هموفیلی یک بیماری ژنتیکی است که از لخته شدن خون هنگام خونریزی جلوگیری می‌کند.
فاکتورهای انعقادی بدن افراد هموفیلی بسیار کم است یا وجود ندارد درنتیجه هنگامی‌که فرد آسیب ببیند و خونریزی کند، خون فرد قطع نمی‌شود یا دیرتر از افراد سالم قطع می‌شود. این اختلال باعث بروز نگرانی‌هایی در افراد هموفیلی شده و آن‌ها را وادار به احتیاط و مراقبت از جسم خود در برابر آسیب‌های فیزیکی کرده است. نگرانی که همواره این افراد دارند ورزش و فعالیت بدنی است.واقعیت این است که ورزش منظم یک بخش حیاتی از مدیریت این بیماری است. انجام ورزش برای این افراد خاصیت درمانی دارد زیرا باعث تقویت عضلات و نرمی مفاصل بدن می‌گردد. انتخاب نوع مناسب فعالیت با در نظر گرفتن اقدامات ایمنی مناسب در محل ورزش می‌تواند فرد هموفیلی را ازنظر جسمی و ذهنی بهره‌مند سازد و باعث افزایش عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفس و پذیرش اجتماعی افراد گردد.
فواید ورزش برای افراد هموفیلی
مزایای ورزش برای افرادی که مبتلا به هموفیلی هستند، بسیار شبیه به کسانی است که فاقد این بیماری هستند.
انجام فعالیت‌های ورزشی:
- به حفظ وزن مطلوب کمک می‌کند. درنتیجه فشار ناشی از وزن زیاد به مفاصل وارد نمی‌شود.
- انرژی بدن را افزایش می‌دهد و با خستگی مقابله می‌کند.
- ماهیچه‌ها قوی و انعطاف‌پذیر می‌شوند و از مفاصل در برابر آسیب و خونریزی محافظت می‌کنند.
- تعادل بدن را حفظ می‌کند و باعث می‌شود که عضلات و مفاصل به نحو مطلوب با یکدیگر کار کنند.
نکته قابل‌توجه این است که قبل از انتخاب نوع ورزش برای بیماران هموفیلی باید ارزیابی عمومی از سلامت بیمار توسط پزشک متخصص صورت گیرد. در این ارزیابی مواردی مانند تعادل و هماهنگی، استحکام تنه، استقامت هوازی، انعطاف‌پذیری و چربی بدن بررسی می‌شود. با نظارت مناسب، تجهیزات و اقدامات احتیاطی، انواع مختلفی از فعالیت‌های ورزشی می‌توانند توسط بیماران مبتلابه هموفیلی انجام شود. یافته‌ها نشان می‌دهد که بیماران که در فعالیت‌های فیزیکی شدید شرکت می‌کنند و جوانب احتیاط را رعایت کرده‌اند در مقایسه با افرادی که در فعالیت‌های کم‌فشار فعالیت می‌کنند، احتمال خونریزی بیشتری ندارند؛ بنابراین اگر احتیاط‌های لازم توسط مربیان و کادر ورزش و مدیریت مناسب پیشگیری و درمان هرگونه آسیب انجام شود، بیماران می‌توانند از طیف وسیعی از فعالیت‌ها لذت ببرند.
ورزش‌های کم‌خطر و پرخطر برای بیماران هموفیلی
سازمان‌های مختلف نظارتی مانند مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، بنیاد ملی هموفیلی (NHF)، انجمن هموفیلی کانادا (NHF) و فدراسیون جهانی هموفیلی (WFH)، با تأکید بر اهمیت فعالیت بدنی منظم و اشاره به مزایای ورزش برای این بیماران، ورزش‌های کم‌خطر و پرخطر برای بیماران هموفیلی را معرفی کرده‌اند که در جدول زیر آورده شده است.
| ورزش‌های مناسب برای افراد هموفیلی | ورزش‌های پرخطر برای افراد هموفیلی |
| شنا كردن | بوکس |
| واتر پولو | فوتبال راگبی و آمریکایی |
| تنیس روی میز | فوتبال |
| پیاده‌روی | کاراته و سایر ورزش‌های رزمی |
| صید ماهی | کشتی |
| رقص | موتورسواری |
| بدمینتون | جودو |
| کشتیرانی | کایت سواری |
| گلف | هاکی |
| بولینگ | اسکیت بورد |
| دوچرخه ثابت | شمشیر بازی |
| یوگا | بسکتبال |
| تای چی چوان | کوهنوردی و صخره‌نوردی |
| فریزبی | مسابقات دوچرخه‌سواری |
| بدمینتون | مسابقات سوارکاری |
در میان ورزش‌های توصیه‌شده برای افراد هموفیلی بر شنا تأکید بیشتری شده است زیرا خطر آسیب و خونریزی در این ورزش بسیار پایین است و فشاری بر عضلات وارد نمی‌کند.
با افزایش سن مفاصل و ماهیچه‌ها ضعیف‌تر می‌شوند و خطر آسیب به آن‌ها افزایش می یابد.
به افراد مسن توصیه می‌شود که فعالیت‌هایی را انتخاب کند که برای مفاصل آن‌ها آسان باشد، مانند:
- پیاده‌روی
- شنا
- یوگا
- پیلاتس
- دوچرخه‌سواری
- تمرینات قدرتی
تمرین‌ها و فعالیت‌هایی که مچ پا و آرنج و سایر مفاصل در آن‌ها آسیب‌پذیرتر هستند مانند:
- دویدن
- فوتبال
- بسکتبال و ورزش های رزمی
برای این افراد ایده‌آل نیست.
