علائم عفونت مثانه چیست؟
عفونت مثانه میتواند هر کسی را تحت تأثیر قرار دهد اما علائم آن بسته به سن و جنس افراد متفاوت است. عدم درمان عفونت مثانه می تواند به عفونت کلیه تبدیل شود که عوارض جدی در پی دارد. درمان‌های پزشکی برای از بین بردن عفونت در دسترس است و افراد همچنین می‌توانند از داروهای خانگی برای تسکین علائم استفاده کنند.
در این مقاله بررسی می‌کنیم که علائم عفونت مثانه در زنان و مردان متفاوت بوده و علائم بروز این عفونت در سنین مختلف چگونه است.
عفونت مثانه چیست؟
عفونت ادراری میتواند در هر قسمت از دستگاه ادراری فرد ایجاد شود که شامل حالب، مجرای ادرار، مثانه و کلیه‌ها می‌باشد. عفونت مثانه که پزشکان از آن به عنوان سیستیت یاد می‌کنند؛ شایع‌ترین نوع عفونت ادراری است.
عفونت ادراری زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌ها وارد مجاری ادراری شده و باعث تحریک این ناحیه شوند. این باکتری‌ها معمولاً از طریق پوست یا راست روده وارد می‌شوند.
علائم عفونت مثانه در کودکان
تشخیص علائم عفونت در کودکان ممکن است دشوارتر باشد؛ زیرا اغلب این علائم غیر اختصاصی است. بعلاوه ممکن است کودکان و نوزادان در فهماندن علائم خود به والدین ناتوان باشند.
برخی از علائم عفونت مثانه در کودکان زیر 2 سال عبارتند از:
- استفراغ و اسهال
- تحریک‌پذیری
- اشتهای ضعیف و تغذیه
- کاهش وزن
با این‌حال در برخی موارد، تب ممکن است تنها علامت عفونت باشد.
در افراد بالای 2 سال، علائم به طور معمول شامل موارد زیر است:
- تب
- درد یا سوزش در هنگام ادرار کردن
- ادرار کدر، خونی یا با بوی شدید و زننده
- فشار مکرر و شدید برای دفع ادرار
- درد در پشت یا شکم
علائم عفونت در بزرگسالان
عفونت مثانه میتواند افراد در هر سن و از هر جنسیتی را تحت تأثیر قرار دهد اما زنان بیش از مردان ممکن است به آن مبتلا شوند. دلیل این امر این است که مجاری ادرار زنان کوتاه تر بوده در نتیجه، باکتری‌ها برای رسیدن به مثانه و ایجاد عفونت لازم است مسافت کمتری را طی کنند.
در بزرگسالان، علائم عفونت ادراری شامل موارد زیر است:
- تکرر ادرار بیش از حد طبیعی
- احساس سوزش هنگام ادرار کردن
- تمایل شدید به ادرار کردن
- با وجود احساس نیاز به دفع ادرار، ادرار کم بوده یا اصلاً خارج نمی‌شود
- درد هنگام ادرار کردن
- ادرار با بوی قوی
- احساس ناخوشی، درد و خستگی عمومی
- خون در ادرار
مخصوص خانم‌ها
تحقیقات نشان می‌دهد که تقریباً نیمی از زنان در طول زندگی خود دچار عفونت ادراری می‌شوند که بیشتر این عفونت ها عفونت مثانه است. علاوه بر علائم یاد شده در بالا، زنان ممکن است درد بالای استخوان شرمگاهی را تجربه کنند.
مخصوص آقایان
برخی از آقایان ممکن است احساس پر بودن راست روده یا رکتوم داشته باشند. اگر مردان مکررا دچار عفونت مثانه می‌شوند باید برای رد احتمال وجود «التهاب پروستات باکتریایی مزمن»، که نوعی عفونت پروستات است؛ به متخصص مراجعه کنند.
علائم پروستاتیت باکتریایی عبارتند از:
- احساس سوزش هنگام دفع ادرار
- تکرر ادرار
- درد در مثانه، بیضه، آلت تناسلی مرد و ناحیه بین اندام‌های جنسی و مقعد
- درد هنگام انزال
عفونت مثانه در دوران بارداری
علائم عفونت در افراد باردار با افرادی که باردار نیستند یکسان است. برخی از افراد باردار ممکن است هیچ علامتی را تجربه نکنند مگر زمانی که عفونت مثانه به عفونت کلیه به نام «پیلونفریت» تبدیل شود؛ که میتواند عوارض سلامتی ایجاد کند. علائم عفونت کلیه شامل موارد زیر است:
- درد پهلو یا در پشت
- تب
- لرز
- حالت تهوع
علائم غیر اختصاصی در بزرگسالان
بزرگسالان دارای عفونت علائمی شامل نیاز مکرر و فوری به ادرار و درد در هنگام ادرار را تجربه می‌کنند. با این‌حال، علائم غیر اختصاصی عفونت ادراری در بزرگسالان عبارتند از:
- درد در زیر شکم
- کمردرد
- لرز
- یبوست
- گیجی
علائم عفونت مثانه در مبتلایان به زوال عقل
افرادی که از افراد مبتلا به زوال عقل مراقبت می‌کنند؛ باید آگاه باشند که یکی از علائم عفونت مثانه احساس سردرگمی و دیگر تغییرات در وضعیت روانی فرد است.
