وقتی روماتیسم مفصلی فرد مبتلا عود می‌کند، علائمش برای مدتی تشدید می‌شود. دارو و درمان‌های خانگی می‌توانند به مدیریت علائم در این زمان کمک کنند.
علائم شایع روماتیسم مفصلی شامل موارد زیر است:
- درد مفصل یا التهاب
- خشکی بدن
- خستگی
شدت این علائم می‌تواند متفاوت باشد و در دوران عود بیماری افزایش پیدا کند و در دوره‌های بهبود بهتر شود یا از بین برود. عود این بیماری می‌تواند از چند ساعت تا چند هفته یا بیشتر طول بکشد. تاثیرش نیز بر افراد مختلف متفاوت است.
دارو می‌تواند به بعضی افراد کمک کند از عود کردن بیماری یا بدتر شدن آن جلوگیری کنند. روش‌های درمانی پزشکی و خانگی نیز می‌توانند به مدیریت علائم در این دوران کمک کنند.
در این مقاله، درباره اینکه افراد چطور می‌توانند علائم بازگشت مجدد این بیماری را کاهش دهند یا مدیریت کنند، صحبت می‌کنیم.
کنار آمدن با روماتیسم مفصلی
عود روماتیسم مفصلی می‌تواند تاثیر چشمگیری بر سلامت روانی و جسمی فرد و کیفیت کلی زندگی او داشته باشد. رویکردها و نکاتی که در ادامه می‌آیند، می‌تواند به مدیریت برخی از مشکلاتی که ممکن است به وجود بیایند، کمک کنند.
درمان‌های خانگی
درمان‌های خانگی متعددی می‌توانند به مدیریت این بیماری کمک کنند. در زیر نکات را می‌بینید که می‌توانید در خانه رعایت کنید:
اولین نشانه‌ها را شناسایی کنید
شناسایی اولین نشانه‌های بازگشت بیماری می تواند از شدت‌گرفتن آن جلوگیری کند. همیشه مشخص نیست که چه چیزی منجر به بازگشت مجدد بیماری می‌شود، اما ممکن است محرک‌های شایعی وجود داشته‌باشد.
یادداشت‌برداری می‌تواند به شناسایی الگوهای شایع کمک کند. این می‌تواند به فرد کمک کند جهت مدیریت بیماری، مثلا با استراحت مجدد، اقداماتی انجام دهد.
استراحت
وقتی بیماری برمی‌گردد، فرد باید میزان فعالیتش را کم کند. ممکن است نیاز باشد برای مدتی استراحت مطلق کند.
داشتن استراتژی، پیش از آغاز عود بیماری ممکن است مفید باشد. این استراتژی‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- هماهنگی برای دورکاری، اگر شغل فرد اجازه این را بدهد
- آگاه‌کردن اعضای خانواده یا پرستار که بتوانند خود را برای وقوع این مشکل آماده کنند
- حصول اطمینان از اینکه تا زمانیکه علائم کاهش پیدا کنند غذا و داروی کافی در خانه هست
ورزش ملایم
فکر ورزش در هنگام اوج بیماری ممکن است اضطراب‌آور باشد اما ورزش آرام می‌تواند از خشکی بدن جلوگیری کند.
به عنوان مثال فرد می‌تواند تمرین‌های کششی ساده و زنجیره حرکات انجام بدهد و دست‌ها و پاهایش را به جنبش وا دارد.
ورزش‌های آبی و قدم‌زدن نیز برای بسیاری از افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی مناسب است. با این وجود ممکن است انجامش در دوران عود بیماری ممکن نباشد. متخصصان حوزه سلامت می‌توانند به فرد کمک کنند برنامه ورزشی خوبی تدارک ببیند.
همچنین بخوانید: تاثیر ورزش بر بیماری آرتروز
کیسه آب گرم یا سرد
کیسه‌های آب گرم یا سرد می‌توانند به کاهش درد مفصل و التهاب کمک کنند. افراد می‌توانند به محض مشاهده علائم بیماری، شروع به استفاده از این کیسه‌ها کنند و در طول مدت عود بیماری نیز به استفاده از آنها ادامه دهند.
هرگز کیسه آب گرم یا سرد را به صورت مستقیم روی پوست قرار ندهید. به جای آن، قبل از قرار دادن کیسه روی نقطه درد، دور آن حوله بپیچید.
رژیم غذایی
پیروی از رژیم غذایی ضد التهابی می‌تواند به پیشگیری از عود بیماری و بهبود علائم حین بیماری کمک کند.
