میگرن
میگرن سردرد شدید و اغلب همراه با تهوع، استفراغ و حساسیت به نور است. این سردرد معمولا یک طرفه و ضرباندار بوده و ممکن است از چند ساعت تا 2، 3 روز طول بکشد. میگرن ششمین بیماری ناتوان کننده در جهان است. این بیماری به علت تاثیرات هورمونی در زنان شایعتر از مردان میباشد.
سردردهای میگرنی میتوانند زندگی افراد را مختل کنند اما راه‌های مختلفی برای کنترل بیماری وجود دارد. پیشگیری از میگرن با حذف محرک ها، رژیم غذایی مناسب، تغییر شیوهی زندگی، و مصرف مکملها امکان پذیر است. همچنین داروهای پیشگیری کننده از بیماری هم وجود دارد. روش های پیشگیری از آن متفاوت بوده و در هر شخصی متفاوت است. گاهی استفاده از چند روش مختلف برای بهبودی مورد نیاز است.
در این مقاله به استراتژی های پیشگیری از این بیماری پرداخته شده است.
علائم معمول سردردهای میگرنی:
- حساسیت به صدا
- تهوع
- استفراغ
- آئورا، اختلال عصبی که کمی قبل از میگرن رخ میدهد
متاسفانه درمان ثابتی برای آن وجود ندارد؛ با این حال، روش های پیشگیری کننده میتواند به کاهش شدت و دفعات بیماری کمک کند.
برخی از روشهای پیشگیری شامل:
- داشتن دفترچه برای ثبت جزییات
- تغییرشیوه‌ی زندگی برای حذف محرکها
- استفاده از مکمل‌هایی مانند منیزیم
- استفاده از دارو
- استفاده از درمانهای مکمل میگرن
داشتن دفترچه برای ثبت جزییات
برخی از بوها، غذاها، رفتارها و عادت ها میتوانند در ایجاد سردردها موثر باشند. با شناخت این محرک ها و پرهیز از آنها تا حد امکان، علائم بیماری به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش پیدا میکند. در زیر برخی از محرک‌های حملات میگرنی آورده شده است:
- خوابیدن بسیار زیاد و یا بسیار کم
- گرسنگی
- بوی تند
- چراغ روشن
- مصرف سیگار
- برخی غذاها و نوشیدنی های خاص
- استرس و یا احساسات شدید
- نوسانات هورمونی
استفاده از دفترچه ی روزانه میتواند به شناخت این محرکها کمک کند. بیمار در این دفترچه دوره های میگرنی خود و هرگونه اتفاق مرتبط با بیماری را ثبت میکند.
برای شروع ساخت دفترچه‌ی روزانه :
- جای مناسب و در دسترس برای ثبت دوره‌های میگرنی انتخاب کنید.
- تاریخ و ساعت هر دوره‌ی حمله را بنویسید.
- علائم، وخامت و هرچیزی که سبب بهتر و یا بدتر شدن علائم میشود را ثبت کنید.
- هر اطلاعاتی که به شناخت بیشتر محرکها کمک میکند را بنویسید. مثلا غذا یا نوشیدنی مصرفی، سطح انرژی و یا وضعیت خلق و خو
همچنین زنان باید به این نکته توجه داشته باشند که علائم میگرن در چه زمانی از چرخه ی قاعدگی بروز پیدا میکند. با گذشت زمان این دفترچه به بیمار کمک میکند تا الگوی میگرن را بشناسد. به این ترتیب بیمار در صورت نیاز میتواند رژیم غذایی و یا شیوه ی زندگی خود را تغییر دهد.
داشتن دفترچه خاطرات میگرنی نه تنها برای شناخت عوامل محرک این سردردها مفید است، بلکه پزشک با بررسی نکات موجود در آن میتواند درمان مناسبی را درنظر بگیرد.
