علل مختلف برآمدگی شکم و راه‌های درمان آن
نمی‌توان علت تورم شکم را به اضافه وزن و چربی زیاد شکمی ربط داد. حتی اگر، علت بزرگی شکم اضافه وزن باشد، نمی‌توان هیچ راه سریعی را برای کاهش توده چربی در یک ناحیه از بدن، مانند شکم، پیشنهاد داد.
مصرف زیاد کالری‌ها، باعث اضافه وزن و چاقی شکمی می‌شود، اما برآمدگی شکم، علل دیگری، مانند: نفخ، تجمع گاز و علل هورمونی نیز دارد.
درصورتی، که بزرگی شکم، با افزایش میزان قابل توجه وزن در زمان کوتاه همراه است، باید برای بررسی علل جدی ایجاد کننده این شرایط، به پزشک مراجعه شود.
در ادامه، به علل تورم شکم و راه‌های مناسب برای پیشگیری و درمان آن می‌پردازیم.
انواع علل تورم شکم
از علل شایع تورم و بزرگی شکم، می‌توان موارد زیر را نام برد:
افزایش سن
با افزایش سن، ترکیب بدنی افراد تغییر می‌کند. کاهش سطح استروژن و پروژسترون در زنان، . کاهش بافت عضلانی با افزایش سن و جایگزینی آن با بافت چربی، از دیگر علل تورم و بزرگی شکم با افزایش سن است.
نفخ و تجمع گاز در شکم
نفخ، احساس فشار و تورم در شکم و معده است. از شایع‌ترین علل نفخ، می‌توان تجمع گاز، یا خوردن غذای زیاد در زمان کم را نام برد. احساس نفخ، می‌تواند به بزرگی شکم منجر شود.
بزرگ شدن شکم، هنگامی اتفاق می‌افتد، که مغز در پاسخ به نفخ، عضلات دیواره شکم را ریلکس کرده و دیافراگم را به سمت پایین می‌کشد.
درصورت ادامه یافتن نفخ شکم، بهتراست، برای بررسی احتمال ابتلا به بیماری‌های گوارشی، با پزشک مشورت شود.
از دیگر علل نفخ، می‌توان موارد زیر را نام برد:
- یبوست
- سندروم روده تحریک‌پذیر
- برخی از بیماری‌های زنان و زایمان، مانند: کیست تخمدان
- عفونت باکتریایی
- گاستروپارزی، یا کاهش سرعت تخلیه معده
ترشحات غده آدرنال
در پاسخ به استرس‌ها، از غده آدرنال، هورمون کورتیزول ترشح می‌شود. در استرس‌های مداوم، ترشح طولانی مدت هورمون کورتیزول، باعث افزایش چربی شکمی و تورم شکم می‌شود.
حاملگی
تغییرات فراوانی در طول بارداری برای بدن اتفاق می‌افتد، که یکی از بارزترین آن‌ها، بزرگ‌شدن شکم است. بااینکه پس از زایمان، تاحد زیادی، وزن کاهش پیدا کرده و شکم کوچک‌تر می‌شود، اما، میزان افزایش وزن در دوران بارداری، بسیاری بیشتر از میزان کاهش وزن در دوران پس از زایمان است.
از دیگر دلایل افزایش سایز شکم پس از بارداری، می‌توان به تجمع مایع، یا جدا شدن عضلات جدار شکم در حین زایمان را نام برد.
یائسگی
افزایش وزن، یکی از نتایج طبیعی یائسگی است. افزایش وزن در این دوران، از همه بیشتر، شکم را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
از عواملی، که به افزایش وزن و تورم شکم در دوران یائسگی کمک می‌کند، می‌توان موارد زیر را نام برد:
- نوسانات هورمونی، مانند تغییر در ترشح هورمون استروژن
- مقاومت به انسولین
- کاهش توده عضلانی
- کم‌خوابی
آبجو
بااینکه تحقیقات، هنوز رابطه مستقیمی میان دورشکم و مصرف آبجو پیدا نکرده‌اند، اما، به دلایلی، مانند، وجود موادی مشابه استروژن، یا هورمون جنسی زنانه، یعنی فیتواستروژن‌ها، احتمال بزرگی شکم در اثر مصرف زیاد آبجو، وجود دارد.
عدم تحمل برخی موادغذایی
عدم تحمل برخی موادغذایی، که ممکن است با آلرژی غذایی شتباه گرفته شود، ناتوانی بدن، در هضم مناسب برخی از موادغذایی است.
