خشم یک احساس قوی است که هنگامی آن را حس می‌کنید که کاری اشتباه پیشرفته یا کسی در حق شما بدی کرده است. معمولا خشم دارای ویژگی‌هایی مانند استرس، ناامیدی و تحریک‌پذیری است. همه گاها احساس خشم می‌کنند. خشم، پاسخی طبیعی به موقعیت‌های ناامیدکننده و سخت است.
خشم تنها زمانی مشکل می‌شود که بیش از اندازه بروز داده شود و روی عملکرد روزانه و نحوه برقراری ارتباط شما با سایر افراد تاثیر بگذارد. شدت خشم می‌تواند از رنجشی کوچک تا غضب متفاوت باشد. گاهی می‌تواند بیش از اندازه یا غیر منطقی باشد. در این مواقع، کنترل‌کردن احساس خشم سخت است و ممکن است باعث شود جوری رفتار کنید که در غیر اینصورت نمی‌کردید.
ویژگی‌ها
وقتی احساس خشم می‌کنید در بدنمان تغییرات بیولوژیکی و فیزیولوژیکی خاصی رخ می‌دهد. مثال‌هایی از تغییرات بیولوژیکی که بدنتان ممکن است دچارش شود شامل موارد زیر است:
- افزایش سطح انرژی
- افزایش فشار خون
- ترشح بالای هورمون‌هایی مانند آدرنالین و نورآدرنالین
- افزایش دمای بدن
- افزایش فشار در عضلات
احساس خشم در همه به یک شکل بروز نمی‌کند و ما آن را به شکل‌های مختلف ابراز می‌کنیم. برخی ویژگی‌های ظاهری که ممکن است متوجه‌شان شوید شامل موارد زیر است:
- بلندی صدا
- مشت گره‌کرده
- اخم
- سفت‌شدن فک
- لرزش بدن
- تند شدن ضربان قلب
- عرق شدید
- به تندی قدم زدن
مشکلات
خشم، احساسی کاملا طبیعی و معمولا سالم است. با این وجود اگر کنترلش را از دست بدهید، هم می‌تواند برای سلامت روانی و هم جسمی‌تان خطرناک باشد. هنگامی که عصبانی می‌شوید بدنتان دچار تغییرات فیزیولوژیکی و بیولوژیکی می‌شود.
ضربان قلب و فشار خونتان بالا می‌رود. همچنین بدنتان هورمون‌هایی مانند اپی نفرین و نوراپی نفرین ترشح می‌کند. اگر دائم عصبانی شوید و بدنتان را دچار این تغییرات کنید، ممکن است دچار بیماری‌ها و مشکلات زیر گردید:
- فشار خون بالا
- افسردگی
- اضطراب
- بی‌خوابی
- سوءمصرف مواد مخدر
- زخم معده
- بیماری روده
- دیابت
شناسایی خشم
احساس خشم در همه به یک شکل نیست چون ما به شکل‌های متفاوتی آن را ابراز می‌کنیم. در برخی افراد ممکن است احساس خشم با داد زدن خود را نشان دهد در حالیکه فرد دیگری آن را با ضربه به اشیاء یا حتی افراد دیگر بروز می‌دهد.
خشم یک احساس طبیعی است اما مهم است که برای بیانش از راه‌های سالم اقدام کنیم تا آدم‌های اطرافمان را از خود دور نکنیم. بیان سالم احساس خشم همچنین برای سلامت روان ضروری است.
علل
خشم می‌تواند به علت تاثیرات بیرونی یا درونی به وجود بیاید. یک فرد یا رویداد می‌تواند شما را عصبانی کند. ممکن است به خاطر اینکه کسی در صف از شما جلو زده عصبانی شوید. ممکن است وقتی آسیب دیده‌اید، تهدید شده‌اید یا دعوا می‌کنید، عصبانی شوید.
گاهی احساس خشم را جایگزین احساسات دیگری می‌کنیم که نمی‌خواهیم آنها را حس کنیم مانند درد روحی، ترس، تنهایی یا فقدان. در این مواقع، خشم یک احساس ثانویه است. خشم می‌تواند در واکنش به درد جسمی به وجود آید یا پاسخی به احساس ترس باشد تا خود را از حمله‌ای که فکر می‌کنید به شما شده حفظ کنید و در پاسخ به موقعیت ناامیدکننده واکنش نشان دهید.
احساس خشم معمولا در پاسخ به یک محرک به وجود می‌آید که می‌تواند منطقی یا غیرمنطقی باشد. برخی محرک‌های معمول احساس خشم به شرح زیر است:
- دست و پنجه نرم کردن با فقدان یک عزیز
- از دست دادن شغل
- جدایی
- شکست در انجام کار یا وظیفه
- خسته بودن
- بودن در تصادف یا شرایطی که منجر به بیماری شود که در بدن تغییرات جسمی به وجود بیاورد (مثلا منجر به نابینایی یا از دست دادن توانایی راه‌رفتن شود)
احساس خشم می‌تواند علامت یا واکنشی در پاسخ به یک بیماری باشد. خشم می‌تواند علامت افسردگی، استفاده از مواد مخدر، بیش‌فعالی یا بیماری دوقطبی باشد.
انواع خشم
3 نوع اصلی خشم وجود دارد.
خشم منفعلانه-تهاجمی
در این مورد فرد سعی می‌کند خشم خود را سرکوب کرده و از دست و پنجه نرم‌کردن با آن پرهیز کند اما معمولا منجر به ابراز آن از راه‌های ناسالم و آسیب‌زا می‌شود.