درمان
از آنجا که عفونت مثانه نتیجه ورود باکتری است؛ پزشک احتمالاً یک دوره درمان با آنتی‌بیوتیک را به عنوان درمان تجویز کند. برای حصول درمان کامل، فرد حتی اگر احساس بهبودی داشته باشد؛ باید دوره آنتی‌بیوتیک را کامل کند. با انجام این کار اطمینان حاصل می‌شود که عفونت کاملاً از بین رفته و احتمال بازگشت آن را کاهش می‌یابد.
- درمان کودکان
تزریق آنتی‌بیوتیک ممکن است برای کودکان زیر 2 ماه لازم باشد. برای نوزادان بزرگتر، آنتی‌بیوتیک‌ها را به شکل مایع یا قرص جویدنی تجویز می‌کنند. درمان‌های خانگی برای کودکان شامل نوشیدن مایعات فراوان، ادرار کردن مداوم و استفاده از پد گرم‌کننده برای تسکین درد است.
- درمان در دوران بارداری
یک دوره سه روزه درمان با آنتی‌بیوتیک، میتواند برای درمان موثر باشد و پزشک ممکن است داروهای زیر را تجویز کند:
- آموکسی‌سیلین
- سفالوسپورین
- نیتروفورانتوئین
- سولفامتوکسازول تری‌متوپریم
درمان خانگی
- قره قاط
برخی معتقدند که نوشیدن آب کرن‌بری یا قره‌قاط میتواند به درمان عفونت مثانه کمک کند و علاوه‌بر این، به افراد کمک می‌کند تا هیدراته بمانند.
- مسکن درد
اگرچه مسکن‌ها عفونت زمینه‌ای را درمان نمی‌کنند؛ اما می‌توانند به کاهش درد کمک کنند. همچنین فرد میتواند از بطری آب گرم یا پد گرم کننده روی شکم یا بین ران خود استفاده کند.
- آبرسانی
با مصرف آب بیشتر، فرد دفعات بیشتری ادرار می‌کند و در نتیجه باعث دفع بیشتر باکتری‌ها از مجاری ادرار می‌شود.
- پرهیز از رابطه متعدد
اگر کسی عفونت مثانه داشته باشد؛ تعدد رابطه جنسی ممکن است آن را بدتر کند؛ زیرا اینگونه فعالیت‌ها میتواند باکتریهای بیشتری را به دستگاه ادراری منتقل کند که در این صورت افرادی که دچار عفونت مثانه می‌شوند باید از رابطه جنسی تا زمان درمان کامل پرهیز کنند.
علل عفونت مثانه
عفونت مثانه معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که باکتریهای مضر روده وارد مجاری ادراری شده و به مثانه منتقل شوند.
عفونت مثانه همچنین میتواند به دلیل تحریک یا آسیب به مجرای ادرار رخ دهد که می تواند ناشی از:
- استفاده از محرک‌های شیمیایی، مانند حمام حباب‌دار یا صابون معطر
- پرتودرمانی یا شیمی درمانی
- آسیب ناشی از استفاده از سوند
- اصطکاک ناشی از رابطه جنسی
سایر عوامل خطر عبارتند از:
- یائسگی
- دیابت
عدم توانایی تخلیه مثانه، به طور بالقوه به دلیل موارد زیر است:
- بارداری
- سنگ مثانه
- پروستات بزرگ شده
پیشگیری
اگرچه همیشه جلوگیری از ابتلا به عفونت مثانه امکان پذیر نیست؛ اما فرد میتواند اقداماتی را انجام دهد تا خطر ابتلا به آن را به حداقل برساند. موارد زیر جهت پیشگیری از عفونت مثانه پیشنهاد می‌شود:
- هیدراته ماندن (آبرسانی مداوم به بدن)
- ادرار کردن بعد از مقاربت جنسی
- تمیز نگه داشتن اطراف ناحیه تناسلی
- پاک کردن از جلو به عقب پس از رفتن به توالت (و آموزش بچه های کوچک برای انجام همان کار)
- لباس زیر پنبه ای پوشیدن
- ادرار کردن در هنگام ایجاد حس ادرار
چه موقع لازم است به پزشک مراجعه کنید
زنانی که به طور منظم دچار عفونت مثانه می شوند؛ ممکن است در موارد خفیف نیازی به مراجعه به پزشک نداشته باشند و می‌توانند علائم آن را یاد گرفته و عفونت را در خانه درمان کنند. در صورت عدم درمان، خطر انتقال عفونت مثانه به سایر قسمتهای دستگاه ادراری به وجود می‌آید. افراد زیر لازم است به پزشک مراجعه کنند:
- افرادی که مطمئن نیستند علائم آنها به دلیل عفونت مثانه یا بیماری دیگری است
- افرادی که علائم آنها پس از 3 روز بهبود نمی‌یابد
- افرادی که اغلب و مکررا به عفونت مثانه مبتلا می‌شوند
- افرادی که در آنها علائم شدید است؛ مانند دیدن خون در ادرار
- کودکی که علائم عفونت مثانه را نشان می‌دهد
خلاصه
عفونت مثانه بسیار شایع است و میتواند هر کسی را بدون در نظر گرفتن سن و جنس تحت تأثیر قرار دهد.
علائم به طور معمول شامل ادرار دردناک و مکرر است. با این‌حال، کودکان، افراد مسن و کسانی که به زوال عقل مبتلا هستند ممکن است علائم غیر اختصاصی را تجربه کنند.
در برخی موارد، عفونت مثانه ممکن است خود به خود برطرف شود و در برخی موارد ممکن است به عفونت کلیه تبدیل شود.
