اعتیاد چیست؟
اعتیاد یک بیماری پیچیده و مزمن مغزی تحت تأثیر ژن ها و محیط است که با استفاده از مواد یا اقدامات اجباری مشخص می شود که علیرغم پیامدهای مضر فرد همچنان به عملکرد خودادامه می دهد. در گذشته به معنای عادت غیرقابل کنترل استفاده از الکل یا سایر مواد مخدر بود. اخیراً مفهوم آن گسترش یافته است و شامل رفتارهایی مانند قمار و حتی زیاده روی در فعالیت های عادی و ضروری مانند ورزش و غذا خوردن می شود. با گذشت زمان، اعتیاد می تواند به طور جدی در زندگی روزمره تداخل ایجاد کند. افرادی که این بیماری را تجربه می کنند نیز مستعد چرخه های عود و بهبودی هستند. این بدان معنی است که آنها ممکن است بین استفاده شدید و خفیف نوسان داشته باشند. با وجود این چرخه ها، اعتیاد به طور معمول با گذشت زمان بدتر می شود. آنها می توانند منجر به عوارض دائمی در سلامتی و عواقب جدی شوند.
انواع مواد مخدر
طبق آمارها از هر 3 نفر 1 نفر در جهان نوعی اعتیاد دارد. این بیماری می تواند به شکل هر ماده یا رفتاری باشد.شناخته شده ترین و جدی ترین اعتیاد به مواد مخدر و الکل است. شایع ترین نوع آن به مواد مخدر عبارتند از:
- نیکوتین، موجود در توتون و تنباکو
- THC، موجود در ماری جوانا
- مواد افیونی (مخدر)، یا تسکین دهنده درد
- کوکائین
اعتیاد ممکن است علاوه بر مواد مخدر به موارد دیگری نیز باشد . شناخته شده ترین این موارد شامل:
- قهوه یا کافئین
- قمار
- عصبانیت، به عنوان یک استراتژی مقابله
- غذا
- فن آوری
- ارتباط جنسی
- کار کردن
علائم اعتیاد
علائم و نشانه ها از یک نوع اعتیاد به نوع دیگر متفاوت است، اما برخی از علائم رایج آن عبارتند از:
- ناتوانی در توقف
- تغییر در روحیه، اشتها و خواب
- ادامه مصرف یا انجام با وجود پیامدهای منفی
- انکار
- انجام رفتارهای پرخطر
- احساس شادی با مصرف ماده یا انجام رفتار
- مشکلات حقوقی و مالی
- از دست دادن علاقه به چیزهای دیگری که قبلاً از آنها لذت می بردید
- مقدم قرار دادن مواد یا رفتارها نسبت به سایر بخش های زندگی از جمله خانواده، کار و سایر مسئولیت ها
- استفاده از مقادیر زیاد از یک ماده
اعتیاد در مقابل وابستگی
تشخیص بین وابستگی و اعتیاد مهم است. وقتی افراد به ماده ای وابسته می شوند، به این معنی است که آنها تحمل دارو و ترک دارو را تجربه می کنند.تحمل به این معناست که بدن با وجود دارو سازگار شده است به طوری که مقدار بیشتری از دارو را برای تولید اثرات مشابه مصرف می کند.ترک در صورتی اتفاق می افتد که افراد در صورت کاهش ناگهانی یا متوقف شدن مصرف ماده، علائم جسمی و روانی خاصی را تجربه کنند.فرد می تواند بدون اعتیاد به مواد مخدر وابسته شود، گرچه این دو مورد اغلب با هم اتفاق می افتند. اعتیاد زمانی اتفاق می افتد که افراد با وجود عواقب مضر به استفاده اجباری از مواد ادامه دهند.
تشخیص اعتیاد
تشخیص اعتیاد معمولاً نیاز به تشخیص وجود یک مشکل و جستجوی کمک فرد معتاد دارد. مصرف مواد همیشه نشانه اعتیاد نیست، اگرچه مصرف مواد مخدر علاوه بر خطر بیماری ، خطرات بهداشتی و اجتماعی زیادی را به همراه دارد.هنگامی که فرد تصمیم گرفت که مشکلی دارد و نیاز به کمک دارد، مرحله بعدی معاینه توسط یک متخصص بهداشت و درمان است که شامل سوالاتی در مورد رفتارها یا مصرف مواد، معاینه برای ارزیابی سلامت کلی و تهیه یک برنامه درمانی است که برای اعتیاد خاص فرد بهترین نتیجه را دارد. از آنجا که برخی از مواد پتانسیل ایجاد علائم خطرناک ترک را دارند، برای دستیابی به بهترین درمان دریافت یک تشخیص مناسب مهم است.
علل اعتیاد
مواد و رفتارها می تواند بالاترین سطح جسمی و روانی بیماری را ایجاد کنند. با گذشت زمان برای دستیابی به اثرات اولیه نیاز به مصرف بیشتر مواد وجود دارد. برخی از عواملی که می توانند به اعتیاد کمک کنند عبارتند از:
- مغز: این بیماری با گذشت زمان منجر به تغییر در مدارهای مغز می شود.
- سابقه خانوادگی: اگر در اعضای خانواده اعتیاد وجود داشته باشد درصد ابتلا شخص افزایش می یابد.
