مصرف آنتی بیوتیک در زمان شیردهی : نکاتی که باید بدانیم
همه میدانیم که شیر مادر بهترین گزینه تغذیه برای نوزاد است. شیر مادر سرشار از مواد مغذی و آنتی بادی هایی است که سبب محافظت از کودک در برابر بیماری های مختلف میشود. جالب توجه است که شیردهی به نوزاد علاوه بر نوزاد فواید زیادی برای مادر هم دارد. از جمله اینکه منجر به آرامش مادر، کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه و تخمدان میشود. همه بیماری‌ها نیازمند درمان با آنتی بیوتیک نیستند اما مصرف آنتی بیوتیک در زمان شیردهی در درمان در برخی موارد مانند عفونت گوش، سینوس‌ها، دندان و ماستیت (عفونت سینه) ضروری است. با توجه به اهمیت تغذیه کودک با شیر مادر، بسیاری از مادران در مورد خطرات و عوارض مرتبط با آنتی بیوتیک نگران میشوند.
با این حال، بگذارید این را بپذیریم که چه بخواهید و چه نخواهید، گاهی اوقات مادران شیرده هم بیمار میشوند. این موضوع میتواند نگران کننده باشد. چرا که از نظر یک مادر، وقت خوبی برای بیمار شدن نیست.
آیا دارو وارد شیر میشود؟
آیا مصرف این دارو برای کودک بی ضرر است؟
اگر آنتی بیوتیکی که تجویز شده برای نوزاد شیرخوار مضر باشد آیا داروی جایگزین دیگری وجود دارد؟
تمام این سوالات میتواند نگرانی بسیاری برای شما داشته باشد. این موضوع کاملا قابل درک است. در این مقاله درباره تاثیر آنتی بیوتیک بر شیر مادر، آنتی بیوتیک‌های بی خطر، عوارض برخی از آنتی بیوتیک‌ها و راهکارهایی برای مشکل مورد نظر صحبت میکنیم.
آیا میتوانید بدون نگرانی در طول شیردهی آنتی بیوتیک مصرف کنید؟
خبر خوب این است که در بیشتر موارد، آنتی بیوتیک‌ها برای مادران شیرده و نوزادشان بی خطر هستند. به گفته انجمن اطفال آمریکا (AAP)، آنتی بیوتیک یکی از معمول ترین داروهای مصرفی در مادران بوده و مقداری از آن میتواند وارد شیر مادر شود. با این حال، اگر آنتی بیوتیک می تواند به طور مستقیم برای نوزاد نارس یا تازه متولد شده تجویز شود؛ پس مصرف آن برای مادر شیرده هم بی ضرر خواهد بود.
پزشک معالج برای تجویز نوع آنتی بیوتیک با توجه به موارد زیر مزایا و معایب دارو را در نظر خواهد گرفت:
- میزان نیاز مادر به دارو
- تاثیر بالقوه دارو بر تولید شیر
- مقدار دارویی که وارد شیر میشود
- میزان جذب گوارشی دارو توسط نوزاد از طریق خوردن شیر مادر
- اثرات جانبی دارو بر روی نوزاد شیرخوار
- سن نوزاد
اما این برای شما و کودک شیرخوارتان چه معنی میتواند داشته باشد؟
در ابتدا توجه به این نکته ضروری است که بدانید به طور کلی داروها در طول شیردهی چطور عمل میکنند.
اکثر داروهایی که در خون وجود دارند، وارد شیر هم میشوند. با این حال، مقدار دارو در شیر به طور معمول کمتر از مقدار آن در خون است و بیشتر داروها برای اکثر نوزادان خطری ندارند اما استثناهایی هم وجود دارد به همین دلیل باید به عنوان مادر شیرده پیش از مصرف هرنوع دارویی از جمله آنتی بیوتیک‌ها با پزشک اطفال مشورت کنید.
