گرفتگی عضلات انقباض ناگهانی، دردناک و غیر ارادی یک یا چند ماهیچه است که به دلایل مختلف اتفاق می‌افتد. گرفتگی عضله از چند ثانیه تا چندین روز ممکن است طول بکشد که به صورت موضعی و اغلب موارد در ساق پا ایجاد می‌شود.
علاوه بر درد ناگهانی و شدید، ممکن است توده ای از بافت عضلانی در زیر پوست احساس یا مشاهده گردد.
علت گرفتگی عضلات
استفاده بیش از حد از ماهیچه، تعرق زیاد وکم آبی بدن، فشار به عضلات و رگ‌های خونی، ثابت بودن عضله در یک موقعیت برای مدت طولانی و سستی مفاصل می‌تواند باعث گرفتگی عضلات شود.
اگرچه در بیشتر موارد، گرفتگی عضلات بی ضرر است، در برخی موارد ممکن است به وجود یک بیماری مربوط باشد، مانند:
اختلالات خونرسانی: باریک شدن رگ‌های خونی یا تصلب شرایین
فشار به اعصاب: فشار به اعصاب ستون فقرات ممکن است باعث ایجاد گرفتگی عضلات پا شود
کمبود ویتامین و مواد معدنی: کمبود پتاسیم، منیزیم و کلسیم در رژیم غذایی می تواند گرفتگی ماهیچه‌های بدن را تحریک کند.
مصرف دارو: مصرف برخی داروها مانند داروهای دیورتیک و داروهای تجویز شده برای فشار خون بالا با دفع مواد معدنی مورد نیاز بدن موجب تحریک گرفتگی عضلات می‌شود.
عدم تعادل بین جذب و دفع الکترولیت‌ها: دفع الکترولیت‌ها و اختلال در عملکرد کلسیم و منیزیم سرم پلاسما می‌تواند گرفتگی عضلات پا را تحریک کند.
بیماری‌ها: بیماری‌هایی مانند سندرم متابولیک، دیابت، اختلالات تیروئید و کبد با ایجاد اختلال در انقباض عضلات، باعث گرفتگی آنها می‌شود.
چه کسانی در معرض گرفتگی عضلات هستند؟
افراد مسن: با افزایش سن، حجم توده عضلانی به طور طبیعی کاهش می‌یابد، بنابراین عضلات باقیمانده راحت‌تر تحت فشار قرار می‌گیرند، به خصوص در افراد مسن دارای اضافه وزن.
زنان باردار: به ویژه در سه ماه سوم بارداری
ورزشکاران: شیوع این بیماری در ورزشکاران به خصوص ورزشکاران غیرحرفه‌ای شایع‌تر است. ورزش یا فعالیت جسمی به مدت طولانی به ویژه در هوای گرم می‌تواند منجر به گرفتگی عضلات شود؛ زیرا به هنگام فعالیت مقدار زیادی آب و به همراه آن مواد معدنی از طریق تعرق از بدن دفع می شود.
آیا گرفتگی عضله مشکل جدی است؟
گرفتگی ماهیچه‌ها معمولاً به خودی خود برطرف می‌شود و بندرت آنقدر جدی می‌گردد که نیاز به مراقبت پزشکی پیدا کند، اما در موارد خاص مانند موارد زیر نیاز به بررسی تخصصی توسط پزشک است.
- درد و ناراحتی شدید و طولانی
- تورم، قرمزی یا تغییر حالت پوست ناحیه
- ضعف عضلانی
- گرفتگی مکرر
- عدم بهبودی با استراحت و مراقبت
- گرفتگی عضله بدون دلیل
پیشگیری از گرفتگی عضلات
رعایت توصیه‌ها زیر به پیشگیری از گرفتگی عضلات کمک میکند:
پرهیز ار کم آبی بدن: هر روز مقدار کافی مایعات بنوشید. این مقدار به عادت غذایی، جنسیت، میزان فعالیت شما، وضعیت سلامتی، سن، داروهایی مصرفی و شرایط آب و هوایی محل زندگی شما بستگی دارد. مایعات سلول‌های عضلانی را هیدراته و به عضلات کمک می‌کنند که تحت استرس نباشند.
کسانی که فعالیت بدنی شدید دارند بهتر است در رژیم غذایی خود به مقدار کافی از میوه‌ها و سبزی‌های تازه نیز استفاده کنند تا املاح مورد نیاز بدن آنها تأمین شود. همچنین در آب و هوای گرم بهتر است از نوشیدنی‌هایی حاوی مواد معدنی نظیر نوشیدنی‌های ورزشی، شیرشکلات و.. به طور مکرر استفاده شود.
انجام فعالیت بدنی: فعالیت بدنی از جمله حرکات کششی و ماساژ در کاهش درد گرفتگی عضلات مؤثر است. ماساژ عضله گرفته با افزایش خونرسانی در آن ناحیه موجب بهبود درد می‌شود.
برای کاهش خطر ابتلا به گرفتگی ماهیچه‌ها در طول تمرینات ورزشی، بهتر است در ابتدا بدن را به مدت ده دقیقه گرم کنید، تمرینات کششی برای گرم کردن بدن مناسب هستند. هنگام تمرین نیز شدت تمرینات را به مرور افزایش دهید تا عضلات شما آسیب نبینند.
اگر شب‌ها دچار گرفتگی عضلات پا می‌شوید، پیش از خواب تمرینات کششی مناسب پا را انجام دهید. ورزش سبک مانند دوچرخه ثابت چند دقیقه قبل از خواب نیز در جلوگیری از گرفتگی در هنگام خواب به شما کمک کند.
تغذیه مناسب: مصرف غذاهایی که سرشار از مواد معدنی، کلسیم، پتاسیم و منیزیم هستند را افزایش دهید زیرا این ترکیبات احتمال گرفتگی ماهیچه‌ها را کاهش می‌دهد.
