تری‌گلیسیرید نوعی چربی خون است که برای تولید انرژی استفاده می‌شود. کلسترول نوعی ماده چرب و موم‌مانند است که توسط کبد تولید می‌شود. بدن از کلسترول برای ساخت سلول و چند نوع ویتامین و هورمون استفاده می‌کند.
هم سطح تری‌گلیسیرید و هم سطح کلسترول تعیین‌کننده خوبی برای نشان‌دادن میزان سلامتی هستند. چند تفاوت اساسی بین این دو وجود دارد. نظارت بر میزان تری‌گلیسیرید و کلسترول و حصول اطمینان از اینکه در بازه طبیعی قرار دارند، می‌تواند به پیشگیری از بعضی بیماری‌ها کمک کند.
بین تری‌گلیسیرید و کلسترول چه تفاوتی وجود دارد؟
تری‌گلیسیرید و کلسترول، عملکرد متفاوتی در بدن دارند، دو عامل تعیین‌کننده سلامت عمومی هستند و نباید از بازه پیشنهادی فراتر روند.
تری‌گلیسیرید
بر اساس گفته انجمن قلب آمریکا، تری‌گلیسیرید، شایع‌ترین نوع چربی در بدن است و انرژی اضافی حاصل از غذا را در خود ذخیره می‌کند.
کلسترول
کلسترول، ماده‌ای موم‌مانند به نام لیپوپروتئین است. کلسترول توسط کبد تولید می‌شود و عملکردهای متفاوتی در بدن دارد که شامل تولید هورمون، هضم غذا و تولید ویتامین د می‌شود. افراد، از طریق غذا نیز کلسترول دریافت می‌کنند.
بدن، تمامی کلسترولی که نیاز دارد را می‌سازد. به همین دلیل است که مرکز کنترل و پیشگیری بیماری پیشنهاد می‌کند تا جای ممکن، کمتر، غذاهای حاوی کلسترول بخوریم.
دو نوع عمده کلسترول وجود دارد: لیپوپروتئین کم‌چگالی یا کلسترول بد و و لیپوپروتئین پرچگالی یا کلسترول خوب.
همچنین بخوانید: چربی های خوب و بد را بشناسید
بازه طبیعی تری‌گلیسیرید چیست؟
بررسی تری‌گلیسیرید بدن، نیاز به آزمایش خون دارد. نتیجه آزمایش خون میزان تری‌گلیسیرید بدن را نشان می‌دهد. این عدد معمولا با واحد میلی‌گرم در دسی‌لیتر (mg/dL) مشخص می‌شود.
4 بازه برای تری‌گلیسیرید وجود دارد:
- طبیعی: کمتر از 150 mg/dL
- مرزی: 199-151 mg/dL
- بالا: بیشتر از 200 mg/dL
- خیلی بالا: بیشتر از 500 mg/dL
عوامل زیادی ممکن است بر میزان تری‌گلیسیرید بدن تاثیر بگذارند. به‌عنوان مثال؛ ممکن است بلافاصله بعد از صرف غذا، میزان تری‌گلیسیرید خون افزایش یابد چون بدن از کالری‌های اضافه غذا، تری گلیسیرید بیشتری می‌سازد.
بر اساس گفته انجمن قلب آمریکا، عوامل دیگری که بر سطح تری‌گلیسیرید خون اثر می‌گذارند، شامل موارد زیر است:
- رژیم غذایی
- کم‌تحرکی
- ساعت روز
- دیابت
- بیماری‌های التهابی
- مصرف الکل
- قاعدگی
- دارو
- اضافه وزن و چاقی
- سن
- رابطه جنسی
- بارداری
بازه‌های کلسترول چیست؟
آزمایش خون می‌تواند میزان کلسترول بدن فرد را نشان دهد. نتیجه آزمایش، میزان کلسترول را بر حسب میلی‌گرم بر دسی‌لیتر (mg/dL) نشان می‌دهد. بازه‌های کلسترول برای بزرگسالان به صورت زیر است:
- طبیعی: 199 mg/dL یا کمتر
- مرزی: 239-200 mg/dL
- بالا: بیشتر از 240 mg/dL
با این وجود، ممکن است بسته به اینکه فرد در کجا زندگی می‌کند، دستورالعمل متفاوتی وجود داشته‌باشد. به عنوان مثال، سطح طبیعی پیشنهادی در آفریقای جنوبی زیر 5/189 mg/dL یا 9/4 میلی‌مول بر لیتر است.
مرکز کنترل و پیشگیری بیماری پیشنهاد می‌کند، بزرگسالان هر 4 تا 6 سال یکبار، کلسترول خون خود را چک کنند. اگرچه بعضی افراد ممکن است به آزمایش‌های متناوب‌تری نیاز داشته باشند.
همچنین بخوانید: بهترین غذاها برای کاهش کلسترول
چه زمانی میزان کلسترول و تری‌گلیسیرید نگران‌کننده می‌شود؟
گاهی ممکن است، آزمایش خون، میزان نامطلوبی از تری‌گلیسیرید یا کلسترول را نشان بدهد.