در تعیین مضر و یا بی ضرر بودن دارو علاوه بر خود دارو، باید به فاکتورهای دیگری مانند سن نوزاد توجه شود چرا که مواجهه با آنتی بیوتیک‌ها در نوزادان بزرگتر و نوپا خطرات کمتری نسبت به نوزادان نارس و تازه متولد شده دارد. اگر به این نتیجه رسیدید که مصرف آنتی بیوتیک برای کودکتان ایمن نیست، باید به این نکته توجه کنید که مصرف آنتی بیوتیک تا چه اندازه اهمیت دارد. آیا درمان جایگزینی وجود دارد؟ چه مدت باید از دارو استفاده کنید؟ آیا پمپ کردن شیر میتواند مناسب باشد؟
کدام آنتی بیوتیک‌ها در دوران شیردهی بی خطر هستند؟
پاسخ این سوال بستگی به سن، وزن، وضعیت کلی نوزاد، و نظر پزشک اطفال بستگی دارد. با این حال لیست برخی از آنتی بیوتیک هایی که به طور کلی برای زنان شیرده بی خطر هستند شامل:
- پنیسیلین
- آموکسیسیلین
- آمپیسیلین
- آزیترومایسین
- سفاکلور
- سفرادین
- کلاریترومایسین
- کو آموکسی کلاو
- اریترومایسین
- فلو کلوکسیلین
- تری متوپریم
- سفالوسپورین‌ها مانند سفالکسین (کفلکس)
- فلوکونازول (دیفلوکن). این دارو آنتی بیوتیک نیست اما به طور معمول برای درمان عفونت‌های قارچی استفاده میشود.
- کلاوولانیک اسید
- ماکرولید
برخی از آنتی بیوتیک‌ها مانند جنتامایسین و مروپنم از جمله داروهای داخل وریدی هستند که به میزان بسیار کمی از طریق گوارش جذب میشوند به همین دلیل ضرورتی برای قطع مصرف دارو وجود ندارد.
مصرف آنتی بیوتیک در زمان شیردهی ممکن است چه اثراتی داشته باشد؟
جدا از این که ممکن است آنتی بیوتیک‌ها برای نوزاد مضر باشند، نگرانی‌های دیگری نیز برای استفاده از آنتی بیوتیک برای مادران شیرده وجود دارد. نقش آنتی بیوتیک‌ها از بین بردن باکتری‌هاست. چه باکتری‌های مضر و چه باکتری‌های مفیدی که برای بدن ضروری هستند. به همین دلیل مصرف آنتی بیوتیک میتواند سبب ایجاد مشکل در مادر و کودک شود.
مشکل معده و تحریک پذیری کودکان
گاهی اوقات مادران بیان میکنند که نوزادشان پس از مصرف آنتی بیوتیک احساس ناراحتی معده دارد. برخی از آنتی بیوتیک‌ها حرکت روده نوزاد را بیشتر کرده و منجر به اسهال میشوند. این وضعیت در برخی از نوزادان منجر به درد شکم و کولیک در نوزادان میشود؛ با این حال این علائم قابل توجه نبوده و نیازمند درمان نیستند.
علت وجود علائم گوارشی ممکن است به این دلیل باشد که آنتی بیوتیک همه‌ی باکتری‌های گوارشی، اعم از باکتری‌های مضر و مفید را از بین میبرد. توجه به این نکته ضروری است که ارزش ادامه‌ی شیردهی بیشتر از علائم موقتی است چرا که شیر مادر برای گوارش کودک هم بسیار مفید است؛ به همین دلیل در صورت امکان باید شیردهی ادامه یابد. برای حل مشکل گوارشی کودک، با مشورت با پزشک میتوان از پروبیوتیک استفاده کرد.
برفک دهان
همانطور که گفته شد، گاهی اوقات مصرف آنتی بیوتیک‌ها سبب حذف باکتری‌های مفیدی میشود که رشد باکتری‌های دیگر را کنترل میکنند. به همین دلیل ممکن است با مصرف آنتی بیوتیک کودک و یا مادر دچار برفک شوند. برفک یک عفونت قارچی است که معمولا به علت کاندیدا آلبیکانس (قارچ) ایجاد میشود.
