شیرین کننده های مصنوعی یا جایگزین‌های قند، ترکیباتی هستند که به برخی غذاها و نوشیدنی‌ها اضافه می‌شوند تا طعم شیرینی داشته باشند. اگرچه برخی از شیرین‌کننده‌ها کالری دارند، اما مقدار شیرین‌کننده‌ای که برای شیرین کردن محصولات استفاده می‌کنند آنقدر کم است که در نهایت تقریباً هیچ کالری مصرف نمی‌کنید.
شیرین کننده های مصنوعی چگونه روی بدن تاثیر می‌گذارند؟
روی سطح زبان شما توسط تعداد زیادی جوانه چشایی پوشیده شده است، هر کدام حاوی چندین گیرنده چشایی هستند که طعم‌های مختلف را تشخیص می‌دهند. زمانی که چیزی می‌خورید، گیرنده‌های چشایی شما به مولکول‌های غذا واکنش نشان می‌دهند.
پس از تکمیل روند واکنش کامل بین گیرنده و مولکول، سیگنالی به مغز شما فرستاده می‌شود و به شما می‌توانید طعم آن غذا را تشخیص دهید. به عنوان مثال مولکول قند توسط قسمت گیرنده طعم شیرینی زبان دریافت شده و به مغز شما اجازه می‌دهد طعم شیرین را تشخیص دهد.
مولکول‌های شیرین‌کننده مصنوعی شبیه به مولکول‌های قند طبیعی هستند که روی قسمت گیرنده شیرینی در زبان قرار می‌گیرند. اما در کل تفاوت زیادی با قندی که بدن آن را به کالری تبدیل می‌کند دارند. بدین صورت است که آنها بدون کالری، طعمی شیرین به محصول می‌دهند. فقط تعداد کمی از شیرین کننده های مصنوعی هستند که به خاطر ساختارشان بدن شما می‌تواند آنها را به کالری تبدیل کند.
با توجه به این که تنها مقدار کمی شیرین‌کننده مصنوعی برای شیرین شدن غذاها نیاز است، بدین ترتیب هیچ کالری ای مصرف نمی‌کنید.
تعدادی از تحقیقات نشان داده‌اند که شیرین کننده های مصنوعی نوشابه‌های رژیمی مانند آسپارتام، ساخارین، سوکرالوز، نئوتام و سایر موارد باعث افزایش وزن، چاقی، بیماری‌های قلبی عروقی و دیابت می‌شوند.
شواهد علمی نشان داده است که شیرین کننده های مصنوعی باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن ناشی از مصرف منظم قند می‌شوند. این امر باعث شده است که بسیاری از کارشناسان در مورد استفاده از شیرین کننده های مصنوعی یا جایگزین‌های قند اظهار کنند که اینها راهی برای کنترل بیماری چاقی نیستند و در واقع ممکن است اوضاع را نیز بدتر کنند.
زیست‌شناسی شیرین کننده های مصنوعی
تعدادی مکانیسم‌هایی بیولوژیکی کشف شده‌اند که ممکن است این اثرات به ظاهر متناقض در مورد شیرین کننده های مصنوعی را توضیح دهند. کارشناسان خاطرنشان می‌کنند که شیرین کننده های مصنوعی مانند نوشابه‌های رژیمی می‌توانند روی نحوه واکنش بدن انسان نسبت به قند طبیعی اختلال ایجاد کنند، در نتیجه این باعث می‌شود مکانیسم‌های بدن مانند تنظیم میزان اشتها و تولید انسولین از حالت طبیعی خارج یا به اصطلاح نابسامان عمل کنند.
با به وجود آمدن اختلال در عملکرد طبیعی بدن نسبت به قند و اثرات زیستی آن، شیرین کننده های مصنوعی منجر به پرخوری، افزایش هوس مصرف قند و کربوهیدرات، کاهش ترشح هورمون‌های تنظیم و کنترل قند خون می‌شوند.
همچنین بخوانید: اعتیاد به شکر!! کاری که شکر با مغز شما می‌کند
شیرین کننده های مصنوعی ممکن است باعث ابتلا به دیابت شوند
یکی از تحقیقات جدید نشان داده است که شیرین کننده های مصنوعی باعث چاقی و افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 می‌شوند. دانشمندان آمریکایی طی نشست زیست‌شناسی تجربی که سال 2018 در سن‌دیگو برگزار شد اظهار کردند که شیرین‌كننده‌هایی که کالری آنها صفر است در واقع بیشتر از این که مفید باشند، مضر هستند.
