آفتاب سوختگی به پوستی قرمز و آسیب‌دیده گفته می‌شود که از قرار گرفتن بیش از حد در مقابل اشعه ماوراء بنفش خورشید یا منابعی که حرارت مصنوعی تولید می‌کنند ناشی می‌شود. آفتاب سوختگی می‌تواند خفیف یا شدید باشد.
آفتاب سوختگی معمولاً درجه یک یا درجه دو است که به عمق و مقدار ناحیه آسیب دیده پوست بستگی دارد. در این مقاله علائم و نشانه‌های آفتاب سوختگی درجه یک و دو و برخی از روش‌های درمان بررسی می‌شوند. همچنین به روش‌های کاهش خطر آفتاب سوختگی نیز پرداخته خواهد شد.
آفتاب سوختگی درجه یک
نوع درجه یک به لایه خارجی پوست آسیب می‌رساند و معمولاً طی چند روز خوب می‌شود. فردی با آفتاب سوختگی درجه یک ممکن است علائم پوستی زیر را مشاهده کند که معمولاً پس از 4 ساعت قرار گرفتن در معرض نور خورشید پدیدار می‌شوند:
- قرمزی پوست، که بیشتر در پوست روشن دیده می‌شود
- احساس گرما یا تنگنا
- تورم یا تاول زدن
- کوفتگی
همچنین ممکن است حدود 3 تا 8 روز بعد، محل آفتاب سوختگی پوست بیندازد. علائم دیگری نیز وجود دارند که ممکن است همراه با آفتاب سوختگی درجه یک دیده شوند. این علائم شامل سردرد، افزایش دمای بدن، خستگی و حالت تهوع است. بهبود پوست از آفتاب سوختگی درجه یک ممکن است یک هفته طول بکشد. افراد مبتلا به آفتاب سوختگی می‌توانند موارد زیر را نیز برای کاهش علائم امتحان کنند:
- برای تسکین درد، سردرد یا تب از پاراستامول، ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنید.
- با نوشیدن آب فراوان به سلول‌های بدن آب برسانید.
- دوش آب سرد بگیرید.
- روی ناحیه آسیب دیده کمپرس سرد بگذارید.
- تا بهبودی کامل آفتاب سوختگی از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب بپرهیزید.
- کرم مرطوب‌کننده، آلوئه‌ورا یا پماد هیدروکورتیزون را که نیازی به نسخه ندارد در منطقه آسیب دیده بمالید.
- برای جلوگیری از عفونت، مناطق تاول‌زده را به آرامی پانسمان کرده و از پماد ضد عفونی‌کننده یا پماد هیدروکورتیزون در ناحیه آسیب دیده استفاده کنید.
آفتاب‌سوختگی درجه دو
آفتاب سوختگی درجه دو ممکن است به لایه خارجی پوست نفوذ کرده و به لایه زیرین آن که درم (derm) نامیده می‌شود آسیب برساند. بهبود آن ممکن است هفته‌ها طول بکشد و یا نیاز به درمان خاصی داشته باشد. فردی با آفتاب سوختگی درجه دو ممکن است علائم زیر را مشاهده کند:
- پوست قرمز پررنگ، به ویژه روی پوست روشن
- تورم و تاول یک ناحیه بزرگ از پوست
- پوست براق و مرطوب
- درد
- تغییر رنگ به سفید در ناحیه سوختگی
افرادی که دچار آفتاب سوختگی درجه دو هستند می‌توانند برای کاهش علائم خود مراحل مشابه آفتاب سوختگی درجه یک را دنبال کنند. با این حال بهتر است از یک متخصص مشاوره بگیرند.
در صورتی که پوست تاول زده، متورم شده یا علائم گرمازدگی و گرماخستگی دیده شود، فرد باید با پزشک تماس بگیرد. این علائم شامل موارد زیر است:
- دمای بالای بدن
- احساس گرما و لرز
- خستگی
- سرگیجه
- حالت تهوع
- سردرد
- گرفتگی عضلات
- پریشانی
- تشنج
- لکنت زبان
- نفس نفس زدن یا افزایش نبض
برای دریافت نوبت ویزیت آنلاین کلیک کنید
آفتاب سوختگی درجه دو ممکن است چندین هفته طول بکشد تا بهبود یابد. برای درمان آن ممکن است به پماد و پانسمان سوختگی از طرف پزشک نیاز باشد. گاهی اوقات افرادی که دچار آفتاب سوختگی شدید می‌شوند می‌بایست بیمارستان بروند، به خصوص اگر احساس گرمازدگی هم داشته باشند.