رشد بیش از اندازه ی کاندیدا آلبیکنس سبب بروز علائم در مادر و کودک میشود؛ همچنین ممکن است در کودکان سبب ایجاد علائمی مانند ناراحتی معده، بثورات پوستی و سفیدی زبان و دهان گردد. همچنین مادر هم علائمی مانند درد در نوک سینه (درد مثل فرو رفتن شیشه در سینه)، قرمزی و براق بودن نوک سینه را خواهد داشت.
برای درمان برفک، داروهای ضد قارچ برای مادر و کودک تجویز میشود. با این حال پیشگیری مهم تر از درمان است. اگر آنتی بیوتیک مصرف میکنید، استفاده از پروبیوتیک برای متعادل نگه داشتن باکتری‌های روده توصیه میشود.
در صورت تجویز مصرف آنتی بیوتیک در زمان شیردهی ، باید چه مواردی را با پزشک خود در میان بگذارید؟
در صورت تجویز مصرف آنتی بیوتیک در زمان شیردهی با پزشک اطفال صحبت کنید. مواردی که باید از پزشک بپرسید شامل موارد زیر است:
- آیا مصرف این دارو برای نوزاد من بی خطر است؟
- آیا ممکن است مصرف آنتی بیوتیک برای نوزاد من عوارضی داشته باشد؟
- آیا نوزادم باید پروبیوتیک استفاده کند؟
اگر متوجه شدید که مصرف آنتی بیوتیک برای کودکتان مضر است، نگران نباشید. معمولا داروی جایگزینی وجود دارد.
- از پزشک خود بخواهید که آنتی بیوتیک جایگزین و بی خطر برای شیردهی معرفی کند.
- از پزشک خود بپرسید که آیا دوزهای پایینتر آنتی بیوتیک موثر هستند؟
- بپرسید چه مدت باید این دارو را مصرف کنید؛ و دارو تا چه مدت در بدن شما باقی خواهد ماند.
اگر مجبور شوید دارویی استفاده کنید که برای شیردهی بی خطر نیست شرایط چگونه است؟
اگر در نهایت مجبور به استفاده از دارویی شدید که برای کودک شما بی خطر نبود نگران نباشید. گاهی اوقات استفاده از آنتی بیوتیکی که منع مصرف در زمان شیردهی دارد، برای سلامت مادر بسیار مهم است و نباید به خاطر مصرف آن احساس گناه کنید.
اگر نمیتوانید در طول مصرف آنتی بیوتیک به نوزاد خود شیر دهید، حتما شیر خود را دوشیده و دور بریزید تا سطح تولید شیر حفظ شود و در این مدت برای تغذیه نوزاد از روش‌های دیگری استفاده کنید. زمانیکه آنتی بیوتیک از بدن شما حذف شود، میتوانید شیردهی به نوزادتان را از سر بگیرید.
خلاصه مقاله مصرف آنتی بیوتیک در زمان شیردهی
مواجه شدن با بیماری و شرایط نیازمند آنتی بیوتیک در طول دوره شیردهی سخت است. در این شرایط، باید از بی خطر بودن مصرف آنتی بیوتیک برای شیردهی مطمئن بود. به احتمال زیاد مصرف آنتی بیوتیک برای نوزاد بی خطر است؛ چرا که آنتی بیوتیک برای نوزادان هم تجویز میشود.
با این حال، در صورتی که برای شما آنتی بیوتیکی تجویز شده که منع مصرف دوران شیردهی دارد، معمولا روش‌های جایگزینی وجود دارد. در صورت مصرف آنتی بیوتیک، شیر دادن به کودک را متوقف کرده، شیر خود را بدوشید و دور بریزید تا سطح تولید شیر حفظ شود.
منابع
https://www.healthline.com/health/breastfeeding/breastfeeding-and-antibiotics#safe-antibiotics