از شیرین کننده های مصنوعی به عنوان جایگزین قند در نوشیدنی‌ها و دسرها به صورت گسترده استفاده می‌شود، اما مطالعات نشان داده‌اند که اینها می‌توانند تاثیر منفی بر روی سوختوساز سلولی، اشتها و باکتری‌های روده بگذارند.
محققان کالج پزشکی ویسکانسین و دانشگاه مارکت می‌گویند که شیرین کننده های مصنوعی در واقع به اندازه استفاده از مقادیر زیادی شکر ناسالم هستند. محققان اثرات قند و شیرین کننده های مصنوعی را بین موش‌ها و کشت‌های سلولی و نحوه تأثیر آن بر تغییرات بیوشیمیایی بدن و همچنین سلامت عروق آنها مقایسه کردند.
به موش‌های صحرایی غذایی داده شد که حاوی قند زیاد (گلوکز یا فروکتوز) یا شیرین کننده های مصنوعی رایج با کالری صفر (آسپارتام یا پتاسیم استیل سولفام) بودند، سپس سه هفته بعد از آنها نمونه خون گرفته و میزان چربی و اسیدهای آمینه در خونشان ارزیابی شد.
شیرین کننده های مصنوعی تاثیر منفی بر روی نحوه پردازش چربی و تولید انرژی در بدن موش‌ها گذاشت. همچنین به نظر می‌رسد که پتاسیم سولفام در خون تجمع یافته و منجر به آسیب رساندن به سلول‌های داخلی رگ‌های خونی که غلظت در آنجا بالاتر است می‌شود.
همچنین بخوانید: بهترین جایگزین‌های قند و شکر کدامند؟
سرپرست تحقیقات، دکتر برایان هافمن گفته است: “ما مشاهده کردیم که در حالت معمول، بدن شما امکانات لازم برای کنترل قند را دارد؛ وقتی در یک مدت زمان طولانی به این سیستم بیش از حد تواناییش اضافه‌بار وارد شود، خراب می‌شود. ما همچنین مشاهده کردیم که جایگزینی این قندها با شیرین کننده های مصنوعی بدون کالری، منجر به ایجاد تغییرات منفی در سوختوساز چربی و انرژی می‌شود.
با وجود افزودن این شیرین کننده های مصنوعی بدون کالری به رژیم‌های غذایی روزمره، هنوز هم افزایش چشمگیری در چاقی و دیابت مشاهده می‌شود. در تحقیقاتی که ما انجام دادیم، به نظر می رسد که هم شکر و هم شیرین کننده های مصنوعی اثرات منفی می‌گذارند و باعث چاقی و دیابت می‌شوند، البته مکانیسم‌های آنها با یکدیگر متفاوت است.”
محققان اظهار داشتند برای درک بهتر این که چرا شیرین‌کننده‌ها بر متابولیسم بدن تاثیر منفی می‌گذارند، می‌بایست تحقیقات بیشتری انجام شود.
دکتر هافمن همچنین بیان می‌کند: “به همین سادگی نیست که تنها حذف شیرین کننده های مصنوعی از رژیم غذایی، کلید اصلی حل مشکلات مرتبط با دیابت و چاقی باشد. اگر دائماً این مواد نامطلوب و جایگزین (مانند قند) را مصرف کنید، خطر بروز بیماری افزایش می‌یابد. من می‌خواهم به مردم بگویم که اگر حذف یک ماده خوراکی از رژیم غذایی برایتان سخت است، باید بدانید کلید اصلی حل مشکلات مرتبط با بیماری رعایت حد اعتدال در مصرف آن ماده خوراکی است”.
همچنین بخوانید: تغییر رفتار؛ سفری برای تغییر سبک زندگی
بندیکت جفکوت، سردبیر سایت Diabetes.co.uk می‌گوید: “شیرین کننده های مصنوعی در کوتاه مدت، نسبت به قند طبیعی، روی میزان قند خون تاثیر کمتری می‌گذارند. با این حال، تحقیقات دیگری نیز سوالاتی را در مورد زیان‌آور بودن شیرین‌کننده‌ها ایجاد می‌کند. توصیه می‌شود افرادی که دیابت دارند مصرف قند خود را کاهش دهند. اگر می‌توانید بهتر است بیش از حد از شیرین کننده های مصنوعی استفاده نکنید. داشتن یک رژیم غذایی کم کربوهیدرات می‌تواند به شما در انتخاب نوشیدنی‌ها و دسرهایی که هم قند کمی دارند و هم خیلی شیرین کننده های مصنوعی در آنها استفاده نشده است، کمک کند”.
