ویتامین B-12 و نقش آن در بدن

هر آنچه در مورد ویتامین B-12 باید بدانید

آیا به‌ اندازه کافی ویتامین B12 دریافت می‌کنید؟ برای اینکه سالم بمانید می‌خواهید مطمئن شوید که این کار را انجام می‌دهید. ویتامین B12 کارهای زیادی برای بدن شما انجام می‌دهد. به‌عنوان‌مثال به ساخت DNA و سلول‌های قرمز خون کمک می‌کند.

از آنجا که بدن شما ویتامین B12 نمی‌سازد، باید آن را از طریق غذاهای حیوانی یا مکمل‌ها دریافت کنید و شما باید این کار را به‌طور منظم انجام دهید، زیرا بدن شما ویتامین B12 را برای مدت طولانی ذخیره نمی‌کند.

ویتامین B-12 یک ویتامین B مهم است. برای سلامت بافت عصبی، عملکرد مغز و تولید گلبول‌های قرمز خون لازم است. کوبالامین نام دیگر ویتامین B-12 است.

وقتی سطح ویتامین B-12 خیلی کم باشد، می‌تواند منجر به کمبود آن شود. کمبود این ویتامین می‌تواند منجر به علائم عصبی برگشت‌ ناپذیر شود. در ایالات‌متحده، بین 1.5 تا 15 درصد از جمعیت در حال حاضر با کمبود ویتامین B-12 تشخیص داده شده است.

ویتامین B-12 چیست؟

ویتامین B-12 برای تولید گلبول‌های قرمز و فرآیندهای ذهنی حیاتی است. ویتامین B-12 مانند سایر ویتامین‌های گروه B یک ویتامین محلول در آب است. این بدان معنی است که می‌تواند در آب حل ‌شده و از طریق جریان خون عبور کند. بدن انسان می‌تواند ویتامین B-12 را تا چهار سال ذخیره کند. هرگونه ویتامین B-12 اضافی یا ناخواسته از طریق ادرار دفع می‌شود.

ویتامین B-12 بزرگ‌ترین و پیچیده‌ترین ویتامین ازنظر ساختاری است. این ویتامین به‌طور طبیعی در محصولات گوشتی وجود دارد و فقط از طریق سنتز تخمیر باکتریایی می‌تواند به‌صورت صنعتی تولید شود.

منابع غذایی مناسب ویتامین B-12 شامل:

ویتامین B-12 به‌طور طبیعی در محصولات حیوانی، مانند ماهی، گوشت، تخم‌مرغ و محصولات لبنی یافت می‌شود. به‌طورمعمول در غذاهای گیاهی وجود ندارد.

گوشت گاو
مرغ
گوشت بره
ماهی، به‌خصوص ماهی تن
محصولات لبنی، مانند شیر، پنیر و ماست
برخی از محصولات مخمر تغذیه‌ای
تخم‌مرغ
برخی از انواع شیر سویا و غلات صبحانه با ویتامین B-12 غنی شده‌اند.

همیشه بهتر است یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید و مقادیر سالم مواد مغذی را قبل از نیاز به درمان دریافت کنید.

فواید

ویتامین B-12 برای عملکرد طبیعی مغز و سیستم عصبی بسیار مهم است. همچنین در تشکیل گلبول‌های قرمز خون نقش دارد و به ایجاد و تنظیم DNA کمک می‌کند.

متابولیسم هر سلول در بدن به ویتامین B-12 بستگی دارد، زیرا نقشی در سنتز اسیدهای چرب و تولید انرژی دارد. ویتامین B-12 با کمک به بدن انسان در جذب اسیدفولیک، آزادسازی انرژی را امکان‌پذیر می‌کند.

بدن انسان هر دقیقه میلیون‌ها گلبول قرمز تولید می‌کند. این سلول‌ها بدون ویتامین B-12 نمی‌توانند به‌درستی تکثیر شوند. اگر ویتامین B-12 خیلی کم باشد، تولید گلبول‌های قرمز خون کاهش می‌یابد. اگر تعداد گلبول‌های قرمز خون کاهش یابد، کم‌خونی می‌تواند رخ دهد.

