تغذیه در بیماران کلیوی
بیماری کلیه یک مشکل رایج است که حدود 10٪ از جمعیت جهان را درگیر می کند. کلیه ها اندام های کوچک اما قدرتمند لوبیایی شکل هستند که بسیاری از عملکردهای مهم را انجام می دهند. کلیه ها وظیفه فیلتر کردن مواد زائد، ترشح هورمون هایی جهت تنظیم فشار خون، متعادل سازی مایعات در بدن، تولید ادرار و بسیاری دیگر از کارهای ضروری را دارند. روش های مختلفی برای آسیب رساندن به این اندام های حیاتی وجود دارد. دیابت و فشار خون بالا مهمترین عوامل خطر ابتلا به بیماری کلیوی هستند. با این حال، چاقی، سیگار کشیدن، ژنتیک، جنسیت و سن نیز می تواند خطر را افزایش دهد . در این مقاله به بررسی تغذیه در بیماران کلیوی می پردازیم.
قند خون کنترل نشده و فشار خون بالا باعث آسیب رگ های خونی در کلیه ها می شود و توانایی آنها را در عملکرد بهینه را کاهش می دهد . وقتی کلیه ها به درستی کار نمی کنند، مواد زائد در خون جمع می شوند . بنابراین، لازم است افراد مبتلا به بیماری کلیوی رژیم غذایی خاصی را دنبال کنند.
رژیم غذایی در بیماری کلیوی
محدودیت های غذایی بسته به میزان آسیب کلیه متفاوت است. به عنوان مثال، افرادی که در مراحل اولیه بیماری کلیوی هستند، محدودیت های متفاوتی نسبت به افراد مبتلا به نارسایی کلیه دارند. برای اکثر افراد مبتلا به بیماری پیشرفته کلیوی، رعایت یک رژیم غذایی مناسب برای کلیه ها که به کاهش میزان مواد دفعی در خون کمک می کند، مهم است. از این رژیم غالباً به عنوان رژیم کلیوی یاد می شود. در حالی که محدودیت های رژیم غذایی متفاوت است، معمولاً توصیه می شود تمام افراد مبتلا به بیماری کلیوی مواد مغذی زیر را محدود کنند:
- سدیم: سدیم در بسیاری از غذاها وجود دارد. همان طور که می دانید مهم ترین ماده غذایی حاوی سدیم، نمک می باشد. کلیه های آسیب دیده نمی توانند سدیم اضافی را فیلتر کنند در نتیجه آنها را وارد جریان خون می کنند. به همین دلیل توصیه می شود سدیم را به کمتر از 2000 میلی گرم در روز محدود کنید.
- پتاسیم : پتاسیم نقش حیاتی در بدن ایفا می کند، اما کسانی که بیماری کلیوی دارند برای جلوگیری از بالا رفتن میزان آن در خون باید مصرف آن را محدود کنند. معمولاً توصیه می شود مصرف پتاسیم را به کمتر از 2000 میلی گرم در روز برسانید.
- فسفر: کلیه های آسیب دیده نمی توانند فسفر اضافی، ماده معدنی موجود در بسیاری از غذاها را دفع کنند. مقادیر زیاد فسفر می تواند به بدن آسیب برساند، بنابراین فسفر در رژیم غذایی در بیشتر بیماران باید به کمتر از 800-1000 میلی گرم در روز محدود شود.
- پروتئین: پروتئین ماده مغذی دیگری است که افراد مبتلا به بیماری کلیوی ممکن است لازم باشد آن را محدود کنند، زیرا کلیه های آسیب دیده نمی تواند مواد زائد از متابولیسم پروتئین را دفع کنند. با این حال، کسانی که در مرحله نهایی بیماری کلیوی قرار دارند و تحت دیالیز قرار می گیرند، نیاز بیشتری به پروتئین دارند.
11 ماده غذایی مفید در بیماران کلیوی
- گل کلم: گل کلم یک گیاه مغذی است که منبع خوبی از بسیاری از مواد مغذی از جمله ویتامین C، ویتامین K و فولات ویتامین B است. همچنین پر از ترکیبات ضد التهابی مانند ایندول است و منبع عالی فیبر است.
- بلوبری: بلوبری مملو از مواد مغذی و یکی از بهترین منابع آنتی اکسیدانی است . به طور خاص، این توت های شیرین حاوی آنتی اکسیدان هایی به نام آنتوسیانین هستند که می تواند در برابر بیماری های قلبی، برخی سرطان ها و دیابت محافظت ایجاد کنند . آنها همچنین به دلیل میزان کم سدیم، فسفر و پتاسیم، گزینه مناسبی جهت افزودن به رژیم غذایی بیماران کلیوی می باشند.
- انگور قرمز: انگور قرمز حاوی ویتامین سی زیادی است همچنین حاوی آنتی اکسیدان‌هایی به نام فلاونوئیدها هستند که التهاب را کاهش می دهند . علاوه بر این، انگور قرمز سرشار از رسوراترول است، نوعی فلاونوئید که برای سلامت قلب مفید بوده و از دیابت جلوگیری می کند.