تری‌گلیسیرید
میزان بالای تری‌گلیسیرید ممکن است نشان‌دهنده وجود بیماری‌های زمینه‌ای یا خطر ابتلا به بعضی بیماری‌ها باشد. اگر تری‌گلیسیرید بالا درمان نشود، ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های جدی مانند بیماری قلبی-عروقی آترواسکلروتیک، سکته و التهاب لوزالمعده افزایش پیدا کند.
میزان بالای تری‌گلیسیرید ممکن است نشان‌دهنده بیماری‌های دیگری مانند آنچه در ادامه می‌خوانید هم باشد:
- دیابت
- سندروم متابولیک
- بیماری کلیوی یا کبدی
- مشکلات تیروئیدی
- بیماری‌های ژنتیکی
به علاوه، بعضی داروها هم موجب افزایش سطح تری‌گلیسیرید در خون می‌شوند.
به گزارش موسسه ملی قلب، ریه و خون امریکا، تری‌گلیسیرید بالا، مجموعا، علائم خاصی ندارد. با این وجود، ممکن است دکتر بر اساس عوامل خطر، برای فرد آزمایش خون تجویز کند.
کلسترول
میزان بالای تجمع کلسترول در خون می‌تواند فرد را در معرض خطر سکته قلبی قرار دهد و یا باعث به وجود آمدن بیماری‌های قلبی شود. وقتی کلسترول در عروق خونی جمع می‌شود، بیماری به وجود می‌آورد که نامش تصلب شرایین یا گرفتگی عروق است. در این بیماری، تشکیل پلاک ها، جریان خون را محدود می‌کند.
میزان تری‌گلیسیرید و کلسترول؛ در مجموع
ترکیب تری‌گلیسیرید بالا با کلسترول متغیر می‌تواند جای نگرانی داشته‌باشد. انجمن قلب آمریکا توضیح می‌دهد، ترکیب تری‌گلیسیرید بالا و کلسترول خوب یا بد بالا می‌تواند به تجمع چربی در عروق خونی منتهی شود. این ترکیب، خطر ابتلا به حمله قلبی و سکته را افزایش می‌دهد.
همچنین بخوانید: کاهش کلسترول با ورزش
چگونه میزان تری‌گلیسیریدخون را کاهش دهیم؟
تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی، در مجموع، اولین گام‌هایی هستند که توسط پزشکان پیشنهاد می‌شوند. این تغییرات ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- خوردن غذای سالم
- حفظ وزن متعادل
- محدود کردن بعضی غذاها مانند غذاهای دارای چربی اشباع‌شده یا چربی‌های ترانس
- محدود کردن کربوهیدرات‌های ساده و شکر
- محدود کردن مصرف الکل
- ورزش کردن
- ترک سیگار
- مصرف دارو
در برخی موارد، پزشکان ممکن است دارو یا مکمل‌های خاصی را برای کاهش تری‌گلیسیرید تجویز کنند. مانند:
- نیاسین
- روغن ماهی
- استاتین
- فیبرات
ممکن است پزشکان برای افرادی که خطر بالا دارند داروهای دیگری نیز تجویز کنند. مراجعه متناوب به پزشک برای تحلیل و شناسایی تغییرات در سطح تری‌گلیسیرید فرد مهم است.
چگونه سطح کلسترول را پایین بیاوریم؟
همانند تری‌گلیسیرید، تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی در پایین آوردن سطح کلسترول نیز نقش اساسی دارند. این تغییرات شامل موارد زیر می‌شوند:
- رعایت رژیم غذایی سالم برای قلب
- ورزش به صورت منظم
- پرهیز از سیگار یا ترک آن
- حفظ وزن متعادل
با این وجود، بر حسب دستورالعمل‌های چاپ شده در مجله دانشکده قلب و عروق آمریکا، عواملی که می‌توانند منجر به افزایش کلسترول شوند، شامل موارد زیر است:
- سابقه خانوادگی و قومیتی
- بیماری‌هایی مانند بیماری‌های مزمن کلیوی
- بیماری‌های مزمن التهابی
این دستورالعمل‌ها پیشنهاد می‌کنند افرادی که در معرض خطر افزایش کلسترول ناسالم هستند، علاوه بر ارزیابی خطر، از سایرگزینه‌های درمانی استفاده کنند.
دارو
پزشک ممکن است برای افرادی که در معرض خطر حمله قلبی هستند داروهایی مانند استاتین یا داروهای زیر را تجویز کند:
- نیاسین
- فیبرات
- رزین
- مهارکننده‌های انتخابی جذب کلسترول
چکیده
تری‌گلیسیرید و کلسترول دو عامل تعیین‌کننده سلامت عمومی افراد هستند. این دو ترکیب دارای چند شباهت و چند تفاوت کلیدی هستند.
رژیم غذایی و سبک زندگی هم در سطح تری‌گلیسیرید و هم در سطح کلسترول نقش مهمی ایفا می‌کنند. بالا یا پایین‌بودن افراطی سطوح یا ترکیبی از هر دو می‌تواند نشان‌دهنده بیماری باشد و فرد را در معرض خطر بیماری‌های قلبی یا سایر بیماری‌ها قرار دهد.