مقادیر متوسط روزانه ویتامین B12 برای گروه‌های سنی مختلف

نوزادان تا 6 ماه:0.4 میکروگرم
نوزادان 7-12 ماهه:0.5 میکروگرم
کودکان 1-3 ساله:0.9 میکروگرم
بچه‌های 4-8 ساله:1.2 میکروگرم
کودکان 9 تا 13 سال:1.8 میکروگرم
نوجوانان 14 تا 18 سال:2.4 میکروگرم و در صورت بارداری 2.6 میکروگرم در روز و در صورت شیردهی 2.8 میکروگرم در روز
بزرگ‌سالان:2.4 میکروگرم و در صورت بارداری 2.6 میکروگرم در روز و در صورت شیردهی 2.8 میکروگرم در روز

چه کسانی در معرض خطر کمبود ویتامین B12 هستند

اگر در مورد کمبود این ویتامین مطمئن نیستید، می‌توانید از پزشک خود بپرسید که آیا باید آزمایش خون انجام دهید تا سطح ویتامین B12 شما را بررسی کند.

با افزایش سن، جذب این ویتامین دشوارتر می‌شود. همچنین اگر جراحی کاهش وزن یا جراحی دیگری انجام داده‌اید که بخشی از معده شما را برداشته باشد، ممکن است کمبود این ویتامین اتفاق بیفتد.

همچنین در صورت ابتلا به بیماری‌های زیر، احتمال کمبود ویتامین B12 در شما بیشتر است:

ورم معده آتروفیک که در آن پوشش معده شما نازک شده است.
بیماری‌های روده کوچک، مانند بیماری کرون، بیماری سلیاک، رشد باکتری یا انگل.
سوءمصرف الکل یا نوشیدن زیاد می‌تواند جذب مواد مغذی را برای بدن دشوار کند و یا از خوردن کالری کافی جلوگیری کند. یکی از نشانه‌های کمبود B12 ممکن است گلوسیت یا تورم و التهاب زبان باشد.
اختلالات سیستم ایمنی بدن، مانند بیماری گریوز یا لوپوس.
افراد مبتلا به کم‌خونی مخرب ممکن است فاقد ویتامین B-12 باشند. کم‌خونی پرنیشیو یک بیماری خود ایمنی است که بر خون تأثیر می‌گذارد. بیماران مبتلا به این اختلال فاکتور ذاتی (IF) کافی ندارند. IF پروتئینی در معده است که به بدن اجازه می‌دهد ویتامین B-12 را جذب کند.

تداخل دارویی

مصرف برخی از داروها را با جذب B12 تداخل دارند که آن‌ها شامل برخی از داروهای سوزش معده ازجمله مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPI) مانند esomeprazole (Nexium)، lansoprazole (Prevacid)، امپرازول (Prilosec OTC)، pantoprazole (Protonix) و rabeprazole (Aciphex)، مسدودکننده‌های H2 مانند سایمتیدین (Tagamet) و فاموتیدین (Pepcid AC)

اسید آمینوسالیسیلیک (Paser). مصرف این دارو برای درمان مشکلات گوارشی ممکن است باعث کاهش توانایی بدن در جذب ویتامین B-12 شود.
کلشی سین (Colcrys، Mitigare، Gloperba). مصرف این داروی ضدالتهاب که برای جلوگیری و درمان حملات نقرس استفاده می‌شود ممکن است توانایی بدن شما را در جذب ویتامین B-12 کاهش دهد.
متفورمین (گلومتزا، فورتامت): مصرف این داروی دیابت ممکن است توانایی بدن در جذب ویتامین B-12 را کاهش دهد.
مکمل‌های ویتامین C (اسید اسکوربیک): مصرف ویتامین B-12 با ویتامین C ممکن است میزان ویتامین B-12 را در بدن کاهش دهد. برای جلوگیری از این تداخل، دو یا چند ساعت پس از مصرف مکمل ویتامین B-12 ویتامین C مصرف کنید. پزشک ممکن است برای جبران هرگونه تداخل احتمالی، تغییر داروها یا دوزها، زمان‌بندی آنها را توصیه کند.
اگر رژیم گیاهخواری را دنبال کنید ممکن است کمبود ویتامین B12 داشته باشید. گیاهخواران با خطر کمبود ویتامین B-12 روبرو می‌شوند، زیرا رژیم غذایی، محصولات غذایی ناشی از حیوانات را شامل نمی‌شود. بارداری و شیردهی می‌تواند کمبود ویتامین گیاهخواران را بدتر کند. غذاهای تهیه‌شده از گیاهان کوبالامین کافی ندارند تا سلامتی طولانی‌مدت را تضمین کنند.

