان می گویند. خونریزی حین جراحی، چسبندگی، تغییرات آناتومیکی و حتی تکنیک جراحی ضعیف همگی می توانند باعث باقی ماندن بافت تخمدان شوند. درد لگن شایع ترین علامت سندرم باقیمانده تخمدان است.
پیچ خوردگی تخمدان
تخمدان توسط یک رباط نازک به دیواره شکم متصل می شود که رگ های خونی و اعصابی که تخمدان ها را تامین می کنند نیز از آن عبور می کنند. آن رباط ممکن است پیچ خورده یا حتی بسته باشد. اگر کیست روی تخمدان وجود داشته باشد، پیچ خوردگی شایعتر است، زیرا کیست باعث سنگینتر یا بزرگتر شدن تخمدان بیشتراز حد معمول میشود.
فیبروم های رحم
فیبروم های رحمی تومورهای خوش خیمی هستند که از پوشش داخلی رحم به وجود می آیند. علاوه بر ناراحتی یا فشار لگن، یک زن مبتلا به فیبروم ممکن است خونریزی غیرطبیعی رحم، کمردرد، یبوست، مشکلات ادراری و ناباروری را تجربه کند.
بیماری التهابی لگن
بیماری التهابی لگن (PID) عفونت دستگاه تناسلی و اندام های تناسلی در زنان است. این بیماری رحم، لوله های فالوپ و تخمدان ها را درگیر می کند. این عفونت ممکن است به طور طبیعی رخ دهد یا از طریق رابطه جنسی منتقل شود. PID در زنان بین 15 تا 25 سال شایع تر است. PID ممکن است علامت دار یا بدون علامت باشد.
سرطان تخمدان
اگرچه سرطان تخمدان می تواند باعث درد تخمدان شود، اما شایع نیست. این بیماری اغلب هیچ علامتی ایجاد نمی کند یا در صورت بروز، علائم ظریف تری مانند نفخ، احساس سیری بدون پرخوری و تکرر ادرار ایجاد می کند.
سایرعلل
تخمدان ها در نزدیکی بسیاری از اندام ها و قسمت های مختلف بدن قرار دارند. در نتیجه، درد لگن و تخمدان می تواند ناشی از شرایط دیگر باشد.
آپاندیسیت
آپاندیس یک کیسه انگشت مانند است که از روده بزرگ در سمت راست پایین شکم بیرون زده و آپاندیسیت به معنای التهاب کیسه است. آپاندیسیت باعث درد در قسمت تحتانی شکم می شود. با این حال، در بیشتر افراد، درد از اطراف ناف شروع می شود و سپس گسترش می یابد.
یبوست
یبوست یکی از شایع ترین مشکلات گوارشی است که افراد زیادی از آن رنج می برند. یبوست یعنی اجابت مزاج سخت و خشک کمتر از سه بار در هفته انجام می شود که ممکن است باعث ایجاد درد شود.
سنگ کلیه
درد کلیه می تواند در پهلو و پشت، نزدیک دنده ها شدید باشد. همچنین ممکن است خون در ادرار، درد همراه با تب یا لرز وجود داشته باشد.
بارداری
تاخیر در قاعدگی می تواند نشانه بارداری باشد. سایر علائم شامل حساسیت به قفسه سینه، حالت تهوع و استفراغ یا خستگی است. اگر درد شدید باشد، به خصوص در ناحیه شانه و احساس سبکی در سر، احتمال دیگری وجود دارد که حاملگی خارج از رحم باشد.
عفونت مجاری ادراری
اگر درد بیشتر در مرکز لگن باشد، ممکن است به دلیل عفونت مجاری ادراری باشد. عفونت دستگاه ادراری می تواند باعث تکرر ادرارو احساس سوزش هنگام دفع ادرار شود.
تشخیص
تشخیص علت درد تخمدان آسان نیست زیرا ممکن است مشکلاتی در سایر اندام تناسلی مانند رحم یا دهانه رحم یا حتی سایر سیستم های بدن ایجاد کند.
تاریخچه بیمار
در طول تاریخچه پزشکی، پزشک چندین سوال در مورد درد از بیمار می پرسد، مانند زمان شروع درد؟ آنچه آن را بهتر و بدتر می کند؟ علائم دیگری مانند خونریزی واژینال، ترشحات واژن یا تب . پزشک همچنین در مورد سابقه آندومتریوز یا فیبروم رحم و جراحی های قبلی سؤالاتی می پرسد. پزشک همچنین از بیمار سوالاتی در مورد تعداد شرکای جنسی و عفونت های مقاربتی می پرسد.
معاینه جسمی
برای درد تخمدان، پزشک شکم، کمر و پهلوها را معاینه می کند. پزشک علاوه بر بازرسی و فشار دادن این نواحی از نظر حساسیت، معاینه لگن را نیز انجام می دهد. در طول معاینه لگن، نمونههای مایع واژن یا دهانه رحم ممکن است از طریق پاپ اسمیر برای بررسی عفونت یا سلولهای غیرطبیعی گرفته شود.
تصویربرداری
از آنجایی که درد ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد، ممکن است پزشک آزمایش های تصویربرداری مانند سونوگرافی لگن یا سی تی اسکن شکم و لگن را تجویز کند.
آزمایش خون
آزمایشهای مختلفی ممکن است برای تأیید یا رد تشخیص تجویز شود که شاید مهمترین آنها آزمایش بارداری برای رد حاملگی خارج از رحم باشد. علاوه بر آزمایش بارداری، آزمایش ادرار نیز ممکن است برای بررسی خون یا عفونت انجام شود.
لاپاراسکوپی لگن
لاپاراسکوپی لگن جراحی است که گاهی اوقات برای تعیین علت درد لگن زنان استفاده می شود.
درمان
هنگامی که علت درد مشخص شد، بیمار و پزشک می توانند یک برنامه درمانی طراحی کنند که ممکن است شامل چند تغییر سبک زندگی مانند مصرف داروهای تجویزی یا انجام جراحی باشد.
تغییر سبک زندگی
اگر درد تخمدان مربوط به چرخه قاعدگی باشد، تغییرات سبک زندگی مانند خواب کافی، ورزش، استفاده از تکنیک های آرامش بخش و استفاده از پد گرم کننده اغلب می تواند به تسکین درد کمک کند.
داروها
بسته به تشخیص، پزشک ممکن است دارو توصیه یا تجویز شود.
عمل جراحي
جراحی برای موارد اورژانسی مانند پیچ خوردگی تخمدان یا حاملگی خارج از رحم ضروری است. جراحی همچنین اغلب به عنوان بخشی از درمان سرطان تخمدان، برداشتن فیبروم رحم یا بافت آندومتر در اندومتریوز شدید انجام می شود.
کلام پایانی
بسیاری از زنان به طور مرتب از وضعیت تخمدان خود آگاه نیستند. در این میان بسیاری از زنان از درد یا ناراحتی تخمدان در این نواحی رنج می برند.حتی اگر درد تخمدان با فعالیت های روزانه تداخل نداشته باشد، بهتر است در زمان مناسب اقدام کنید. شرایطی مانند اندومتریوز و بیماری های التهابی لگن در صورت عدم درمان می توانند منجر به ناباروری شوند. آپاندیسیت یا پارگی کیست تخمدان می تواند کشنده باشد.
منابع مقاله
https://www.medicalnewstoday.com/articles/320408#causes-of-ovary-pain
https://www.webmd.com/women/guide/ovarian-pain-causes-diagnosis-treatments