در رژیم غذایی افراد دیابتی، باید از غذاهایی استفاده شود که باعث نوسان سطح قند خون نشوند. کنترل میزان قند خون در مدیریت بیماری دیابت بسیار نقش مهمی دارد. افراد دیابتی معمولاً تصور می‌کنند نباید میوه بخورند زیرا حاوی فروکتوز است که یک قند طبیعی در میوه می‌باشد. البته این تفکر صحیح نیست.
شاخص گلیسمی اکثر میوه‌ها پایین است و باعث ایجاد نوسان در سطح قند خون نمی‌شوند. اگر به اندازه کنترل شده‌ای مصرف شوند، از بسیاری جهات می‌توانند برای بدن مفید نیز باشند و این حتی در مورد بیماران دیابتی نیز صادق است.
در این مقاله ما در مورد موز صحبت خواهیم کرد، میوه‌ای که در تمام فصول سال یافت می‌شود و این مسئله را که آیا موز برای افراد دیابتی مضر است نیز بررسی خواهیم کرد.
چرا در دیابت قند خون بالا می رود؟
اگر دیابت دارید، آگاهی از میزان و نوع کربوهیدراتی که در رژیم غذایی مصرف می‌کنید مهم است. این بدان دلیل است که کربوهیدرات‌ها میزان قند خون شما را بیش از سایر مواد مغذی افزایش می‌دهند، یعنی تا حد زیادی روی قند خون شما تاثیر می‌گذارند.
زمانی که سطح قند خون در افرادی که دیابت ندارند افزایش می‌یابد، بدن انسولین تولید می‌کند. این انسولین کمک می‌کند تا قند از خون خارج شده و به سلول‌هایی منتقل شوند که در آنجا مورد استفاده قرار گرفته یا ذخیره می‌شوند.
با این حال، این روند در افراد دیابتی به صورت معمول کار نمی‌کند؛ یا بدن انسولین کافی تولید نمی‌کند یا سلول‌ها در برابر انسولین ساخته شده مقاومت می‌کنند. در صورتی که این مشکل به صورت صحیح مدیریت نشود، غذاهای کربوهیدرات‌دار می‌توانند حتی منجر به افزایش قند خون موقت یا مزمن شوند که هر دو مضر هستند.
همچنین بخوانید: دیابت چیست؟ اثر چاقی و سندرم متابولیک بر دیابت
چند گرم قند در یک موز وجود دارد؟
مقدار قند به اندازه میوه بستگی دارد:
- یک موز متوسط، 14.4 گرم قند دارد
- یک موز بسیار بزرگ، 18.6 گرم قند دارد
- یک موز بسیار کوچک، 9.9 گرم قند دارد
اثر موز بر قند خون
علاوه بر کربوهیدرات و قند، یک موز با اندازه متوسط حاوی 3 گرم فیبر است. همه افراد، از جمله دیابتی‌ها، به دلیل فوایدی که فیبر ممکن است برای سلامتی داشته باشد، باید مقدار کافی فیبر خوراکی مصرف کنند.
مصرف فیبر برای افراد دیابتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا می‌تواند به کاهش هضم غذا و جذب کربوهیدرات کمک کند. این می‌تواند باعث کاهش جهش ناگهانی قند خون و بهبود مدیریت کلی قند خون شود.
یکی از راه‌های تعیین میزان تاثیر یک ماده غذایی حاوی کربوهیدرات بر قند خون، مشاهده شاخص گلایسمی آن است. شاخص گلیسمی، غذاها را بر اساس میزان و سرعت بالا بردن سطح قند خون، رتبه‌بندی کرده اند:
- گلیسمی پایین: 55 یا کمتر
- گلیسمی متوسط: 56 تا 69
- گلیسمی بالا: 70 تا 100
همچنین بخوانید: بار گلایسمی مواد غذایی
تصور می‌شود رژیم‌های غذایی که شاخص گلیسمی آنها پایین است برای افرادی که دیابت نوع 2 دارند بسیار مناسب هستند. دلیلش این است که غذاهایی با شاخص گلیسمی پایین آهسته‌تر جذب شده و به جای جهش ناگهانی سطح قند خون، باعث افزایش تدریجی سطح قند خون می‌شوند.
به طور کلی شاخص گلایسمی موز در رده پایین و متوسط شاخص گلیسمی قرار می‌گیرد (بسته به رسیده بودن موز، شاخص گلیسمی آن بین 42 تا 62 خواهد بود).
