غذاهای سم‌زدا
سم‌زدایی به معنای حذف مواد و ترکیبات مضر از بدن و محافظت بدن در برابر آسیب‌های ناشی از آن‌ها است که به‌طورمعمول از طریق مصرف غذاها یا نوشیدنی‌های خاص یا رعایت رژیم‌های غذایی مشخص حاصل می‌شود. اندام‌های بدن در دفع سموم و ترکیبات مضر ماهرانه و مجهز عمل می‌کنند و انجام این عمل مستلزم رژیم‌های غذایی خاص یا مکمل‌های گران‌قیمت نیست. میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل با تقویت سیستم سم‌زدایی بدن به این روند کمک می‌کنند، همچنین افزودن غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان به رژیم غذایی می‌تواند در محافظت بدن در برابر آسیب‌های ناشی از سموم مؤثر باشد. در ادامۀ مطلب به بررسی روند سم‌زدایی و غذاهای سم‌زدا مؤثر خواهیم پرداخت.
سم‌زدایی چیست؟
سم‌زدایی عبارت از مصرف مواد غذایی یا پیروی از یک رژیم غذایی خاص برای دفع و پاک‌سازی سموم و مواد مضر از بدن است.
به‌طور غلط تصور می‌شود که سم‌زدایی به دفع سموم انباشته‌شده در اندام‌ها کمک می‌کند، اما اندام‌ها به‌طور طبیعی و به‌خودی‌خود این عمل را انجام می‌دهند. سم‌زدایی بدن، مستلزم داشتن رژیم‌های غذایی یا محصولات خاص نیست.
بااین‌وجود برخی از غذاها حاوی موادی به نام آنتی‌اکسیدان هستند که به محافظت از بدن در برابر رادیکال‌های آزاد کمک می‌کنند. آنتی‌اکسیدان‌ها، مولکول‌های ناپایداری هستند که می‌توانند به سلول‌های بدن آسیب برسانند. افراد از طریق مواد سمی مانند دود سیگار و آلودگی هوا در معرض رادیکال‌های آزاد قرار می‌گیرند.
آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد تحت عنوان «استرس اکسیداتیو» در ابتلا به برخی بیماری‌ها ازجمله دیابت، بیماری‌های قلبی عروقی، سرطان، آلزایمر، پارکینسون، آب‌مروارید، تخریب ماکولای وابسته به سن ایفای نقش می‌کنند.
مصرف غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های فوق مؤثر باشد.
غذاهای سم‌زدا _ سبزیجات سم‌زدا
سبزیجات سرشار از مواد مؤثرۀ گیاهی هستند که نقش آن‌ها در تنظیم هورمون‌ها، تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از آسیب سلول‌های بدن آشکار شده است. سبزیجات غنی از آنتی‌اکسیدان می‌توانند از بدن در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد محافظت کنند. برخی از این سبزیجات عبارت‌اند از:
- چغندر
- کنگر فرنگی
- کلم قرمز
- سیب‌زمینی شیرین
- کلم بروکلی
- هویج
- آووکادو
- تربچه
- کدومسمایی
- کدوحلوایی
- کلم پیچ
- اسفناج
میوه‌های سم‌زدا
میوه‌ها نیز مانند سبزیجات واجد مواد مغذی گیاهی هستند که مزایا و منافع فراوانی به بدن ارائه می‌دهند. آنتوسیانین‌ها رنگ‌دانه‌های قرمز، آبی یا بنفش در برخی از گیاهان هستند. این رنگ‌دانه‌ها واجد خواص آنتی‌اکسیدانی هستند که به محافظت در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد کمک می‌کنند.
- بر اساس تحقیقات صورت گرفته در سال 2017، آنتوسیانین‌ها به دلایل فراوان ازجمله خواص ضد میکروبی، خواص ضدالتهابی و خواص ضد سرطانی می‌توانند در حفظ سلامتی بدن مؤثر باشند.
برخی از میوه‌های غنی از آنتوسیانین عبارت‌اند از:
- توت‌ها
- مویز
- انگورها
حبوبات و غلات سم‌زدا
حبوبات و غلات کامل منابع غنی فیبر هستند. بر طبق بررسی‌های صورت گرفته در سال 2016، فیبرهای موجود در مواد غذایی می‌توانند بیان ژن‌های آنزیم‌های سم‌زدا در کبد را افزایش داده و به محافظت کبد در برابر باکتری‌های ایجادکنندۀ التهاب کمک کنند. این فرایند باعث می‌شود که کبد به‌جای مقابله با التهاب به سم‌زدایی بدن تمرکز نماید.
برخی از حبوبات سرشار از فیبر عبارت‌اند از:
- لوبیا قرمز
- لوبیاچیتی
- لوبیا سیاه
- عدس
غذاهای سم‌زدا _گیاهان سم‌زدا
نوری نوعی جلبک دریایی خوراکی رایج در غذاهای ژاپنی است. بر طبق شواهد معتبر، نوری دارای خواص سم‌زدایی است، هرچند بیشتر مطالعات صورت گرفته در این زمینه بر روی حیوانات بوده است.
