التهاب
همه افراد دچار التهاب می‌شوند، اما ممکن است از وقوع آن مطلع نشوند. سیستم ایمنی، با ایجاد این عارضه ،از بدن دربرابر بیماری‌ها، عفونت‌ها و آسیب‌های بافتی محافظت می‌کند. تاثیر التهاب در رهایی از این شرایط بسیار مهم و تعیین کننده است.
گاهی، در اثر ابتلا به برخی از بیماری‌های خودایمنی، مانند: بیماری‌های التهابی روده و آرتریت، سیستم ایمنی، بافت‌های سالم بدن را هدف حمله خود قرار می‌دهد.
این عارضه ، براساس زمان، به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
التهاب حاد: علائم در کمتر از 2 هفته ناپدید شده و وضعیت بدن به‌طور کامل، به شرایط عادی و پیش از بیماری بازمی‌گردد.
التهاب مزمن: پیشرفت آهسته‌تر و شدت کمتری داشته و بیش‍تر از 6 هفته به‌طول می‌انجامد. ممکن است پس از پایان این نوع، بدن به‌طور کامل به شرایط پیش بازنگردد. این عارضه مزمن، ممکن است در زمینه‌ی بیماری‌های خودایمنی و استرس‌های طولانی مدت ایجاد شوند.
علائم التهاب چیست؟
5 علامت اصلی مشخص کننده این عارضه، از قرار زیر است:
- گرما
- درد
- قرمزی
- تورم
- از دست رفتن عملکرد
علاوه‌بر این علائم، برخی علائم اختصاصی نیز، براساس محلی از بدن که درگیر التهاب شده و علت وقوع آن، ممکن است ایجاد شود.
التهاب مزمن، باعث ایجاد برخی علائم دیگر شده و انواع سیستم‌های بدن را به شکل‌های مختلف تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
علائم شایع ناشی از التهاب مزمن، شامل موارد زیر است:
- بدن درد
- خستگی و بی‌خوابی
- افسردگی، اضطراب و سایر اختلالات خلقی
- مشکلات گوارشی، مانند: یبوست، اسهال و رفلاکس
- افزایش وزن
- ابتلا به عفونت‌ها
علائم ناشی از بیماری‌های شایع
علائم ناشی از آن، به شرایط ایجاد کننده آن نیز وابسته است. برای مثال، در برخی از بیماری‌های خودایمنی، با حمله سیستم ایمنی به پوست، علائمی مانند: راش و ضایعات پوستی ایجاد می‌شود. در برخی دیگر از بیماری‌های خوایمنی، با حمله سلول‌های ایمنی به غدد درون‌ریز بدن، اختلال در ترشح هورمون‌ها ایجاد می‌شود.
در روماتوئید آرترایتیس، سیستم ایمنی، به مفاصل بدن حمله کرده و در نتیجه‌ی آن علائم زیر ایجاد می‌شود:
- درد مفاصل، تورم، سفتی و از دست رفتن عملکرد مفصل
- خستگی
- بی‌حسی و گزگز
- کاهش محدوده حرکت
در بیماری‌های التهابی روده، التهابها در سیستم گوارش ایجاد می‌شود، در نتیجه فرد علائم زیر را تجربه می‌کند:
- اسهال
- درد شکم، کرامپ یا نفخ
- کاهش وزن و کم‌خونی
- زخم‌های خونریزی دهنده
در بیماری مولتیپل اسکلروزیس یا ام‌اس، سیستم ایمنی به غلاف اطراف آکسون‌های سلول‌های عصبی حمله می‌کند، در نتیجه‌ی تخریب این غلاف، که میلین نامیده می‌شود، علائم زیر در نتیجه تخریب میلین ایجاد می‌شود:
- احساس بی‌حسی و گزگز در بازوها، پاها و یک سمت صورت.
- مشکلات تعادل
- دوبینی، تاری دید یا از دست دادن بینایی در بخشی از میدان دید
- خستگی
- مشکلات شناختی، مانند: مه مغزی
علل ایجاد التهاب چیست؟
فاکتورهای زیادی می‌تواند به این عارضه منجر شود، مانند:
- شرایط مزمن یا حاد
- برخی از داروها
- تماس با مواد محرک خارجی، که بدن نمی‌تواند به سادگی آن‌ها را حذف کند
اپیزودهای مکرر نوع حاد نیز، می‌تواند در نهایت، باعث ایجاد التهاب مزمن می‌شود.
