نکاتی که از این دوران نمی‌دانید؛ پیش یائسگی و یائسگی
یائسگی نشانه اصلی پایان دوران باروری زنان است. این مرحله از زندگی به‌خوبی شناخته شده است. اما باید توجه داشت که یائسگی خود از مراحل گوناگونی تشکیل می‌شود که شناسایی و درک این مراحل ضروری است.
پیش یائسگی یا پری‌منوپوز به‌معنای زمان نزدیک به یائسگی است. پیش یائسگی به‌نام دوره انتقال به یائسگی نیز شناخته می‌شود، زیرا در دوران پیش‌از یائسگی اتفاق می‌افتد. یائسگی و پیش یائسگی علائم و درمان‌های متفاوتی دارند.
در ادامه با تفاوت این واژه‌ها با هم، علائم آن‌ها و روش‌های درمان آن‌ها بیشتر آشنا می‌شویم.
پیش یائسگی چه هنگامی اتفاق می‌افتد؟
پیش یائسگی در دوران قبل از آغاز یائسگی ایجاد می‌شود. در واقع حتی پیش‌از ورود به مرحله پیش یائسگی تغییرات هورمونی در فرد از مدت‌ها قبل اغلب در دهه چهارم و پنجم زندگی آغاز می‌شود.
نشانه اصلی ورود به مرحله پیش یائسگی کاهش سطح استروژن، هورمون جنسی اصلی زنانه که توسط تخمدان‌ها ترشح می‌شود است. همچنین ممکن است سطح استروژن مستقل از تغییرات معمول در چرخه‌های 28 روزه تخمدانی افزایش و کاهش پیدا کند این تغییرات باعث ایجاد قاعدگی‌های نامنظم و برخی دیگر از علائم پیش یائسگی می‌شود.
یائسگی به‌طور رسمی هنگامی آغاز می‌شود که سطح استروژن ترشح شده از تخمدان‌ها آن‌قدر پایین باشد که نتواند باعث تحریک تخمک‌گذاری شود. هنگامی که فرد به مدت یک‌سال قاعدگی را تجربه نکند از نظر پزشکی یائسه محسوب می‌شود.
وجود برخی شرایط و بیماری‌ها با ایجاد یائسگی زودرس مرتبط هستند از میان این بیماری‌ها و شرایط می‌توان موارد زیر را نام برد:
- وجود سابقه خانوادگی مثبت از نظر یائسگی در سنین پایین
- مصرف سیگار یا سایر مواد دخانی
- سابقه هیسترکتومی و اوفورکتومی
- سابقه درمان سرطان مانند: شیمی‌درمانی و یا پرتودرمانی
علائم و نشانه‌های پیش یائسگی و یائسگی چیست؟
یائسگی می‌تواند به علائم شناخته‌شده و آزاردهنده‌ای مانند: احساس گرما و ناتوانی در تحمل آن منجر شود. اما علاوه‌بر این علائم یائسگی باعث ایجاد نشانه‌های دیگری نیز می‌شود که شناخت آن‌ها ضروری است.
از نشانه‌های ناشی از پیش یائسگی می‌توان موارد زیر را نام برد:
- دوره‌های نامنظم قاعدگی
- تغییر در شدت و مدت زمان قاعدگی
- سندروم قبل‌از قاعدگی
- افزایش حساسیت پستان‌ها
- افزایش وزن
- تغییر در موها
- تپش قلب
- سردرد
- از دست دادن میل جنسی
- مشکلات تمرکز
- فراموشی
- دردهای عضلانی
- عفونت‌های دستگاه ادراری
- مسائل مربوط به باروری در زنانی که سعی در بارداری دارند
با کاهش شدید سطح استروژن علائم یائسگی خود را نشان می‌دهد از این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عرق شبانه
- گرگرفتگی
- افسردگی
- اضطراب یا تحریک پذیری
- نوسانات خلقی
- بی‌خوابی
- خستگی
- پوست خشک
- خشکی واژن
- تکرر ادرار
پیش یائسگی و یائسگی همچنین می‌توانند سطح کلسترول را افزایش دهند. این یکی از دلایلی است که زنان در سنین یائسگی در معرض خطر حتی بیشتری برای ابتلا به بیماری های قلبی قرار دارند. به‌همین دلیل به زنان یائسه توصیه می‌شود که سالی حداقل یک‌بار کلسترول خون خود را چک کنند.