نکاتی که باید رعایت شوند شامل موارد زیر است:
- محدود کردن استفاده از غذاهای فرآوری شده، شکر تصفیه شده و چربی‌های اضافه
- مصرف انواع میوه و سبزیجات
- مصرف فیبر کافی
- محدود کردن مصرف الکل
غذاهای سودمند برای این افراد موارد زیر هستند:
- غذاهای سرشار از امگا-3 مانند بذرکتان، دانه‌‌های چیا، گردو، ماهی سالمون و ماهی تن
- غذاهای سرشار از آنتی‌اکسیدان مثل انواع میوه‌ها و سبزیجات
- غلات کامل که فیبر و سایر مواد مغذی بدن را تامین می‌کنند
- روغن‌های گیاهی مانند روغن زیتون
- آجیل و دانه‌ها
- ادویه‌هایی مانند زنجبیل، دارچین و زردچوبه
مکمل‌های غذایی
بر اساس اعلامیه بنیاد آرتریت آمریکا، بعضی مکمل‌های گیاهی می‌توانند به کاهش علائم روماتیسم مفصلی کمک کنند که شامل موارد زیر هستند:
- کورکومین، ماده سازنده زردچوبه
- زنجبیل
- روغن ماهی یا امگا-3 با EPA و DHA
- کپسایسین موجود در کرم‌ها و ژل‌ها جهت استفاده روی پوست
- گاما اسید لینولنیک (GLA) ، یک نوع اسید چرب امگا 6 با خواص ضد التهابی
- گیاه پنجه گربه (Uncaria tomentosa) ، که دارای خواص ضد التهابی است
ویتامین‌ها و مکمل‌های معدنی زیر نیز ممکن است مفید باشند:
- کلسیم
- کرومیوم
- مس
- آهن
- فولات
- منیزیم
- سلنیوم
- سدیم
- روی
- ویتامین‌های ب شامل: ب-1، ب-2، ب-3، ب-6 و ب-12
- ویتامین‌هایA،C، D، E و K
اغلب، شواهد کافی برای اینکه نشان بدهد این محصولات برای بیماری خاصی ایمن یا مفید هستند وجود ندارد. مردم همیشه باید اطمینان حاصل کنند که این محصولات را منبعی قابل اطمینان خریداری می‌کنند.
هرکسی که می‌خواهد از مکمل استفاده کند باید با پزشک درباره مفید بودن آن مشورت کند به خصوص اگر داروهای دیگری نیز مصرف می‌کند.
همچنین بخوانید: همه چیز درباره ی آرتروز و استئوآرتریت
سلامت روان
تحقیقی که در سال 2017 انجام شد نشان داد بیش از 86% مبتلایان رماتیسم مفصلی، اضطراب و سایر عوامل روانی را محرک بازگشت بیماری می‌دانند.
کاهش سطح استرس تا حد امکان می‌تواند به مدیریت یا پیشگیری از عود بیماری کمک کند. بعضی از راه‌های انجام این کار شامل موارد زیر است:
- مدیتیشن
- نفس عمیق
- ورزش‌های ذهنی و بدنی مانند یوگا و تای‌چی
- گوش‌دادن به موسیقی یا انجام سایر فعالیت‌‌هایی که فرد از آنها لذت می‌برد
افراد مبتلا به روماتیسم شانس بیشتری برای ابتلا به افسرگی و اضطراب دارند. کسانیکه احتمال ابتلا به افسردگی می‌دهند باید با پزشک مشورت کنند.
مشاوره می‌تواند موجب مدیریت استرس، اضطراب و افسردگی شود. برخی تحقیقات نشان می‌دهند، درمان افسردگی می‌تواند منجر به کاهش اثر روماتیسم مفصلی شود.
دارو
پزشکان می‌توانند انواع مختلفی از داروها را برای روماتیسم مفصلی تجویز کنند. بعضی از این داروها از عود کردن بیماری جلوگیری می‌کنند یا آن را کاهش می‌دهند. بعضی داروهای دیگر، علائم را هنگام وقوع بیماری مدیریت می‌کنند.
درمان علائم
داروهای کاهش التهاب و درد شامل موارد زیر می‌شوند:
- کورتیکواستروئید
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن
- استامینوفن
- داروهای ایمونوساپرسانت
این داروها پیشرفت روماتیسم مفصلی را می‌کاهند و با جلوگیری از پاسخ التهابی بدن از آسیب مفصلی جلوگیری می‌کنند. این داروها، به نام داروهای ضدروماتیسمی اصلاح‌کننده بیماری (DMARDs) نیز شناخته می‌شوند.