بر اساس گزارش‌های معتبر در سال 2014، گشنیز می‌تواند برخی نوروتوکسین‌های (سموم اعصاب) خاص را از بدن دفع کند. نمونه‌هایی از این نوروتوکسین‌ها عبارت‌اند از:
- فلزات سنگین مانند جیوه
- سموم شیمیایی خاصی مانند حشره‌کش‌ها، فتالات‌ها، نرم‌کننده‌ها
همچنین مطالعات دیگر حاکی از تأثیر گشنیز در کاهش غلظت سرب در کبد موش است.
نوشیدنی‌های سم‌زدا
تهیه نوشیدنی‌های سم‌زدا ساده است – میوه‌ها، سبزیجات و گیاهان فراوانی در دسترس هستند که با تأمین ویتامین و مواد معدنی می‌توانند موجب تقویت سم‌زدایی شوند و عملکرد بدن را بهبود ببخشند. بعد از نوشیدن یک نوشیدنی سم‌زدا مناسب ممکن است احساس سبکی، شادابی و شفافیت بیشتر کنید.
در زیر به نمونه‌هایی از نوشیدنی‌های افزایش‌دهندۀ آنتی‌اکسیدان‌ها در رژیم غذایی افراد اشاره شده است.
اسموتی
اسموتی‌ها را می‌توان با میوه‌ها و سبزیجات غنی از آنتی‌اکسیدان تهیه کرد. برخی از انواع آن شامل:
- میوه‌ها و سبزیجات پوره شده
- آب میوه و سبزیجات
- ماست
- شیر
- آجیل و دانه‌ها
اسموتی سبزیجات را اسموتی سبز یا گیاهی نیز می‌نامند. این اسموتی ها معمولاً حاوی سبزیجات پهن‌برگ همراه با مقداری میوه برای افزایش طعم و شیرینی آن است.
اسموتی های میوه خوشمزه هستند، اما به علت داشتن قند فراوان بهتر است مصرف آن‌ها را در حد متعادل نگه دارید. همچنین لازم به ذکر است که آب‌میوه‌های سم‌زدا حاوی مواد مغذی کافی برای جایگزین کردن به‌جای وعده‌های غذایی نیست.
چای نوعی از غذاهای سم‌زدا
انواع چای های سبز، سیاه و سفید از گیاهی با نام کاملیا سینسیز تهیه می‌شوند. چای‌های سبز و سفید سرشار از نوعی آنتی‌اکسیدان به نام کاتچین هستند.
بر اساس یک مطالعه صورت گرفته در سال 2010، این دو نوع چای دارای مزایای آنتی‌اکسیدانی فراوانی هستند.
چگونه کبد را سم‌زدایی کنیم؟
کبد سموم موجود در خون را تصفیه کرده و به مواد زائد تبدیل می‌کند. این مواد زائد از طریق ادرار و مدفوع از بدن دفع می‌شوند.
کبد دارای عملکردهای مهم دیگری نیز است، مانند:
- سوخت‌وساز مواد مغذی و داروها
- تجزیۀ سلول‌های خونی قدیمی یا آسیب‌دیده
- تثبیت سطح قند خون
عوامل بسیاری می‌توانند عملکرد کبد را دچار اختلال کرده و درنتیجه عملکرد سم‌زدایی آن را به حداقل برسانند. برخی از این عوامل عبارت‌اند از:
- مصرف زیاد الکل
- مصرف مواد مخدر
- داشتن رابطه جنسی ناامن
برای بهبود عملکرد کبد:
- با داشتن یک رژیم غذایی متعادل، خواب کافی و انجام تمرینات ورزشی منظم، وزن خود را در حالت ایده ال نگه دارید
- غذاهای سرشار از آنتی‌اکسیدان را در رژیم غذایی خود بگنجانید
- مصرف الکل را به حداقل یا صفر برسانید.
- از مصرف مواد مخدر خودداری کنید.
- در زمان برقراری رابطه جنسی از روش‌های ایمن مانند کاندوم استفاده کنید.
بر طبق تحقیقات صورت گرفته دانشگاه پزشکی جانز هاپکینز، شواهد کافی برای اثبات نقش پاک‌سازی کبد در درمان آسیب کبدی وجود ندارد.
خلاصه نوشته غذاهای سم‌زدا :
هدف از سم‌زدایی، کمک به بدن در حذف مواد مضر و محافظت از آن در برابر آسیب‌ها است.
سم‌زدایی به‌واسطۀ رژیم غذایی ضروری نیست زیرا بدن قادر به تجزیه و دفع بهینۀ مواد و ترکیبات سمی از بدن است. بااین‌حال مصرف غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان می‌تواند به محافظت در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد ناشی از سموم کمک کند.
میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات به روند سم‌زدایی بدن کمک می‌کنند. افراد با افزودن اسموتی ها و چای‌های خاص به رژیم غذایی خود می‌توانند میزان آنتی‌اکسیدان‌های موجود در رژیم غذایی خود را افزایش دهند.
منابع نوشته غذاهای سم‌زدا :
https://www.verywellfit.com/what-to-eat-while-detoxing-4142703