برای درمان آفتاب سوختگی درجه دو شاید از روش‌های زیر نیز استفاده شود:
- استفاده از کمپرس یخ، دوش آب سرد یا کمپرس خنک برای پایین آوردن دمای بدن
- نوشیدن آب سرد برای خنک کردن معده و دستگاه گوارش
- داروهای ضد تشنج یا شل‌کننده عضله برای کنترل لرز و تشنج
- هدایت خون از قلب و ریه‌ها به یک ماشین خاص، خنک کردن آن و سپس بازگرداندن آن به بدن
کودکان و نوزادانی که دچار آفتاب سوختگی شدید شده‌اند می‌بایست حتما زیر نظر یک متخصص مداوا شوند.
چگونه می‌توان از پوست خود در مقابل خورشید محافظت کرد?
- هر روز از عینک‌آفتابی استفاده کنید، حتی اگر هوا ابری باشد.
- حداقل 15 تا 30 دقیقه قبل از بیرون رفتن حداقل 30 گرم ضد آفتاب بزنید، معادل دو انگشت کامل.
- همچنین از کرم یا رژ لب حاوی ضد آفتاب با ضریب محافظت در برابر آفتاب (SPF) حداقل 30 استفاده کنید.
- کرم ضد آفتابی را انتخاب کنید که پوست را از اشعه‌های فرابنفش UVA و UVB محافظت می‌کند. اطمینان حاصل کنید که در برابر آب نیز مقاوم بوده و ضریب محافظت در برابر آفتاب آن 30 یا بالاتر باشد. سایر کرم‌های ضد آفتاب ممکن است از آفتاب‌سوختگی جلوگیری کنند اما شما را از سرطان پوست محافظت نمی‌کنند.
- هر دو ساعت یکبار ضد آفتاب بزنید. اگر شنا می‌روید یا زیاد عرق می‌کنید، هر یک ساعت این کار را انجام دهید.
- زمانی که اطراف آب و شن و ماسه هستید بیشتر احتیاط کنید. این سطوح منعکس‌کننده اشعه‌های مخرب خورشید هستند و این احتمال آفتاب‌سوختگی را افزایش می‌دهد.
- بدن نوزادان زیر 6 ماه را کاملاً با لباس بپوشانید و آنها را در سایه نگه دارید.
- در صورت امکان در ساعات 10:00 صبح تا 4:00 عصر کمتر زیر نور آفتاب بروید زیرا در این ساعات تابش نور آفتاب شدیدتر می‌شود. از قانون سایه پیروی کنید؛ یعنی اگر سایه شما کوتاه‌تر از شما باشد، اشعه خورشید در قوی‌ترین حالت خود است و شما می‌بایست به زیر یک سایه بروید.
- در صورت امکان پیراهن آستین بلند و شلوار بلند بپوشید. لباس‌های تیره ضخیم نسبت به پارچه‌های سفید یا نازک، نور آفتاب را بیشتر مسدود می‌کنند. جهت محافظت بیشتر پوست از لباس‌هایی استفاده کنید که از موادی ضد آفتاب تهیه شده‌اند.
- از کلاهی که روی صورت، گردن و گوش‌های شما سایه می‌اندازد و همینطور عینک آفتابی استفاده کنید. عینک‌های آفتابی با لنزهایی که 99٪ تا 100٪ اشعه ماوراء بنفش را جذب می‌کنند، می‌توانند از چشم و پوست اطراف آن محافظت کنند.
- اگر از داروهایی استفاده می‌کنید که باعث حساسیت شما در برابر آفتاب می‌شوند، بیشتر احتیاط کنید. این داروها شامل انواع خاصی از آنتی‌بیوتیک‌ها، ضد التهاب‌ها، ضد قارچ‌ها، داروهای فشار خون و شیمی درمانی می‌شود.
چه زمانی برای آفتاب‌سوختگی باید به دکتر مراجعه کنیم؟
- بیش از 20 درصد بدن شما به خاطر سوختگی تاول زده باشد. پزشک می‌تواند پس از بررسی سوختگی در صورت نیاز درمان اضافه تجویز کند. درمان می‌تواند شامل تجویز داروی التهاب یا پماد برای سرعت بخشیدن به روند بهبودی باشد.
- سوختگی همراه با تب شدید، لرز یا حالت تهوع باشد. اینها می‌تواند نشانه‌هایی از آفتاب‌زدگی باشد که برای رفع کم آبی شدید نیاز به تزریق وریدی مایعات است. همچنین ممکن است برای کاهش درد به استروئیدها یا داروهای دیگر نیاز باشد.
- علائم عفونت مانند تورم، چرک یا تاول‌هایی روی پوست شما پدیدار شده که با گذشت زمان زرد یا قرمز می‌شوند. پوسته شدن محل آفتاب سوختگی می‌تواند پوست جدید را در معرض میکروب‌ها قرار دهد. این می‌تواند باعث عفونت شود که در نتیجه به آنتی‌بیوتیک نیاز خواهد بود.