آمپول متوترکسات نیز به تنهایی یا در کنار سایر داروها پیشنهاد می‌شود.
داروهای بیولوژیکی
این داروها نسل جدیدی از DMARD ها هستند که مانند مولکول‌های ایمنی بدن رفتار می‌کنند و شامل بازدارنده‌های فاکتور نکروز تومور و بازدارنده‌های غیر فاکتور نکروز تومور هستند.
داروهای بیولوژیکی قسمت‌های مشخصی از سیستم ایمنی را جهت مهار پاسخ التهابی هدف می‌گیرند.
عود روماتیسم مفصلی چگونه است؟
کسانی که روماتیسم مفصلی دارند، علائم بازگشت بیماری را به شکل‌های مختلفی تجربه می‌کنند اما معمولا این علائم می‌روند و بازمی‌گردند.
علائم عود بیماری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- افزایش درد مفصل
- خستگی
- ورم
- خشکی بدن
- مفاصل حساس
- التهاب
- خلق پایین
- احساس مریضی
- عرق شبانه یا تب
- کاهش وزن
علائم رماتیسم مفصلی ممکن است عصبی و گیج‌کننده باشند. ممکن است بر کیفیت خواب فرد و انجام کارهای روزمره‌اش تاثیر بگذارند.
دوره عود بیماری چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمانی عود بیماری ممکن است از چند ساعت تا چند روز و هفته طول بکشد. اگر بعد از 7 روز خوب نشد، فرد باید به پزشک مراجعه کند. پزشک ممکن است داروهای فرد را تغییر بدهد.
قبل از عود روماتیسم مفصلی فرد ممکن است احساس خستگی کند یا حس کند حالش خوب نیست.
معمولا در دوره عود بیماری، علائم تا رسیدن به اوج رو به وخامت می‌روند. بعد از عبور از اوج بیماری، علائم کاهش می‌یابند و سپس کاملا از بین می‌روند.
تناوب و شدت بازگشت بیماری در افراد متفاوت فرق دارد. با روش‌های درمانی ممکن است فرد ماه‌ها یا سال‌ها بدون علائم باشد، در حالیکه بعضی افراد دیگر ممکن است در فراصل زمانی کمتر، عود مجدد بیماری را تجربه کنند.
همچنین بخوانید: 6 راه برای درمان آرتروز زانو
علل بازگشت بیماری روماتیسم مفصلی
بازگشت بیماری ممکن است قابل پیش‌بینی یا غیرقابل پیش‌بینی باشد. عود بیماری زمانی رخ می‌دهد که عاملی، فعالیت بیماری را تحریک کند یا به عبارت دیگر میزان التهاب افزایش پیدا کند.
بازگشت‌های قابل پیش‌بینی معمولا در پاسخ به یک یا چند محرک به وقوع می‌پیوندند.
برخی بازگشت‌ها هیچ دلیل واضحی ندارند و ممکن است فرد نتواند تشخیص بدهد چرا شروع شده‌اند. همین مسئله پرهیز از این مشکل را سخت می‌کند.
در سال 2017، پژوهشی که روی 274مبتلا به روماتیسم مفصلی در کلینیکی در ترکیه کار می‌کرد نشان داد موارد زیر به نظر، علائم افراد را تشدید می‌کنند:
- استرس روانی یا جسمی
- عفونت
- سانحه فیزیکی
- تغییرات فصلی
- برخی غذاها مانند گوشت قرمز و برخی ترکیبات موجود در غذاهای فرآوری‌شده
- سیگار
- اختصاص مدت زمان زیاد به ایستادن یا عدم تحرک
افرادی که عود بیماری‌شان قابل پیش‌بینی است، می‌توانند برای پیشگیری از آن یا کاهش شدتش احتیاط کنند.
چکیده
روماتیسم مفصلی یک بیماری مزمن است که در حال حاضر درمانی ندارد. علائمش می‌آیند و می‌روند و بنابراین دوره‌های عود بیماری و دوره بهبود مشاهده می‌شوند.
دارو و اصلاح سبک زندگی می‌توانند از عود بیماری جلوگیری کنند و همچنین در حین بیماری به مدیریت علائم یا کاهش آنها کمک کنند.
فرد می‌تواند با کمک پزشک برنامه متناسب با نیازهایش برای مدیریت علائم و شرایط ترتیب دهد.