موزهای سبز (نارس) حاوی نشاسته مقاوم هستند
نوع کربوهیدرات موجود در موز به رسیده بودنش بستگی دارد. موز سبز یا نارس حاوی قند کمتر و نشاسته مقاوم بیشتری است. نشاسته‌های مقاوم زنجیره‌های بلندی از گلوکز می‌باشند که در برابر هضم مواد غذایی در قسمت فوقانی دستگاه گوارش “مقاوم” هستند.
این بدان معنی است که آنها عملکردی مشابه فیبر دارند و باعث افزایش سطح قند خون نمی‌شوند. آنها همچنین ممکن است غذای باکتری‌های مفید روده شوند، که این باکتری‌ها باعث بهبود سلامت متابولیسم و مدیریت بهتر قند خون می‌شوند.
تاثیر موز بر قند خون به رسیده بودن آن بستگی دارد
موزهای زرد یا رسیده حاوی نشاسته مقاوم کمتری نسبت به موزهای سبز هستند و همچنین قند بیشتری دارند که سریعتر از نشاسته جذب می‌شود. این بدان معنی است که موزهای کاملاً رسیده شاخص گلیسمی بالاتری دارند و باعث می‌شوند قند خون شما سریعتر از موزهای سبز یا نارس افزایش یابد.
اندازه موز مهم است
رسیده بودن موز تنها عامل اصلی افزایش سطح قند نیست بلکه اندازه آن نیز مهم است. هرچه موز بزرگتر باشد، کربوهیدرات بیشتری وارد بدنتان خواهد شد. این بدان معنی است که یک موز بزرگتر تاثیر بیشتری بر روی سطح قند خون شما خواهد گذاشت.
این اثری که اندازه بخشی از موز می‌تواند روی قند خون بگذارد را بار گلیسمی می‌نامند. بار گلیسمی با ضرب شاخص قند خون یک ماده غذایی در تعداد کربوهیدرات‌های موجود در یک وعده محاسبه می‌شود، سپس عدد حاصل بر 100 تقسیم می‌شود.
همچنین بخوانید: مقدار شاخص گلایسمی و بار گلایسمی مواد غذایی
امتیاز کمتر از 10 کم، 11 تا 19 متوسط و بیش از 20 بالا در نظر گرفته می‌شود. اندازه و وزن موز از 18.5 تا 35 گرم متغیر است. اگر یک موز کاملاً رسیده باشد (شاخص گلیسمی 62)، بار گلیسمی آن از 11 تا 22 متغیر خواهد بود که 11 برای موزهای بسیار کوچک و 22 برای موزهای بسیار بزرگ است.
آیا مصرف موز برای افراد دیابتی مناسب است؟
موز قطعاً می‌تواند بخشی از رژیم غذایی سالم کسی باشد که سعی در کنترل قند خون خود دارد. موز به دلیل داشتن نشاسته مقاوم و پکتین که باعث تعدیل سطح قند خون می‌شوند، شاخص گلیسمی زیاد بالایی ندارد. ابتدا این که اگر شما دیابت دارید یا در مرحله پیش‌دیابت هستید، باید طبق دستورالعمل‌هایی که پزشک و متخصص تغذیه در رابطه با مواد غذایی مشخص کرده است عمل کنید.
کسانی که مبتلا به دیابت هستند می‌بایست یک رژیم غذایی سالم داشته باشند که این شامل مصرف میوه‌هایی مانند موز نیز خواهد بود.
نتیجه‌گیری
اگر دیابت دارید می‌توانید میوه‌هایی مانند موز را به عنوان یک خوراکی سالم میل کنید. اگر از مصرف موز لذت می‌برید، رعایت نکات زیر می‌تواند باعث به حداقل رسیدن تاثیر آن بر سطح قند خون شما شود:
- میزان مصرفتان را کنترل کنید: در یک وعده سعی کنید موز کوچکتری مصرف کنید تا میزان قند خونتان زیاد نشود.
- یک موز سفت و تقریباً رسیده انتخاب کنید: موزی انتخاب کنید که زیاد رسیده نباشد تا مقدار قند کمی داشته باشد.
- میوه را در طول روز مصرف کنید: میوه را به قسمت‌های مختلف تقسیم کرده و در طول روز مصرف کنید تا بار گلیسمی آن کاهش یافته و سطح قند خون ثابت بماند.
- موز را همراه با سایر غذاها مصرف کنید: موز را در کنار سایر غذاها مانند آجیل یا ماست پرچرب مصرف کنید تا به هضم و جذب قند کمک کنند.
