ملاتونین چیست ؟

آیا مصرف هرروزه‌ی مکمل‌های ملاتونین بی‌خطر است؟

ملاتونین، هورمونی است که به‌طور طبیعی، توسط بدن تولید شده و نقش مهمی در تنظیم چرخه‌ی خواب و بیداری دارد.
فرمی از ملاتونین، به شکل صناعی، و به‌عنوان مکملی برای درمان بی‌خوابی و (بی‌خوابی ناشی از اختلاف ساعت زیاد) موجود است. برخی از افراد، از این مکمل‌ها برای درمان این شرایط استفاده می‌کنند.

در ادامه این مطلب، به‌ نحوه‌ی عملکرد ملاتونین، و بررسی ایمن بودن یا نبودن، و عوارض احتمالی مصرف هرروزه‌ی این مکمل می‌پردازیم.

ملاتونین چگونه اثر خود را اعمال می‌کند؟

ملاتونین، به‌شکل طبیعی در غده‌ی پینه‌آل در مغز تولید می‌شود. مواجهه با نور باعث توقف تولید، و تاریکی باعث تحریک تولید این هورمون می‌شود.

سطح ملاتونین در بدن، با غروب خورشید و آغاز شب شروع به افزایش کرده و در نیمه‌شب به اوج خود می‌رسد. پس از نیمه‌شب، با نزدیک شدن طلوع آفتاب، سطح ملاتونین شروع به کاهش می‌کند.

ملاتونین، باعث مهار سیگنال‌های القا کننده‌ی بیداری در مغز می‌شود. در نتیجه، به فرد احساس خستگی و گیجی دست می‌دهد. این عملکرد، باعث کمک به راحت‌تر به‌خواب رفتن در شب می‌شود.

به علت نقش ملاتونین در القای خواب، از مکمل‌های ملاتونین، برای درمان برخی از اختلالات خواب استفاده می‌شود. از این بیماری‌ها و اخنلالات، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

بی‌خوابی
پرواززدگی
اختلالات خواب ناشی از کار در شیفت شب
اختلالات تاخیر در فاز خواب
مشکلات خواب در کودکان مبتلا به اوتیسم یا پیش‌فعالی

دوز مناسب مصرف مکمل‌های ملاتونین چقدر است؟

سازمان غذا و داروی آمریکا، ملاتونین را به‌عنوان یک دارو دسته‌بندی نمی‌کند، به‌همین علت، اطلاعات محدودی درباره‌ی دوز مناسب ملاتونین در دسترس است.

در حقیقت، میزان دوز ملاتونین، در مطالعات علمی گوناگون، و از حدود 1/0 تا 10 میلی‌گرم بوده است. در یک مقاله در سال 2017، دوز معمول ملاتونین، بین 1 تا 5 میلی‌گرم پیشنهاد شده است.

معمولا اثر ملاتونین، حدود یک تا دو ساعت پس از مصرف آغاز می‌شود. پس بهتراست، مکمل‌های ملاتونین، حدود دو ساعت پیش‌از رفتن به رختخواب مصرف شوند.

درصورتی، که قصد مصرف ملاتونین برای بار اول را دارید، بهتر است، مصرف مکمل‌ها را با دوز کم آغاز کنید. پزشک می‌تواند در تعیین مقدار دوز مصرفی به شما کمک کند.

مکمل‌های ملاتونین برای کودکان

همانند بزرگسالان، اطلاعات کافی، درباره‌ی میزان دوز مناسب و ایمن ملاتونین در کودکان در دسترس نیست. دوز مصرفی ملاتونین براساس سن در کودکان متفاوت است. یک مطالعه در سال 2016، میزان دوز مصرفی ملاتونین در کودکان، 30 تا 60 دقیقه قبل از خواب را به‌شکل زیر توصیه کرده است:

1 میلی‌گرم برای نوزادان
5/2 تا 3 میلی‌گرم برای کودکان با سن بیشتر
5 میلی‌گرم برای نوجوانان

به‌علت عدم وجود اطلاعات کافی درباره‌ی دوز مناسب مکمل‌های ملاتونین در کودکان، مهم است، قبل از مصرف این دارو، با متخصص اطفال، درباره‌ی دوز مناسب آن مشورت کنید.

مکمل‌های ملاتونین برای سالمندان

میزان ترشح ملاتونین با افزایش سن کاهش پیدا می‌کند. به‌همین دلیل، مکمل‌های ملاتونین، می‌تواند برای کمک به بهبود خواب در سالمندانی که از مشکلات خواب رنج می‌برند موثر باشد. درباره‌ی دوز مناسب در سالمندان نیز اطلاعات کاملی در دسترس نیست، اما تحقیقات، دوز یک تا دو میلی‌گرم ملاتونین سریع‌الاثر، یک ساعت قبل از خواب را توصیه می‌کنند.

