داروهای کاهش وزن پاسخ سریع و دائمی به کاهش وزن نیستند و بسیاری افراد با تمام تلاشی که درمصرف این داروها داشته اند بعد از مدتی قادر به حفظ وزن خود نبوده و وزن آنها به حالت قبل برگشته است.
چاقی یکی از مشکلات جدی بسیاری از افراد جامعه است که به دلایل متعددی رخ میدهد. بدن مکانیسمهای پیچیده و تعاملی برای تنظیم وزن دارد. مصرف غذاهای پرکالری و متعادل نبودن غذای مصرف شده با کالری سوزانده شده در بدن، کمتحرکی، ورزش نکردن و برخی بیماریها مانند دیابت، آرتروز، کمکاری تیروئید، کبد چرب، استرس و افسردگی باعث بروز چاقی در افراد میشود. افرادی که تمایل و نیاز به از دست دادن وزن دارند باید سبک زندگی خود را از طریق رژیم غذایی و ورزش مناسب تغییر دهند. زمانی که این رویکرد رفتاری کافی و عملی نباشد و سلامتی آنها در معرض خطر است، درمان دارویی با داروهای کاهش وزن توصیه میشود.
سازمان غذا و دارو امریکا ( FDA) استفاده از داروهای کاهش وزن در افرادی که شاخص توده بدنی (BMI) 30 و بالاتر دارند و یا مبتلابه بیماریهای مرتبط با چاقی مانند دیابت و فشارخون بالا هستند را تائید کرده است. طبق مؤسسات ملی بهداشت، شاخص توده بدنی بین 18.5 تا 24.9 طبیعی است، بین 25 تا 29.9 دارای اضافه وزن است و هرچه بالاتر رود چاقی در فرد بیشتر میشود.
مقدار وزنی که افراد با مصرف داروهای کاهش وزن از دست میدهند متفاوت است.
در برخی بهخوبی عمل میکند و در عدهای دیگر عمل نمیکند و بهطور متوسط تا 10 درصد کاهش وزن اولیه رخ میدهد. این کاهش وزن در سه تا شش ماه اول مصرف دارو رخ میدهد و پس از آن روند ثابت و آهستهای را طی میکند. ده درصد کاهش وزن ممکن است چشمگیر نباشد اما کارشناسان بر این باورند که کاهش وزن حتی به میزان 5 درصد میتواند در بهبود وضعیت سلامتی افراد تأثیر بگذارد. بهعنوانمثال میتواند باعث کاهش فشارخون، سطح چربی، سطح قند خون و افزایش حساسیت به انسولین گردد.
مکانیسم داروهای لاغری:
داروهای لاغری در دو گروه داروهای شیمیایی و گیاهی تولید میشوند. نحوه عملکرد این داروها متفاوت است. برخی داروها کاهش دهنده اشتها هستند و با افزایش سطح نوروترانسمیترهای کاهنده اشتها در مغز، موجب کم خوراکی در فرد میگردند. دسته دوم متابولیسم سوختوساز بدن را افزایش میدهند، دسته سوم باعث دفع آب بدن میشوند و دسته چهارم جذب چربی در بدن را کاهش میدهند و موجب دفع بیشتر چربی مواد غذایی میشوند.
انواع داروهایی که برای کاهش وزن استفاده میشوند
داروهای لاغری که برای از دست دادن وزن ترویجشدهاند، شامل انواع کپسول، قرص، مایعات و پودر میشوند.
در جدول به معرفی متداولترین داروهای لاغری موجود در بازار، نحوه عمل و عوارض جانبی احتمالی آنها اشاره شده است.
