در این مقاله به بررسی انواع خربزه و فواید آن برای سلامتی پرداخته ایم. شروع این مقاله را با عنوان زیر درباره ی فواید خربزه پی می گیریم:
مصرف منظم خربزه در کشتن سلول‌های سرطانی که بدن را موردحمله قرار می‌دهند، مؤثر است.
انواع خربزه:
خربزه (Melon) گياهي از تيره كدويان با ميوه‌های درشت، شيرين و آبدار است. این گیاه در مناطقی با آب‌وهوای گرم و آفتابی کشت می‌شود و نیاز به فصل رشد طولانی (80 تا 120 روز) دارد.
ایران پس از چین و ترکیه، سومین تولیدکننده خربزه در جهان است که در استان‌های خراسان، سمنان، خوزستان بیشترین سطح کشت را دارد.
انواع ارقام مهم خربزه در ایران عبارت‌اند از:
- زرد ایوانکي
- گرگاب اصفهان
- سوسکي سبز
- جارجو
- درگزي تاشکندي
- قصري
- چاپالیز
- خاقاني
- حاج ماشاءاللهي
- جعفرآبادي
- عباس شوري
- دستنپو
- زابلی
- آتشین
- شهسواری
- بلخی
- گرمساری
گرمک و طالبی هم از خانواده خربزه محسوب می‌شوند.
ارزش غذایی خربزه:
انواع خربزه طیف وسیعی از آنتی‌اکسیدان‌ها، مواد مغذی و الکترولیت‌ها را فراهم می‌کند نشان‌دهنده مزایای متعدد این میوه‌ها برای سلامتی است. خربزه علاوه بر طعم لذیذ و آب فراوانی که دارد، منبع غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری مانند ویتامین A، ویتامین C، ویتامین B و فولات است. برخی ترکیبات موجود در انواع خربزه متفاوت است. به‌عنوان‌مثال میزان کالری، کربوهیدرات، چربی و ویتامین A در صد گرم گرمک بیش از میزان موجود در صد گرم خربزه است و یا مقدار، کربوهیدرات و قند خربزه عسلی (به ترتیب 9.09 و 8.12 گرم در 100 گرم میوه ) بیش از گرمک و خربزه است.
میزان ترکیبات موجود در 100 گرم میوه خام خربزه و گرمک در جدول زیر قابل‌مشاهده است.
| ترکیبات | مقدار | ترکیبات | مقدار |
| انرژی | 34 کیلوکالری | ویتامین K | 2.5 میکروگرم |
| آب | 90.15 گرم | بتاکاروتن | 2020 میکروگرم |
| فیبر | 0.9گرم | فولات | 21 میکروگرم |
| پروتئین | 0.84گرم | پتاسیم | 267میلی‌گرم |
| کربوهیدرات | 8.16گرم | آهن | 0.21 میلی‌گرم |
| چربی | 0.2گرم | کلسیم | 9 میلی‌گرم |
| ویتامین A | 3382 واحد بین‌المللی | سدیم | 16 میلی‌گرم |
| ویتامین C | 36.7 میلی‌گرم | منگنز | 0.041 میلی‌گرم |
| ویتامین B1 | 0.041 میلی‌گرم | روی | 0.018 میلی‌گرم |
| ویتامین B2 | 0.019 میلی‌گرم | مس | 0.04 میلی‌گرم |
| ویتامین B3 | 0.734 میلی‌گرم | منیزم | 12 میلی‌گرم |
| ویتامینB6 | 0.072 میلی‌گرم | فسفر | 15میلی‌گرم |
فواید میوه خربزه
خواص ضد سرطانی
محتوای بالای کاروتنوئیدها و فلاونوئیدهای آنتی‌اکسیدانی مانند بتاکاروتن، لوتئین، زاکسنتین و کریپتوکسانتین در میوه خربزه، طالبی و گرمک می‌تواند از بروز انواع سرطان‌ها مانند روده، پستان، ریه، پانکراس، پروستات و… جلوگیری کند. مصرف منظم این میوه در جلوگیری از اثر رادیکال‌های آزاد و کشتن سلول‌های سرطانی که بدن را موردحمله قرار می‌دهند، مؤثر است.