در دوران پس از یائسگی بیشتر این علام به‌شکل خودبه‌خودی بهتر می‌شوند بااین حال کاهش ترشح هورمون‌های زنانه یعنی استروژن و پروژسترون می‌تواند ریسک ابتلا به برخی از بیماری‌ها را افزایش دهد:
- پوکی استخوان یا ضعیف شدن استخوان‌ها
- بیماری‌های قلبی و عروقی
- افزایش وزن
- از دست دادن توده عضلانی
- خشکی واژن
- کاهش اندازه واژن و مجاری ادراری یا آتروفی ادراری – تناسلی
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
نیازی به تایید تشخیص پیش یائسگی و یائسگی توسط پزشک نیست با این حال در صورت وقوع علائم و یا شرایط زیر باید حتما به پزشک خود را مطلع کنید:
- لکه بینی بعد از پریود
- در طول دوره قاعدگی شما خون لخته شده دفع می‌کنید
- خونریزی بعد از رابطه جنسی
- دوره هایی که بسیار طولانی تر یا بسیار کوتاه تر از حد معمول هستند
- اگر علائم یائسگی یا یائسگی به حدی شدید شد که در زندگی روزمره شما تداخل ایجاد می‌کند.
برخی از توضیحات احتمالی برای علائم بالا عدم تعادل هورمونی یا فیبروم است که هر دو قابل درمان هستند. با این حال شما همچنان باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.
درمان علائم آزاردهنده پیش یائسگی و یائسگی چگونه است؟
از روش‌های درمان علائم ناشی از پری‌منوپوز و یائسگی می‌توان موارد زیر را نام برد:
- استروژن: جلوگیری از کاهش سطح استروژن به‌کاهش علائم ناشی از یائسگی کمک می‌کند زیرا در اصلاح تغییرات ناگهانی ناشی از کاهش تولید استروژن موثر است. استروژن اغلب با پروژستین ترکیب شده و در فرم‌های دارویی مانند: داروهای خوراکی کرم ژل و برچسب‌های پوستی قابل استفاده است.
- استفاده از کرم‌های واژینال برای کاهش خشکی واژن و بهبود درد ناشی از برقراری رابطه جنسی
- برای درمان گرگرفتگی می‌توان از داروهای موثر در درمان تشنج مانند: گاباپنتین استفاده کرد
- می‌توان برای بهبود خلق‌وخو از داروهای ضد افسردگی کمک گرفت.
باید این داروها را با دستور پزشک و با توجه به عوارض احتمالی آن‌ها مصرف کرد و از مصرف خودسرانه آن‌ها پرهیز کرد.
از روش‌های خانگی برای درمان و کاهش عوارض ناشی از پری‌منوپوز و یائسگی می‌توان موارد زیر را نام برد:
- ورزش منظم می‌تواند به بهبود خلق‌وخو مشکلات افزایش وزن و حتی گرگرفتگی نیز کمک کند.
- به رژیم غذایی خود توجه کنید و از وعده‌های غذایی بزرگ پرهیز کنید.
- اگر سیگار یا سایر مواد دخانی را مصرف می‌کنید آن‌ها را ترک کنید.
- مصرف نوشیدنی‌های حاوی الکل را محدود کنید.
- کافئین را به‌مقدار کم و فقط صبح‌ها بخورید.
در دوران پس از یائسگی انجام کارهای زیر برای کاهش خطرات ناشی از کاهش سطح هورمون‌های جنسی توصیه می‌شود:
- ورزش منظم
- عدم مصرف سیگار و مواد مخدر
- مصرف مقادیر کافی از ویتامین‌ها و مواد معدنی
- انجام ویزیت‌های دوره‌ای به شکل منظم
منبع نوشته :
https://www.healthline.com/health/menopause/difference-perimenopause#outlook