برخی از مواد غذایی، می‌تواند باعث ایجاد یا تشدید علائم، در افرادی که برخی از اختلالات سیستم ایمنی مبتلا هستند، شود:
- شکر
- کربوهیدرات‌های خالص
- الکل
- گوشت‌های پردازش شده
- چربی‌های ترانس
این عارضه چگونه تشخیص داده می‌شود؟
آزمایش مخصوصی، برای تشخیص بیماری های التهابی یا شرایط ایجاد کننده‌ی آن وجود ندارد. اما براساس علائم، پزشک می‌تواند، تست‌های زیر را برای تشخیص التهاب انجام دهد:
آزمایش خون
برخی از مارکر‌های غیراختصاصی، در نتیجه این بیماری، در خون افزایش پیدا می‌کنند. این مارکرها نشان‌دهنده‌ی وجود این عارضه در بدن است، اما نمی‌تواند علت آن را مشخص کند:
- الکتروفورز پروتئین‌های سرم: بهترین روش، برای تشخیص التهاب مزمن، الکتروفورز پروتئین‌های سرم است. در این روش، مقادیر پروتئین‌های خاص، در سرم اندازه‌گیری می‌شود. مقادیر بالا یا پایین این پروتئین‌ها، می‌تواند نشان دهنده‌ی التهاب باشد.
- پروتئین واکنشی C (CRP): این پروتئین، در کبد و در پاسخ به این عارضه ساخته می‌شود، مقادیر بالای این پروتئین در خون، می‌تواند نشان دهنده‌ی وجود شرایط التهابی در بدن باشد. باوجود حساسیت بالای این تست، برای شناسایی این عارضه در بدن، اما نمی‌توان از آن برای افتراق نوع حاد از مزمن استفاده کرد. بالا بودن این پروتئین در خون، به‌همراه وجود سایر مارکرها، می‌تواند به پزشک، برای تشخیص صحیح کمک کند.
- سرعت رسوب گلبول‌های قرمز (ESR): این تست، بیان کننده‌ی سرعت رسوب گلبول‌های قرمز در لوله‌ی آزمایش است. از این تست، می‌توان در جهت شناسایی التهاب و بررسی وضعیت، و پیگیری درمان استفاده کرد. این تست نیز مانند: CRP، نمی‌تواند علت ایجاد کننده‌ی این بیماری را مشخص کند.
- ویسکوزیته‌ی پلاسما: این تست، میزان غلظت خون را مشخص می‌کند. این بیماری یا عفونت، باعث افزایش غلظت خون می‌شوند.
- سایر آزمایش‌های خون: در صورت شک به عفونت ویروسی یا باکتریایی خاص، ممکن است پزشک، آزمایش‌های اختصاصی را برای تشخیص این عوامل بیماری‌زا در بدن انجام دهد.
سایر تست‌های تشخیصی
در صورت وجود علائم خاص، مانند: اسهال مزمن، یا بی‌حسی در یک سمت از صورت، ممکن است پزشک، روش‌های تصویر برداری را، برای بررسی بخش‌های مختلف بدن درخواست کند.
در صورت وجود علائم گوارشی، انجام تست‌هایی مانند: کولونوسکوپی، سیگموئیدوسکوپی و آندوسکوپی نیاز است.
درمان‌های خانگی برای کاهش آن
گاهی می‌توان، با تغییرات ساده‌ی رژیم غذایی، و کاهش مصرف موادی مانند: شکر، با التهاب مبارزه کرد. مصرف برخی از مواد غذایی و نوشیدنی‌ها، می‌تواند باعث کاهش التهاب شود:
- چای سبز
- آواکادو
- بروکلی
- قارچ‌ها، مانند: شی-تا-که و پورتوبلو
- گوجه فرنگی
انجام اقدامات زیر، نیز به بهبود التهاب کمک می‌کند:
- مصرف مکمل‌های غذایی، این مکمل‌ها، بهتر است با توصیه و مشورت با پزشک مصرف شوند.
- استفاده از کمپرس‌های گرم و سرد، برای کاهش تورم و آسیب‌ها و تروماها
- اضافه کردن ورزش به برنامه روزانه
- کاهش مدیریت سطح استرس مزمن
- ترک سیگار
سایر درمان‌های موجود
داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، اولین خط مبارزه با درد و این عارضه هستند. بسیاری از این داروها، بدون تجویز پزشک قابل تهیه هستند. ایبوبروفن، ناپروکسن و آسپیرین از این دسته داروها هستند. این داروها، می‌توانند در درمان آن بسیار موثر باشد، اما ممکن است باعث تداخل دارویی و بروز عوارض، به‌خصوص در مصرف طولانی مدت شوند، به همین دلیل پیش از مصرف پزشک خود را از سایر داروهایی که مصرف می‌کنید آگاه کنید.
کورتیکواستروئیدها، برای درمان هم این بیماری و هم تورم و واکنش‌های آلرژیک تجویز می‌شوند. این داروها، به شکل اسپری یا داروهای خوراکی قابل استفاده هستند.مصرف این داروها، ممکن است باعث ایجاد عوارض بسیاری شود، بنابراین باید با نظر پزشک انجام شود.
ضددردهای موضعی و سایر کرم‌ها، این داروها، برای کاهش درد در التهاب‌های حاد و مزمن تجویز می‌شوند. عوارض حاصل از این داروها، در مقایسه با داروهای خوراکی کمتر است.
منبع نوشته :