محافظ قلب، مغز و عروق
آدنوزین موجود در میوه خربزه با خاصیت ضد انعقادی، می‌تواند از لخته شدن سلول‌های خونی که باعث سکته مغزی یا بیماری قلبی می‌شود ممانعت کند. پتاسیم نیز یک ماده معدنی مهم در حفظ سلامت قلب است که فشارخون را کاهش می‌دهد و با همکاری سدیم در انتقال تحریکات عصبی و انقباض عضلانی به‌خصوص قلب عمل می‌کنند. در یک فنجان خربزه عسلی 403 میلی‌گرم، در یک فنجان گرمک 473 میلی‌گرم و در دیگر انواع خربزه مقدار کمتری پتاسیم وجود دارد. کلسیم موجود در خربزه نیز در عملکرد صحیح انقباض عضلات قلب و حفظ تعادلی بین فشار مایعات داخلی و خارجی سلول‌ها و فشار شریان خونی، ایفای نقش می‌کند.
استخوان و دندان سالم
درون 100 گرم خربزه حاوی 10 میلی‌گرم کلسیم است.
کلسیم برای حمایت از روند استخوان‌سازی و دندان‌ها مهم است. ویتامین C ویتامین آنتی‌اکسیدانی است که نقش مهمی در رشد و نگهداری همه بافت‌ها در بدن شما ایفا می‌کند. این عمل در جهت بهبود مشکلات غضروف، استخوان‌ها و دندان‌ها انجام می‌شود. بزرگ‌سالان باید 90 میلی‌گرم در روز ویتامین C دریافت کنند که گرمک به میزان بیشتر و بعدازآن انواع خربزه این نیاز را تأمین می‌کنند (به‌طور متوسط یک فنجان خربزه 35 میلی‌گرم ویتامین C دارد).
درمان بیماری کلیه:
خواص دیورتیک (ادرارآور) عالی خربزه در درمان بیماری کلیوی به‌خصوص سنگ کلیه سودمند است. بنابراین، مصرف منظم خربزه هرروز صبح در حفظ سلامت کلیه کمک می‌کند.
سلامت گوارش
اگر مشکلات گوارشی دارید، می‌توانید از خربزه‌ها بخورید تا مشکل را تسهیل کنید.
مقدار بالای آب در خربزه برای هضم بسیار مفید زیرا ترکیبات اسیدی که باعث اختلال هضم می‌شوند را می‌شوید و همچنین موجب تحریک حرکات روده‌ای و دفع راحت‌تر می‌شود. میزان اندک فیبر در گوشت خربزه نیز به هضم و جذب غذا و رفع یبوست کمک می‌کند. لازم به ذکر است که میزان فیبر در مرکز و گوشت آبدار فیبر کمتر و در پوست و گوشت متصل به پوست بیشتر است. پس اگر خربزه ارگانیک و عاری از اثرات سموم کشاورزی در قسمت پوست و زیر پوست باشد، می‌توان برای دریافت فیبر بیشتر میوه را کامل‌تر مصرف کرد.
تقویت میل جنسی
بر اساس تحقیقات متعدد، خربزه حاوی اسیدآمینه به نام سیترولین است که می‌تواند آرژنین را تولید کند.
آرژینین به‌عنوان محرک کار می‌کند و خون‌رسانی را به اندام‌های تناسلی افزایش می‌دهد. همچنین به مردان برای ایجاد نعوظ و به زنان به تحریک شدن برای برقراری رابطه جنسی کمک می‌کند. ویتامین E نیز در تولید هورمون‌های جنسی نقش دارد و تمایل زنان و مردان را برای برقراری رابطه جنسی افزایش می‌دهد.
تقویت‌کننده انرژی:
خربزه‌ها حاوی ویتامین B هستند. نقش عمده آن‌ها در متابولیسم انرژی، کربوهیدرات‌ها و پروتئین‌ها است. کمبود ویتامین‌های گروه B سبب برخی حالات نظیر اختلال در سیستم ایمنی، ضعف، بی‌اشتهایی، تپش قلب، افزایش فشارخون و سوءهاضمه می‌شود. بنابراین، مصرف خربزه می‌تواند انرژی قابل‌توجهی را فراهم کند.
کاهش وزن:
مانند بسیاری از دیگر میوه‌ها، خربزه‌ها برای کاهش وزن ایده آل هستند. این میوه‌ها کم‌کالری و کم‌چرب است. محتوای آب بالا آن حجم معده را پر می‌کند و مزه شیرینش تمایل به مصرف غذاهای شیرین و شیرینی‌ها را کاهش می‌دهد.
محافظ چشم و بینایی
خربزه غنی‌شده از بتاکاروتن است که برای افزایش بینایی و حفظ سلامت چشم مفید است.
بتاکاروتن به ویتامین A تبدیل می‌شود و برای بهبود عملکرد چشم به‌ویژه در شرایط نور کم استفاده می‌شود. دو آنتی‌اکسیدان لوتئین و زاکسنتین نیز از چشم در برابر اثرات مضر نور خورشید، بیماری‌های قرنیه و بیماری آب‌مروارید محافظت می‌کنند.