نام دارو | مکانیسم اثر | عوارض احتمالی | موارد منع مصرف |
فنترمین Phentermine
با نام تجاری Adipex-p، Suprenza، T-Diet, Zantryl |
کاهش اشتها
افزایش احساس سیری |
افزایش فشارخون، ضربان قلب، بیخوابی، یبوست و عصبانیت
|
زنان باردار و شیرده |
سیبوترامین Sibutramine
با نام تجاری Meridia و Reductil |
مهارکننده سروتونین، دوپامین و نورآدرنالین
کاهش اشتها
|
افزایش فشارخون، ضربان قلب، بیخوابی، یبوست و خشکی دهان، حالت تهوع، افسردگی
|
افراد زیر ۱۸ سال
زنان باردار یا شیرده افراد با افسردگی شدید معتادین به مواد مخدر و نوشیدنیهای الکلی |
اورلیستات Orlistat
نام تجاری Xenical و venostat |
کاهش جذب چربی در روده | کاهش ویتامینهای محلول در چربی، اسهال، اضطراب، سرگیجه، دفع مکرر مدفوع، خروج گاز معده | بیماران مبتلابه دیابت، فشارخون بالا، کلسترول بالا، بیماریهای قلبی_ عروقی و پرکاری تیروئید |
دی اتیل پروپیون Diethylpropion
با نام تجاری Tenuate |
کاهش اشتها
افزایش احساس سیری
|
افزایش فشارخون، ضربان قلب، بیخوابی، سردرد، یبوست و عصبانیت
ایجاد وابستگی
|
بیماران مبتلابه فشارخون بالا، پرکاری تیروئید، آب سیاه، دیابت، مشکلات روحی، حاملگی و شیردهی |
ال–کارنیتین
L-Carnitine |
سوزاندن چربی
افزایش انرژی |
افزایش فشارخون، ضربان قلب، استفراغ،حالت تهوع، سردرد، اسهال، آبریزش بینی، بیقراری و مشکل خواب، | بیماران کلیوی |
بنزفتامین Benzphetamine
نام تجاری Didrex |
کاهش اشتها
افزایش احساس سیری
|
افزایش فشارخون و ضربان قلب، عصبانیت، بیخوابی، خشکی دهان، یبوست | |
لیراگلوتاید liraglutide
نام تجاری |
کاهش سرعت تخلیه معده
افزایش احساس سیری |
تهوع، استفراغ، اسهال، پانکراکتیت | زنان شیرده، مادران باردار
افراد مبتلابه بیماری کلیوی، کبدی، تیروئید، بیماریهای تیروئید. فشارخون بالا، معتاد به الکل فقط با دستور پزشک مجاز به مصرف هستند |
لورکاسرین lorcaserin, نام تجاری belviq
|
کاهش اشتها
افزایش احساس سیری |
سردرد، گیجی شدن، خستگی، تهوع، خشکی دهان و یبوست | مادران شیرده استفاده نکنند
افراد مبتلابه دیابت، ناراحتیهای قلبی، کمخونی، کلیوی یا کبدی فقط با دستور پزشک مجاز به مصرف هستند |
نکاتی که درخصوص این داروهای باید درنظر گرفت
- درکنار مصرف داروهای لاغری باید عادت غذایی و سبک زندگی را تغییر داد و به فعالیتهای ورزشی روی آورد.
- داروهای کاهش وزن پاسخ سریع و دائمی به کاهش وزن نیستند و بسیاری افراد با تمام تلاشی که درمصرف این داروها داشته اند بعد از مدتی قادر به حفظ وزن خود نبوده و وزن آنها به حالت قبل برگشته است.
- بسیاری از داروهای لاغری هزینه بالایی دارند و تحت پوشش بیمه نیستند.
- با درنظر گرفتن عوارض جانبی این داروها ، باید تاییدیه پزشک را برای مصرف آنها دریافت کرد؛ زیرا برخی مردم از بیماریها و حساسیتهای خود آگاهی ندارند و مصرف خودسرانه داروهای لاغری برای آنها مشکلساز میشود.
همچنین بخوانید چرا بسیاری از پزشکان از تجویز داروی کاهش وزن امتناع میکنند؟