آیا مصرف هرروزه‌ی ملاتونین می‌تواند خطرناک باشد؟

براساس مطالعات انجام شده، استفاده کوتاه مدت از مکمل‌های ملاتونین در اکثر بزرگسالان و کودکان ایمن بوده و باعث عارضه‌ی خاصی نمی‌شود. اطلاعات درباره‌ی عوارض احتمالی استفاده‌ی بلندمدت از این مکمل‌ها، در دسترس نیست.

برخی تحقیقات، از ایجاد برخی عوارض خفیف در بزرگسالان، در اثر استفاده‌ی بلند مدت از ملاتونین، در مقایسه با پلاسبو خبر می‌دهند. عوارض ناشی از مصرف طولانی مدت ملاتونین در کودکان، همچنان مشخص نیست.

به‌علت این‌که، سطح ملاتونین، به‌طور طبیعی در آغاز بلوغ کاهش پیدا می‌کند، برخی نگرانی‌ها درباره‌ی احتمال ایجاد تاخیر در آغاز بلوغ، در اثر مصرف مکمل‌های ملاتونین در کودکان وجود دارد. اما تحقیقات بیشتری برای اثبات این فرضیه نیاز است.

عوارض ناشی از مصرف مقادیر زیاد ملاتونین چیست؟

مصرف ملاتونین به‌طور معمول، باعث ایجاد عارضه‌ی خاصی نمی‌شود. بااین حال، در صورت مصرف دوز بالا، یا مصرف طولانی مدت ملاتونین، امکان بروز برخی عوارض خفیف، مانند موارد زیر وجود دارد:

احساس کسل بودن یا خواب‌آلودگی
سردرد
سرگیجه
سردرد
افزایش حجم ادرار یا شب ادراری در کودکان

برخی از عوارض نادر ناشی از مصرف ملاتونین، شامل موارد زیر است:

تحریک‌پذیری
کرامپ شکمی
لرزش دست خفیف
احساس افسردگی یا اضطراب
کاهش فشار خون

درصورتی، که پس از مصرف ملاتونین، مبتلا به این عوارض شدید، بهتراست مصرف این مکمل‌ها را قطع کرده و درباره‌ی مصرف ملاتونین با دوز متفاوت یا مصرف داروی جایگزین، با پزشک خود مشورت کنید.

شاید برای شما سوال باشد، که آیا می‌توان دوز بیشتری از ملاتونین را در صورت عدم تاثیر مناسب مصرف کرد؟

بااینکه مصرف دوز بیشتر ملاتونین، در اغلب موارد، باعث ایجاد آسیب و عارضه‌ی خاصی نمی‌شود، اما احتمال ایجاد عوارض ناشی از مصرف ملاتونین را افزایش می‌دهد.

آیا مصرف بیشتر از یک دوز مکمل‌های ملاتونین در یک شب مجاز است؟

بهتر است، درصورتی، که پس از مصرف ملاتونین، نتیجه‌ی دلخواه حاصل نشد، مصرف آن را متوقف، و با پزشک خود درباره‌ی سایر راه‌ها و استراتژی‌های ممکن برای درمان اختلالات خواب خود مشورت کنید.

تداخلات مکمل‌های ملاتونین با سایر مواد و داروها

نکته مهمی که باید درباره‌ی مکمل‌های ملاتونین قبل‌از مصرف آن‌ها بدانید، تداخلات آن با سایر داروها و مواد است. ملاتونین، می‌تواند با تعداد زیادی از داروها، ازجمله موارد زیر تداخل ایجاد کند:

داروهای رقیق‌کننده‌ی خون
داروهای ضد صرع
داروهای مهارکننده‌ی سیستم ایمنی
داروهای موثر در درمان دیابت
داروهای موثر در درمان فشار خون بالا
داروهای ضدبارداری

به‌علت اثر ملاتونین، در ایجاد احساس گیجی و خواب‌آلودگی، باید از مصرف مکمل‌های ملاتونین، همراه با داروهای زیر خودداری کرد:

سایر داروهایی که برای درمان اختلالات خواب استفاده می‌شوند.
داروهای مهارکننده‌ی سیستم عصبی مرکزی.
الکل

چه افرادی، باید از مصرف مکمل‌های ملاتونین خودداری کنند؟

تحقیقات و اطلاعات کافی، درباره‌ی ایمنی مصرف ملاتونین در دوران بارداری و شیردهی وجود ندارد. به همین دلیل، بهتر است در دوران بارداری و پیش از آن، و در دوران شیردهی، از مصرف مکمل‌های ملاتونین خودداری کنید.

در صورت ابتلا به شرایط و بیماری‌های زیر، بهتر است قبل‌از مصرف مکمل‌های ملاتونین، با پزشک خود مشورت کنید: