تری گلیسیریدهای با زنجیره متوسط (MCTها) و روغن نارگیل، دو نوع روغن با کاربردهای متنوع بوده و علی رغم شباهت‌هایی که با یکدیگر دارند، از مزایای سلامتی و خطرات منحصر به فرد خود نیز برخوردارند. در این مطلب به مقایسه این دو روغن پرداخته و تفاوت MCT و روغن نارگیل را شرح می‌دهیم.
روغن‌های حاوی تری گلیسیریدهای با زنجیره متوسط از منابع غذایی متعددی به دست می‌آیند؛ این در حالی است که تنها منبع روغن نارگیل، میوه نارگیل بوده و این میوه علاوه بر آن منبع خوبی از MCTها نیز به شمار می‌آید. روغن MCT در کاهش وزن و فراهم آوردن انرژی لازم برای بدن نقش دارد. در حالی که اثربخشی روغن نارگیل بیشتر در خصوص پخت و پز و مصارف زیبایی مطرح است.
روغن MCT چیست و چه کاربردهایی دارد؟
روغن MCT به عنوان یک مکمل رژیم غذایی شناخته می‌شود و تماماً از تری گلیسیریدهای با زنجیره متوسط تشکیل شده است. چربی موجود در MCT مشابه چربی موجود در روغن نارگیل، روغن پالم کرنل و محصولات لبنی است. کارخانجات ساخت روغن MCT این ترکیب را از طریق پالایش روغن نارگیل یا روغن نخل به دست می‌آورند.
MCTها به صورت چربی‌های اشباع در ترکیبات غذایی حضور داشته و در مقایسه با این چربی‌های اشباع، از زنجیره‌های کربنی کوتاه‌تری ساخته شده‌اند. همین امر موجب می‌گردد که هضم این روغن‌ها آسان‌تر گردیده و فرآیند جذب آن‌ها به طور مستقیم از طریق کبد صورت گیرد.
علاوه بر آن، بدن قادر است MCTها را به مولکول‌های کتون مبدل سازد. کتون‌ها ترکیباتی هستند که به دنبال متابولیسم سریع چربی در کبد ایجاد می‌شوند. بدن از این کتون‌ها به عنوان یک منبع انرژی برای مغز استفاده نموده و آن را به عنوان جایگزین شکر یا گلوکز به کار می‌برد.
چهار نوع مختلف از این ترکیبات شناخته شده که هر یک از تعداد اتم‌های کربن متفاوتی تشکیل شده‌اند:
- کاپروئیک اسید؛ که ۶ اتم کربن دارد.
- کاپریلیک اسید؛ که حاوی ۸ اتم کربن است.
- کاپریک اسید؛ با ۱۰ اتم کربن
- و در نهایت لوریک اسید که ۱۲ کربنه است.
لوریک اسید علی رغم MCT بودن، مانند یک تری گلیسیرید با زنجیره طویل عمل می‌کند و هضم و جذب آن مطابق با روش هضم و جذب اسید های چرب بلند زنجیر و دیگر چربی‌های اشباع صورت می‌گیرد. منظور از اسیدهای چرب بلند زنجیر چربی‌های اشباعی است که بیش از ۱۲ اتم کربن دارند.
تفاوت MCT و روغن نارگیل در آن است که روغن نارگیل از گوشت نارگیل خشک شده به دست می‌آید و تقریباً ۹۰ درصد آن از چربی اشباع تشکیل شده است. 50 درصد از این چربی‌های اشباع از نوع MCT هستند. به علاوه ۹ درصد باقی مانده از چربی‌های موجود در روغن نارگیل، به صورت ترکیبات غیراشباع در آن حضور دارند. MCT اصلی در روغن نارگیل از نوع لوریک اسید بوده که تقریباً ۵۰ درصد از MCTهای این روغن را تشکیل می‌دهد.
تفاوت MCT و روغن نارگیل
با توجه به این که روغن نارگیل حاوی مقادیر زیادی از چربی‌های MCT است، بسیاری از خصوصیات آن نیز با روغن MCT اشتراک دارد. در رژیم غذایی کتوژنیک که نوعی رژیم سرشار از چربی‌ها و با مقادیر پایین کربوهیدرات است، ترکیب MCT و روغن نارگیل به کرات به کار رفته است.
روغن MCT و روغن نارگیل هر دو غنی از چربی و فاقد کربوهیدرات بوده و این امر موجب می‌شود که این ترکیبات برای مدت طولانی‌تری به فرد احساس سیری بدهند. با وجود این، در سال ۲۰۱۷ محققان دریافتند که روغن MCT تأثیر بیشتری بر روی احساس سیری در افراد ایفا می‌کند.