- سفیده تخم مرغ: اگرچه زرده تخم مرغ بسیار مقوی است، اما حاوی مقادیر زیادی فسفر است و باعث می شود سفیده برای افرادی که رژیم کلیوی دارند، انتخاب بهتری باشد. سفیده تخم مرغ یک منبع پروتئین با کیفیت بالا است. به علاوه، برای افرادی که تحت درمان دیالیز هستند و نیاز به پروتئین بیشتری دارند اما باید فسفر را محدود کنند، یک انتخاب عالی است.
- سیر: به افرادی که مشکلات کلیوی دارند توصیه می شود مقدار سدیم در رژیم غذایی خود، از جمله نمک را کاهش دهند. سیر یک جایگزین مناسب برای نمک است، ضمن اینکه مزایای تغذیه ای زیادی دارد طعم مناسبی نیز به غذا می دهد. سیر حاوی منگنز، ویتامین C و ویتامین B6 است و حاوی ترکیبات گوگردی است که خاصیت ضد التهابی دارند.
- روغن زیتون: روغن زیتون منبع سالم چربی و فاقد فسفر است به این دلیل گزینه مناسبی برای افرادی که می باشد که بیماری کلیوی دارند. بیشتر چربی موجود در روغن زیتون یک چربی اشباع نشده به نام اسید اولئیک است که دارای خواص ضد التهابی است . علاوه بر این، چربی های اشباع نشده در درجه حرارت بالا پایدار هستند و باعث می شوند روغن زیتون یک انتخاب سالم برای پخت و پز باشد.
- کلم: کلم از خانواده سبزیجات چلیپایی است و سرشار از ویتامین ها، مواد معدنی و ترکیبات گیاهی قدرتمند است. کلم یک منبع عالی از ویتامین K، ویتامین C و بسیاری از ویتامین های گروه B است. بعلاوه، پتاسیم، فسفر و سدیم کمی دارد .
- مرغ بدون پوست: اگرچه مصرف پروتئین محدود برای برخی از افراد مبتلا به مشکلات کلیوی ضروری است، اما تأمین مقدار کافی پروتئین با کیفیت بالا در بدن برای سلامتی حیاتی است. سینه مرغ بدون پوست نسبت به پوست مرغ حاوی فسفر، پتاسیم و سدیم کمتری است. هنگام خرید مرغ، مرغ تازه را انتخاب کنید و از مرغ سوخاری از قبل تهیه شده خودداری کنید، زیرا حاوی مقادیر زیادی سدیم و فسفر است.
- فلفل دلمه ای: فلفل دلمه ای حاوی مقدار قابل توجهی از مواد مغذی است اما برخلاف بسیاری از سبزیجات دیگر، پتاسیم کمی دارد. فلفل دلمه ای سرشار از آنتی اکسیدان و ویتامین سی است. در حقیقت، یک فلفل دلمه ای قرمز کوچک (74 گرم) حاوی 105٪ از مقدار توصیه شده ویتامین C است . آنها همچنین مملو از ویتامین A هستند که برای تقویت سیستم ایمنی بدن ضروری است.
- 12. تربچه: تربچه از سبزیجات ترد است که می توان به یک رژیم غذایی کلیوی اضافه کرد. این بدان دلیل است که پتاسیم و فسفر آن بسیار کم است اما بسیاری از مواد مغذی مهم دیگر را دارد. تربچه منبع خوبی از ویتامین C است، یک آنتی اکسیدان است که خطر بیماری قلبی و آب مروارید را کاهش می دهد.
- آناناس: بسیاری از میوه های گرمسیری مانند پرتقال، موز و کیوی دارای مقدار زیادی پتاسیم هستند. خوشبختانه، آناناس برای کسانی که مشکلات کلیوی دارند، یک گزینه شیرین و کم پتاسیم است. به علاوه، آناناس سرشار از فیبر، منگنز و ویتامین سی است.
توصیه های تغذیه در بیماران کلیوی
- از مواد غذایی تازه استفاده کنید سدیم به غذاهای آماده یا بسته بندی شده که در سوپرمارکت یا رستوران ها خریداری می کنید، اضافه می شود.
- به جای نمک از ادویه ها، گیاهان و ادویه های بدون سدیم استفاده کنید.
- به دنبال برچسب های غذایی با کلماتی مانند بدون نمک یا فاقد سدیم باشید.
- به جای سرخ شدن، غذاها را کباب کنید .
- مصرف الکل را محدود کنید
کلام آخر مقاله تغذیه در بیماران کلیوی
مصرف مواد غذایی مناسب کلیه برای افرادی که از رژیم کلیوی استفاده می کنند گزینه مناسبی است. محدودیت های رژیم غذایی بسته به نوع و میزان آسیب کلیه و همچنین مداخلات پزشکی مانند داروها یا درمان دیالیز متفاوت است. اگرچه پیروی از رژیم کلیوی در بعضی مواقع می تواند احساس محدودیت ایجاد کند، اما غذاهای بسیار خوشمزه ای وجود دارد که در یک برنامه غذایی سالم، متعادل و مناسب می توان در این رژیم ها قرار داد . بیماران کلیوی برای آنکه از رژیم غذایی مناسب براساس شرایط خود استفاده کنند حتما باید زیر نظر متخصصین تغذیه باشند.
https://www. webmd. com/a-to-z-guides/diet-and-chronic-kidney-disease
https://www. healthline. com/nutrition/best-foods-for-kidneys#The-bottom-line