خشم جرأت‌مندانه
می‌تواند راه سالمی برای ابراز خشم باشد. شامل مدیریت خشم و استفاده از کلام برای توضیح توأم با آرامش مشکل و سعی برای بازکردن موقعیت است. در اینجا، خشم از راهی غیر تهدیدآمیز ابراز می‌شود.
خشم تهاجمی آشکار
این نوع خشم می‌تواند با خشونت فیزیکی یا کلامی مانند داد زدن و ضربه به اجسام همراه باشد. هدف این نوع خشونت این است که به فردی که خشونت مستقیما او را هدف گرفته از لحاظ روانی یا جسمی آسیب بزند.
خشم را می‌توان از یکی از این دو راه هم بروز داد: کلامی و غیر کلامی
خشم کلامی
هنگامیکه فردی خشمش را به صورت کلامی ابراز می‌کند معمولا متوجه بالا رفتن صدای او می‌شوید. اگر خشمشان کس دیگری را نشانه رفته باشد، ممکن است توهین کرده یا چیزهایی دردناک بگویند.
خشم غیرکلامی
متوجه برخی تغییرات فیزیکی در فردی که خشمش را به صورت غیر کلامی بروز می‌دهد می‌شوید. ممکن است اخم کند یا مشت و چانه‌اش را سفت نماید. همچنین ممکن است به اجسام و افراد دیگر یا حتی خودش آسیب بزند.
این دو راهی که مردم از آن طریق احساس خشم خود را بروز می‌دهند مانعه‌الجمع نیستند و ممکن است فردی را ببینید که از هر دو راه خشمش را بروز می‌دهد.
همچنین بخوانید: 5 راه برای کنترل خشم
درمان
خشم احساسی طبیعی است که همه ما احساس می‌کنیم و بیشتر افراد راه‌هایی برای ابراز سالم آن پیدا می‌کنند اما بعضی افراد به درمان نیاز دارند. شایع‌ترین راه درمان خشم بیش از اندازه، با گفت‌وگو درمانی است.
برای بیشتر افراد، شناسایی محرکها و احساسات پشت خشمشان آسان است اما برخی افراد خشم را به صورت ناگهانی و با شدت زیاد حس می‌کنند و قادر به تشخیص محرک‌های آن نیستند.
اگر مرتبا احساس خشم می‌کنید و ابراز آن به روش‌های احساسی و جسمی منجر به آسیب به افرادی که کنارتان هستند یا خودتان می‌شود، برای کنار آمدن با آن به کمک حرفه‌ای نیاز دارید.
درمان کنترل خشم برای این یادگیری راه‌های سالم جهت مواجهه با این احساس، استفاده می‌شود.
مواجهه با خشم
پیدا کردن راه‌هایی برای کنار آمدن با خشم خیلی مهم است. وقتی اجازه می‌دهیم خشممان کنترل زندگی ما را بدست بگیرد، هر آنچه انجام می‌دهیم را تحت تاثیر قرار می‌دهد. می‌تواند به روابطمان با کسانیکه دوستشان داریم آسیب بزند و در محل کار مشکلاتی ایجاد کند. اگر متوجه شدید که کنترل خشم در موقعیت‌های مشخص، برایتان سخت است، این چند سازوکار می‌توانند مفید واقع شوند:
علت خشمتان را شناسایی کنید
اولین راه برای مقابله با خشم شناسایی علت اصلی آن است. علتش می تواند احساسی دیگر مانند ترس یا تنهایی باشد. می‌تواند یک مشاجره یا فکر ناخوشایند باشد.
مراقبه کنید
مراقبه می‌تواند برای کنترل عواطف انسان موثر باشد. می‌توانید به تکنیک‌های ساده مدیتیشن مانند تمرین نفس عمیق شروع کنید. هنگامی که در شرایطی قرار می‌گیرید که شما را عصبانی می‌کند پیش از واکنش یک لحظه صبر کنید. چند نفس عمیق بکشید تا خود را آرام کنید یا چند شماره بشمرید تا آرام‌تر شوید.
ورزش کنید
ورزش نه تنها برای سلامت جسمی که برای سلامت روانی هم مفید است. همچنین برای خارج کردن احساس خشم، راهی مفید و کارآمد است. هنگامی که عصبانی هستید، دویدن یا شنا می‌تواند برای رفع این احساس مفید باشد.
آن را بروز دهید
با خشم خود مبارزه نکنید. ابراز خشم یکی از سالم‌ترین راه‌های گذر از آن است. سرکوب احساسات منجر به بروز ناگهانی و شدید در زمانی می‌شود که اصلا توقعش را ندارید.
از محرکها دوری کنید
اگر سریع عصبانی می‌شوید، سعی کنید محرکها را شناسایی و از آنها دوری کنید. اگر معمولا وقتی با شخص مشخصی گفت‌وگو می‌کنید یا راجع به موضوع خاصی صحبت می‌کنید دچار این احساس می‌شوید، تا زمانی که یاد بگیرید چطور خشمتان را کنترل کنید، از آن شخص یا موضوع پرهیز کنید.
چکیده
یادگیری کنار آمدن با خشم مهارتی است که می‌توانید بیاموزید. ممکن است یادیگیری‌اش کمی زمان ببرد پس اگر دیدید وقتی عصبانی هستید به عادت‌های قبلی‌تان بازگشته‌اید، خود را سرزنش نکنید. سازوکارهایی که قبلا برای شما جواب داده‌اند را دوباره امتحان کنید.
مهم است به خاطر داشته باشید در صورتیکه خشم به درستی ابراز شود، احساس سالمی است. همچنین می‌تواند در موقعیت‌های خطرناک به علت تحریک پاسخ جنگ یا گریز مفید باشد. در بعضی موارد، خشم می‌تواند ما را از موقعیت‌ها خطرناک نجات دهد.