خربزه میوه‌ای مفید برای زنان باردار
مشکل تهوع در اکثر زنان باردار به‌خصوص در سه ماه اول بارداری وجود دارد.
خربزه می‌تواند تهوع و ناآرامی‌هایی که زنان باردار هرروز صبح با آن درگیرند را کاهش دهد. علاوه‌براین آب فراوان در خربزه برای حمایت از روند تغییر متابولیسم در داخل بدن و ترکیب فیبر و آب برای رفع مشکل یبوست و بهبود روند جذب مواد غذایی در این افراد بسیار مفید است.
خواص خربزه برای پوست و مو
یکی از مزایای شگفت‌انگیز خربزه این است که حاوی کلاژن است.
کلاژن برای یکپارچگی ساختار سلولی پوست و بازسازی آن لازم است. علاوه‌براین، وجود ویتامین A، B و C در خربزه به آن خاصیت ضد پیری و جوان‌سازی می‌دهد. با قرار دادن برش‌های نازک خربزه تازه روی پوست، می‌توانید ماسک جوان‌سازی برای صورت تهیه کنید.
مصرف روزانه خربزه چهره را روشن‌تر، لک‌ها را برطرف و پوست را مرطوب می‌کند.
مصرف میوه‌های غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند رشد مو را تقویت کند و از افزایش مشکلات مو جلوگیری کند. خربزه‌ها، به‌ویژه گرمک منبع خوبی از بتاکاروتن هستند که به ویتامین A درون بدن تبدیل می‌شوند. این ویتامین برای موهای سالم و رشد طبیعی مو لازم است. خربزه غنی از ویتامین‌های B و اسیدفولیک است که به جلوگیری از ریزش مو کمک می‌کند و باعث رشد مجدد مو می‌شود.
نکات مهم در مصرف خربزه:
قبل از برش دادن خربزه آن را بشویید زیرا مقداری از کودهای شیمیایی و حیوانی و حتی خاک مزرعه روی پوست خربزه باقی‌مانده‌اند و موجب مسمومیت و بیماری می‌شوند.
- مصرف زیاد خربزه به دلیل فروکتوز بالا در آن نفخ آور است.
- زیاده روی در مصرف خربزه به‌خصوص نوع خربزه عسلی به دلیل قند بالا برای مبتلایان به دیابت مضر است
- مصرف خربزه هنگام سرما خردگی موجب آزاد شدن هیستامین در بدن می‌شود و شدت سرماخوردگی و آلرژی در بدن را تشدید می‌کند
ارزش غذایی و فواید تخم خربزه
تخم خربزه طبیعت گرم دارد و غنی از پروتئین، چربی و اسیدهای چرب امگا 3، انواع ویتامین‌ها و املاح است.
هر 100 گرم تخم خربزه حاوی:
- 185 کالری
- 38 گرم کربوهیدرات
- 0.9 گرم چربی
- 2 گرم فیبر
- 5.6 گرم پروتئین
- 1.7 میلی‌گرم آهن
- 12 میلی‌گرم ویتامین B1
- 2.4 میلی‌گرم ویتامین B2
- 3.7 میلی‌گرم ویتامین B3
فیبر بالای این دانه آن را برای بیماران دیابتی و کسانی که به دنبال از دست دادن وزن هستند، مفید کرده است. اما باید توجه داشت که تخمه‌ها حاوی مقادیر بالایی چربی هستند و خوردن بیش‌ازاندازه آن‌ها می‌تواند باعث چاقی و اضافه‌وزن شود بنابراین باید در مصرف آن‌ها هم حد اعتدال را رعایت کنید.
- تخم خربزه پاک‌کننده کلیه، مثانه و کبد و مسکن سوزش مجاری ادرار است
- تخم خربزه حاوی ویتامین A است و برای محافظت از چشم و تقویت بینایی مفید است
- امگا 3 موجود در تخم خربزه برای کاهش کلسترول، تنظیم ضربان قلب و کاهش گرفتگی عروق مفید است
- تخم خربزه به‌عنوان عامل کرم زدای خوب در روده عمل می‌کند.
- تخم خربزه محرک میل جنسی برای مردان و زنان است.
شما می‌توانید دانه‌های خربزه و گرمک را به‌صورت خام بخورید یا آن‌ها را به سالاد و سوپ و خوراک گوشت و سبزی اضافه کنید. برای خشک‌کردن بذرها، آن‌ها را در فر یا گاز و اجاق‌گاز بگذارید و به‌صورت تنقلات مصرف کنید.