- ژنتیک: تحقیقات نشان می دهد که ژنتیک احتمال ایجاد آن را افزایش می دهد .
- محیط: قرار گرفتن در معرض مواد اعتیاد آور، فشارهای اجتماعی، عدم حمایت اجتماعی و مهارت های ضعیف مقابله ای نیز می تواند در ایجاد بیماری نقش داشته باشد.
- دفعات و مدت زمان استفاده: هرچه کسی بیشتر از ماده ای استفاده کند احتمال معتاد شدن به آن ماده بیشتر است.
ایجاد این بیماری زمان بر است بعید است که فرد پس از یکبار استفاده از ماده ای معتاد شود، اگرچه ممکن است پس از یکبار مصرف برخی مواد، یک مشکل بهداشت روانی ایجاد شود یا در اثر مصرف بیش از حد یا عارضه دیگر جان خود را از دست بدهد.
مراحل اعتیاد چیست؟
این بیماری اغلب به صورت مرحله ای انجام می شود. واکنش های مغز و بدن در مراحل اولیه آن با واکنش در مراحل بعدی متفاوت است.چهار مرحله آن عبارتند از:
- آزمایش: استفاده از روی کنجکاوی یا امتحان کردن مواد
- اجتماعی یا منظم: در موقعیت های اجتماعی خاص استفاده می کند یا درگیر آنها می شود.
- مشکل یا خطر: با بی توجهی به عواقب، به طرز افراطی استفاده می کند یا درگیر می شود.
- وابستگی: با وجود عواقب منفی احتمالی، به صورت روزانه یا چندین بار در روز ازآن استفاده می کند.
روند درمان
اعتیاد قابل درمان است، اما همه راه های بهبودی یکسان نیستند. عود مجدد غیرمعمول نیست، بنابراین ممکن است ترک آن زمان بر باشد. برخی از روش های درمانی متداول که ممکن است استفاده شود شامل موارد زیر است:
- روان درمانی: درمان رفتاری شناختی (CBT) ممکن است برای پرداختن به الگوهای فکری و رفتاری که در اعتیاد نقش دارند استفاده شود. سایر روش های درمانی که ممکن است مورد استفاده قرار گیرد شامل خانواده درمانی و گروه درمانی است.
- داروها: این داروها ممکن است شامل داروهایی برای کمک به کاهش علائم ولع مصرف و ترک اعتیاد و همچنین داروهای دیگر برای درمان اختلالات اساسی روانی مانند اضطراب یا افسردگی باشد. داروهایی که ممکن است تجویز شوند شامل متادون، بوپرنورفین، درمان های جایگزین نیکوتین و نالترکسون هستند.
- بستری شدن در بیمارستان: در برخی موارد، ممکن است افراد برای درمان عوارض بالقوه جدی در حالی که از یک ماده سم زدایی می کنند، باید در بیمارستان بستری شوند.
- گروه های پشتیبانی: گروه های پشتیبانی حضوری و آنلاین می توانند منبع خوبی برای آموزش و حمایت اجتماعی باشند زیرا افراد روش های جدیدی را برای کنار آمدن در دوران نقاهت یاد می گیرند.
عوارض اعتیاد
اعتیادی که درمان نشود می تواند به عواقب طولانی مدت منجر شود. این عواقب عبارتند از:
- جسمی، مانند بیماری های قلبی، اچ آی وی، ایدز و آسیب عصبی
- روانشناختی و عاطفی، مانند اضطراب، استرس و افسردگی
- اجتماعی، مانند زندان و روابط آسیب دیده
- اقتصادی، مانند ورشکستگی
نوع مواد و رفتارهای مختلف تأثیرات مختلفی بر سلامت فرد دارد. عوارض جدی می تواند باعث آسیب های زیادی به سلامتی یا در شرایطی منجر به خودکشی شود.
کلام پایانی
اعتیاد یک وابستگی جدی و مزمن به یک ماده یا فعالیت است. شیوع آن سالانه صدها میلیارد دلار برای اقتصاد کشورها هزینه دارد.فرد مبتلا به اعتیاد قادر به قطع مصرف یک ماده یا ترک انجام یک رفتار نیست، اگرچه می داند که اثرات مضری برای زندگی وی دارد. علائم آن اغلب شامل کاهش سلامت جسمی، تحریک پذیری، خستگی و ناتوانی در قطع مصرف ماده یا درگیر شدن با یک رفتار است. معتادی می تواند منجر به رفتاری شود که روابط را متشنج کرده و فعالیت های روزمره را مهار کند.
قطع مصرف ماده یا قطع انجام رفتار اغلب منجر به بروز علائم ترک، از جمله حالت تهوع و لرزش می شود، به همین دلیل حتما مراحل ترک باید زیر نظر پزشک باشد درمان اعتیاد می تواند دشوار باشد، اما موثر است. بهترین شکل درمان به ماده و نحوه ایجاد اعتیاد بستگی دارد که از فردی به فرد دیگر متفاوت است. با این حال، درمان اغلب شامل مشاوره، دارو و حمایت جامعه است.
منابع نوشته :
https://www.verywellmind.com/addiction-4157312
https://www.healthline.com/health/addiction#support
https://www.medicalnewstoday.com/articles/323465#takeaway