توصیه به مادران باردار گیاهخوار

آیا شما یک خانم باردار هستید که از رژیم گیاهخواران یا گیاهخواری استفاده می‌کنید و قصد دارید فقط به کودک خود شیر دهید؟ قبل از تولد باید با پزشک خود صحبت کنید تا برنامه‌ای برای چگونگی دریافت ویتامین B12 کافی برای سالم نگه‌داشتن کودک خود داشته باشید. بدون ویتامین B12 کافی، کودک شما ممکن است تأخیر در رشد داشته باشد و مانند گذشته رشد و نمو نکند.

علائم کمبود ویتامین B12

اگر کمبود ویتامین B12 دارید، ممکن است کم‌خون شوید. کمبود خفیف ممکن است علائمی ایجاد نکند، اما اگر درمان نشود، ممکن است به علائمی مانند موارد زیر منجر شود:

ضعف، خستگی یا سبکی سر
تپش قلب و تنگی نفس
رنگ‌پریدگی پوست
زبان صاف
یبوست، اسهال، از دست دادن اشتها و لاغری
مشکلات عصبی مانند بی‌حسی یا گزگز، ضعف عضلانی و مشکلات راه رفتن
کاهش بینایی
مشکلات ذهنی مانند افسردگی، از دست دادن حافظه یا تغییرات رفتاری
نوزادانی که فاقد ویتامین B-12 هستند ممکن است حرکات غیرمعمولی مانند لرزش صورت و همچنین مشکلات رفلکس، مشکلات تغذیه‌ای، تحریک و در صورت عدم درمان کمبود را درنتیجه رشد نشان دهند.
کمبود ویتامین B-12 همچنین افراد را مستعد اثرات عفونت می‌کند.

درمان

اگر کم‌خونی مخرب دارید یا در جذب ویتامین B12 مشکل دارید، در ابتدا به آزمایش‌هایی از این ویتامین نیاز خواهید داشت. ممکن است لازم باشد که مرتباً این آزمایش‌ها را تکرار کنید، دوزهای بالایی از مکمل را از راه دهان مصرف کنید یا بعدازآن از راه بینی دریافت کنید.

اگر محصولات حیوانی نمی‌خورید، گزینه‌هایی پیش رو دارید. در صورت کمبود می‌توانید رژیم خود را تغییر داده و آن را به غلات غنی‌شده با ویتامین B12، تزریق مکمل B12 یا ویتامین B12 خوراکی با دوز بالا تبدیل کنید.

افراد مسن که کمبود ویتامین B12 دارند، احتمالاً باید روزانه یک مکمل B12 یا یک مولتی‌ویتامین حاوی B12 مصرف کنند.

برای بیشتر افراد، درمان مشکل را برطرف می‌کند، اما هر آسیب عصبی که به دلیل کمبود اتفاق افتاده باشد، می‌تواند دائمی باشد.

ایمنی و عوارض جانبی

هنگامی‌که این ویتامین در دوزهای مناسب مصرف می‌شود، مکمل‌های ویتامین B-12 به‌طورکلی بی‌خطر تلقی می‌شوند. درحالی‌که مقدار توصیه‌شده روزانه ویتامین B-12 برای بزرگ‌سالان 2.4 میکروگرم است، اما مشخص‌شده است که دوزهای بالاتر بی‌خطر است. بدن شما فقط به‌اندازه نیاز خود جذب می‌کند و هرگونه ویتامین اضافی از طریق ادرار دفع می‌کند.

دوزهای بالای ویتامین B-12 ممکن است باعث شود:

سردرد
تهوع و استفراغ
اسهال
خستگی یا ضعف
احساس سوزن شدن در دست‌وپا

جلوگیری

بیشتر افراد می‌توانند با خوردن گوشت، مرغ، غذاهای دریایی، لبنیات و تخم‌مرغ به میزان کافی از کمبود ویتامین B12 جلوگیری کنند. اگر محصولات حیوانی نمی‌خورید، یا بیماری دارید که میزان جذب مواد مغذی در بدن را محدود می‌کند، می‌توانید ویتامین B12 را در یک مولتی‌ویتامین یا مکمل دیگر و غذاهای غنی‌شده با ویتامین B12 مصرف کنید. اگر تصمیم دارید مکمل‌های ویتامین B12 مصرف کنید، به پزشک خود اطلاع دهید تا بتواند مقدار نیاز شما را به شما بگوید یا مطمئن شوید که دارویی را که مصرف می‌کنید بر جذب آن تأثیر نمی‌گذارد.