از عوامل محرک خودداری کنید
پرهیز از محرکها همیشه امکان پذیر نیست. بنابراین، باید برروی مواردی که تحت کنترل فرد هستند تمرکز کرد. برخی از انواع تغییراتی که بسته به هرفرد میتوانند کمک کننده باشند شامل:
- وعده های منظم غذایی برای پرهیز از گرسنگی
- هیدراته نگه داشتن بدن به خصوص در طول و پس از برنامه های ورزشی
- برنامه ی منظم خواب و پرهیز از خواب کم و یا زیاد
- محدود کردن و یا پرهیز از مصرف کافئین، سیگار و الکل
- انجام اقداماتی به منظور مدیریت استرس، به عنوان مثال استراحت کوتاه منظم در طول کار
رعایت بسیاری از این نکات با کمترین خطر و عارضه همراه است. برخی از مثال‌ها که مرتبط با تغییرات اختصاصی تر بوده و میتواند به شناسایی محرکها کمک کند شامل:
- پرهیز از مصرف غذاهای خاص و یا افزودنی ها
- پرهیز از نور و یا نورهای چشمک زن
- پرهیز از ورزش سنگین
- پرهیز از استرس
در صورت بروز علائم با مصرف مواد غذایی، با پزشک و یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
مصرف مکمل ها
برخی معتقدند که مواد مغذی خاص و مکمل های گیاهی میتوانند در کاهش علائم این بیماری موثر باشند. به یاد داشته باشید که مکملها میتوانند با دیگر داروها تداخل ایجاد کرده و سبب ایجاد عوارض جانبی شوند. قبل از مصرف مکمل با پزشک خود مشورت کنید؛ به خصوص اگر همزمان داروی خاصی را مصرف میکنید.
در زیر توضیحات برخی از مکملها آورده شده است.
منیزیم
براساس مقاله ی سال 2020، سطح پایین منیزیم با افزایش خطر ابتلا به این بیماری همراه است. علاوه براین، محققان دریافتند که منیزیم به عنوان مکمل در پیشگیری از حملات میگرنی موثر است. از آنجایی که منیزیم نقش مهمی در انتقال سیگنال های عصبی بین نورونها دارد، کاهش این ماده میتواند در بروز علائم میگرن موثر باشد. بررسی‌ها نشان میدهد که مصرف600 میلی گرم منیزیم سیترات در درمان میگرن حاد موثر است. بیماران میتوانند روزانه دوز کمتری را مصرف کنند تا سطح منیزیم خود را در حد نرمال نگه دارند.
مقدار منیزیم روزانه‌ی مورد نیاز هر فرد براساس سن و جنس متفاوت است. برای بیشتر بزرگسالان این مقدار 300 تا 420 میلی گرم میباشد.
ویتامین ب 12
بررسی ها نشان میدهد که ویتامین ب 12 یا ریبوفلاوین ممکن است در کاهش دفعات میگرن کمک کننده باشد. براساس پژوهش ها، 400 میلی گرم از ویتامین ب 12 به میزان قابل توجهی سبب کاهش دوره های میگرن پس از 4 ماه خواهد شد. با این حال، در مدت زمان و شدت علائم تغییری ایجاد نشد. به همین دلیل درمان ترکیبی ویتامین ب 12 و داروهای خاص میگرن پیشنهاد میشود.
کوآنزیم کیوتن
استفاده از کوآنزیم کیوتن سبب کاهش دفعات و مدت زمان حملات میشود.
گل مینا
شواهدی مبنی بر اثر گل مینا بر کاهش دفعات عود میگرن وجود دارد. محققان دریافتند که مصرف این گیاه سبب کاهش 0.6 مورد حملات میگرنی در ماه نسبت به دارونما شده است. با این حال، برای کسب نتیجه‌ی دقیق تر انجام مطالعات بالینی بسیاری مورد نیاز است.
باباآدم جنگلی
در مقاله ی مروری سال 2020 که به بررسی درمان گیاهی این بیماری پرداخته است، شواهدی درباره ی تاثیر گیاه باباآدم بر پیشگیری از آن نشان داده شد. همچنین بررسی دیگری برروی موشها نشان داد که این گیاه از طریق کانالهای خاصی سبب تسکین سردرد شده و ممکن است اثر مشابه ی بر انسان داشته باشد.
درمان دارویی
بیمارانی که به صورت مکرر دچار حملات میگرنی میشوند نیازمند درمانهای دارویی هستند. یکی از متداولترین داروهای مورد استفاده تریپتانها هستند. تریپتانها از وقوع سردردها پیشگیری نمیکنند اما پس از شروع علائم از پیشرفت آن جلوگیری میکنند.