عدم تحمل غذایی، می‌تواند، باعث نفخ شکم بعد از خوردن برخی غذاهای خاص شود. همراه با احساس نفخ و متسع شدن شکم، ممکن است، علائم دیگری، مانند: درد معده و اسهال ایجاد نیز بروز پیدا کند.
لبنیات ، گلوتن و کافئین، شایع‌ترین موادغذایی است، که افراد ممکن است، نسبت به آن‌ها عدم تحمل داشته باشند.
می‌توان برای درمان این شرایط، و کاهش حساسیت ناشی از مصرف برخی غذاها، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کرد.
افزایش وزن و چاقی
با افزایش وزن، در اغلب موارد، چربی‌ها در تمام شکم پخش می‌شوند، اما، در برخی از افراد، چربی‌ها بیشتر در ناحیه شکم جمع می‌شوند. افزایش وزن، نتیجه افزایش دریافت کالری از طریق رژیم‌غذایی است.
برخی از علل محیطی، مانند: کمبودخواب و استرس نیز، می‌تواند باعث پرخوری و افزایش وزن شوند.
راهکارهایی برای کاهش سایز و برآمدگی شکم
باتوجه به علت ایجاد بزرگی شکم، می‌توان با انجام کارهایی، میزان بزرگی شکم را کاهش داد، از این راهکارها، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
رژیم‌غذایی و ورزش کردن
افزایش فعالیت و کاهش مصرف غذا و دریافت کالری، به کاهش وزن کمک می‌کند.
نمی‌توان کاهش وزن و چربی‌های بدن را تنها مختص یک قسمت از بدن، مانند شکم کرد، اما، اقدامات زیر، به کاهش چربی شکمی کمک می‌کند:
- افزایش مصرف فیبر
- کاهش مصرف نوشیدنی‌های حاوی الکل
- عدم مصرف غذاهای پر نمک، شکر و دارای چربی‌های ترانس
- مصرف زیاد آب، برای پیشگیری از ابتلا به یبوست
- انجام ورزش‌های هوازی، که یک راه بسیار موثر در کم کردن چربی‌های احشایی است
داروها
برخی از داروها، به کاهش بزرگی شکم کمک می‌کنند، از این داروها می‌توان موارد زیر را نام برد:
- مکمل‌های غذایی حاوی فیبر و داروهای مسهل، برای درمان یبوست
- پروبیوتیک‌ها، که در کاهش وزن و درمان نفخ موثر هستند
- داروهای درمان سندروم روده تحریک‌پذیر
- داروهای استفاده شده در هورمون تراپی پس از یائسگی
کاهش استرس
روش‌های کاهش استرس، به کاهش کالری دریافتی و کاهش وزن کمک می‌کند، از این روش‌ها، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تکنیک‌های مدیتیشن، مانند: حرکات یوگا
- وقت‌گذرانی با خانواده و دوستان
- گوش‌کردن به موسیقی
- قدم زدن یا دوچرخه سواری
- دوش آب‌گرم
خواب
خواب کافی، درحدود 8 ساعت در شب، به کاهش استرس و کاهش وزن کمک می‌کند، روش‌های زیر، به داشتن خواب کافی کمک می‌کند:
- انجام کار آرامشبخش قبل خواب
- عدم استفاده از وسایل الکترونیکی مانند: گوشی و لپ‌تاپ، یک تا دو ساعت قبل خواب
- خوابیدن در مکان ساکت و آرام
- پیگیری و مشورت با پزشک درصورت داشتن مشکلات جدی خواب
جراحی
جراحی، ممکن است، برای اصلاح جداشدگی عضلات در حین حاملگی، یا برخی دیگر از شرایط نیاز باشد.
درصورت نیاز، می‌توان با لیپوساکشن و سایر روش‌های جراحی زیبایی، میزان چربی شکم را کاهش داد.
فاکتورهای موثر در تجمع چربی‌ها در بدن
شاید بتوانید در مورد میزان چربی در بدن خود کاری انجام دهید، اما عوامل خارج از کنترلی وجود دارند که نحوه توزیع چربی در بدن را تعیین می‌کنند.
از این فاکتورها، می‌توان موارد زیر را نام برد:
- سن
- جنسیت
- ژنتیک
- سطح هورمون‌های مختلف در بدن
منبع نوشته :
https://www.healthline.com/health/belly-bulge#where-fat-goes