مزایای مشترک این روغن‌ها کدام است؟
علاوه بر تفاوت MCT و روغن نارگیل که پیش تر به آن پرداختیم، برخی از فواید بالقوه روغن MCT در زیر توضیح داده شده است:
موجب کاهش سطح کلسترول‌های مضر می‌شود
تحقیقات صورت گرفته در این زمینه در سال ۲۰۱۸ نشان داده است که MCTها سطح کلسترول LDL که کلسترول مضر در خون است را کاهش داده و در عوض موجب افزایش میزان لیپوپروتئین‌های با چگالی بالا (HDL) می‌گردند. HDL عموماً به کلسترول‌های مفید خون اطلاق می‌گردد. با این حال، مطالعات بیشتر برای یافتن نقش این ترکیبات بر روی کلسترول خون در انسان‌ها در حال انجام است.
همچنین بخوانید: آنچه باید درباره تری‌گلیسیرید و کلسترول خود بدانید
فعالیت مغز و حافظه را بهبود می‌بخشد
اکثر انرژی مورد نیاز مغز افراد از گلوکز تأمین می‌شود. این در حالی است که در بیماران آلزایمری، مغز قادر به استفاده از این گلوکز نبوده و به جای آن از ترکیبات کتونی به عنوان سوخت سلولی بهره می‌جوید. این موضوع تا حدی بیانگر آن است که MCTها در سلامت مغز در دراز مدت نقش دارند؛ اما هنوز نتایج این تحقیقات به اثبات نرسیده است.
MCTها می توانند موجب کاهش وزن شوند
یک مطالعه صورت گرفته در سال ۲۰۱۴ نشان می‌دهد که روغن MCT موجب افزایش سطح هورمون‌های سیری در مردان چاق می‌گردد. این احساس کاهش اشتها به نوبه خود به مصرف کمتر مواد غذایی و پیشگیری از چاقی مفرط در افراد خواهد انجامید.
با این حال این مطالعه با مشکل محدودیت نمونه مواجه بوده و برای مثال تنها مردان را در مطالعه شرکت قرار داده است. تحقیقات بیشتر در این زمینه همچنان ادامه دارد.
مطالعه دیگری در سال ۲۰۱۵ به این نتیجه دست یافته است که جایگزینی LCT با MCTها در رژیم غذایی احتمالاً در کاهش وزن نقش دارد. این مطالعه نیز نیاز به بررسی‌های بیشتر برای تأیید اثر این جایگزینی خواهد داشت.
تفاوت MCT و روغن نارگیل در بحث فواید این ترکیبات، علاوه بر موارد فوق، برخی مزایای اختصاصی روغن نارگیل از قبیل کاهش استرس، بهبود وضعیت پوست و مو و پیشگیری از بیماری‌های کبدی و نیز بهبود سلامت دندان‌ها را در بر می‌گیرد.
کاهش استرس
محققان در سال 2015 دریافتند که روغن نارگیل، استرس ناشی از فعالیت فیزیکی را در موش‌های آزمایشگاهی کاهش می‌دهد. با این حال این تحقیقات نیز کامل نبوده و برای اثبات رابطه مستقیم این دو عامل باید مطالعات بیشتری بر روی فواید روغن نارگیل صورت گیرد.
همچنین بخوانید: راه‌های مدیریت استرس
سلامت پوست و مو
مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۱ صورت گرفته است، نشان می‌دهد که روغن نارگیل احتمالاً در سلامت مو نقش دارد. محققان بر این باورند که استعمال روغن نارگیل بر روی موها در طول شب، میزان مقاومت کششی موها را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد. علاوه بر آن پیش‌تر نقش روغن نارگیل در پیشگیری از آسیب موها به اثبات رسیده است.
مطالعات نشان می‌دهند که مصرف روغن نارگیل همچنین برای درمان درماتیت آتوپیک مؤثر بوده و خواص ضد التهابی بر روی پوست افراد دارد. روغن نارگیل از سد دفاعی طبیعی پوست محافظت می‌کند.
سلامت دندان‌ها
روغن نارگیل می‌تواند به عنوان یکی از درمان‌های مؤثر در بهبود برفک دهانی به کار رود. این ماده همچنین در بهبود التهاب لثه و در نتیجه کاهش میزان بروز پوسیدگی دندان نقش دارد.
جمع بندی
در این مقاله در مورد تفاوت MCT و روغن نارگیل از نظر خواص و موارد کاربرد صحبت کردیم. فواید سلامتی این دو ماده تا حد زیادی با یکدیگر هم پوشانی داشته و بخش قابل توجهی از روغن نارگیل، خود از MCTها تشکیل شده است. روغن MCT اثر قابل توجهی بر روی کاهش وزن دارد. این در حالی است که کاربرد روغن نارگیل بیشتر در مصارف زیبایی و مراقبت از پوست مطرح است. نکته آخر اینکه مصرف بیش از حد این ترکیبات به دلیل اشباع بودن مولکول‌های چربی موجود در آن‌ها خطرناک بوده و توصیه نمی‌شود.