داروهایی که مانع شروع سردردهای میگرنی میشوند شامل:
- پپتید مرتبط با ژن کلسی تونین (CGRP): مانند ارنوماب و اپتینزوماب
- داروهای کاهنده‌ی فشار خون: مانند توپیرامات
- داروهای ضدافسردگی: مانند آمی تریپتیلین و ونلافاکسین
- بوتاکس، که پزشک هر سه ماه یک بار برای میگرن مزمن انجام میدهد.
در مواردی که سردردهای میگرنی به علت تغییرات هورمونی است از درمانهای هورمونی استفاده میشود. این موارد شامل داروهای پیشگیری از بارداری و درمان جایگزینی هورمون است.
درمان مکمل
برخی درمانهای مکمل به منظور کاهش دفعات بیماری به کار گرفته میشوند.در بخش بعدی به توضیح جزئیات برخی از این روش های درمانی میپردازیم.
طب سوزنی
شواهدی مبنی بر تاثیر طب سوزنی بر کاهش حملات میگرنی وجود دارد. مطالعات نشان میدهد که طب سوزنی به اندازه‌ی درمانهای دارویی موثر بوده و عوارض جانبی کمتری دارد. همجنین طب سوزنی درکنار دیگر روشهای درمانی میگرن میتواند تاثیر بهتری داشته باشد.
بیوفیدبک
بیوفیدبک به آگاهی افراد درمورد نحوه‌ی عملکرد بدنشان کمک میکند. به این ترتیب، افراد میتوانند درمورد کنترل و یا تنظیم عملکرد آن آگاهی پیدا کنند. براساس مقاله مروری در سال 2017، مطالعه‌ای نشان داد که در 62% از افراد شرکت کننده در آزمایش‌های بیوفیدبک، بهبودی نسبی و یا کامل مشاهده گردید. افراد به طور میانگین 40 جلسه ی بیوفیدبک در 6 ماه داشتند. تنها در 16 درصد موارد علائم بهبودی مشاهده نشد.
نورومدولاسیون (مدولاسیون عصبی)
در روش درمانی نورومدولاسیون، از ایمپالس‌های الکتریکی ضعیف و یا مگنت برای تحریک اعصاب استفاده میشود. پزشکان معتقدند که این روش درمانی با آزادسازی مواد شیمیایی خاص از طریق پیشگیری از فعالیت‌های مغزی مرتبط با میگرن در کاهش درد موثر است. برخی از انواع نورومدولاسیون که سبب کاهش این سردردها میشوند شامل:
- تحریک خارجی عصب سه قلو (e-TNS)
- تحریک مغناطیسی فراجمجمه‌ای تک پالسی
- تحریک عصب واگ از طریق پوست
سازمان غذا و دارو (FDA) برخی از دستگاه‌های نورومدولاسیون را برای استفاده در مطب پزشک تایید کرده است.
به طور کلی جراحی برای سردردهای میگرنی و درمان میگرن توصیه نمیشود.
درمان های خانگی
- استراحت در اتاق تاریک، ساکت و خنک
- قرار دادن کمپرس سرد برروی پیشانی و پشت گردن
- ماساژ پوست سر
- یوگا
- حرکات دورانی برروی شقیقه
- مدیتیشن
خلاصه
برخی از بیماران مبتلا به سردردهای میگرنی از طریق شناخت محرکها و تنظیم رژیم غذایی و روتین روزانه میتوانند از حمله میگرنی پیشگیری کرده و یا دفعات آن را کاهش دهند. سایر روشهای پیشگیری از میگرن شامل درمانهای مکمل و رژیم‌های غذایی خاص میباشد. با این وجود، در موارد شدیدتر، بیمار برای بهبود علائم و کیفیت زندگی باید از درمانهای دارویی استفاده کند. براش تشخیص و انتخاب روشهای درمانی مناسب با پزشک خود مشورت کنید.
منابع
https://www.medicalnewstoday.com/articles/migraine-prevention
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/headache-disorders
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/5005-migraine-headaches
