گلوکز خون و قند خون دو عبارت مهم در سلامتی افراد به‌خصوص بیماران دیابتی هستند. اکثر افراد مبتلابه دیابت با اصطلاحاتی مانند تست قند خون، سطح قند خون، دستگاه تست قند خون (گلوکومتر) آشنا هستند؛ اما گلوکز خون چیست و چرا باید کنترل شود؟
سطح قند خون به معنای واقعی کلمه مقدار گلوکز خون است که گاهی اوقات سطح گلوکز سرم نیز نامیده می‌شود. معمولاً این مقدار به‌صورت میلی مول در لیتر (mmol / l) یا میلی‌گرم بر دسی‌لیتر بیان می‌شود و در میان افراد غیر دیابتی در حدود 4-8 میلی مول در لیتر یا کمتر از 100 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر است.
معمولاً مقدار قند خون بعد از خوردن غذا به بیشترین حد و هنگام ناشتا (عموماً صبح زود) در پایین‌ترین حد خود می‌رسد. در مورد افراد مبتلابه دیابت نوسانات قند خون بیشتر است.
چرا آگاهی از میزان قند خون مهم است؟
درک محدوده سطح قند خون می‌تواند بخش مهمی از خود مدیریتی دیابت باشد. عدم آگاهی و عدم کنترل قند خون بالا منجر به عوارض ناگواری برای سلامتی می‌گردد، به‌عنوان‌مثال بیماری‌های کلیوی، آسیب به شبکیه چشم، بیماری عصبی و بیماری‌های قلبی و سکته مغزی.
این‌ها لیست مشکلاتی است که ممکن است به یک مشکل بسیار جدی برای سلامتی تبدیل شود، اما نکته اصلی این است که خطر کنترل این مشکلات را می‌توان از طریق کنترل سطح قند خون کاهش داد.
اندازه‌گیری سطح قند خون
یادگیری چگونگی بررسی سطح قند خون به شما کمک می‌کند، تصمیم‌گیری روزانه بهتری برای مدیریت دیابت داشته باشید. دستگاه تست قند خون یکی از ابزارهای راحت برای اندازه‌گیری قند خون است.
برای استفاده از این دستگاه:
- ابتدا دست‌ها را با آب و صابون بشویید
- یک لانست را درون دستگاه لانست زن و نوار تست را درون دستگاه گلوکومتر قرار دهید
- نوک انگشت سبابه را پنبه الکلی تمیز کنید، انگشت سبابه را به سمت نوک نگشت ماساژ دهید، سپس کنار انگشت را به لانست بچسبانید و دکمه لانست زن را فشار دهید.
- انگشت خود را از محلی که خون خارج‌شده مماس بر نوار تست قرار دهید تا خون روی نوار قرار گیرد، ده ثانیه مکث کنید تا دستگاه عدد قند خون را نشان دهد.
- عدد مشاهده‌شده را یادداشت کنید.
در جدول زیر محدوده سطح قند خون در افراد سالم، بیماران مبتلابه دیابت نوع دو و دیابت نوع یک توسط موسسه ملی ارتقاء مراقبت و سلامت (NICE) است؛ اما اعداد برای همه یکسان نیست و حتماً باید توسط دکتر یا متخصص دیابت معین گردد.
[table id=6 /]
محدوده قند خون در افراد سالم و دیابتی
برای اکثر افراد سالم سطح قند خون طبیعی به شرح زیر است:
- هنگام ناشتا: سطح قند خون بین 4 تا 5.4 میلی مول بر لیتر (mmol/L) یا 72 تا 99 میلی‌گرم بر دسی لیتر (mg/dL)
- دو ساعت بعد از غذا: تا 7.8 میلی مول بر لیتر یا 140 میلی‌گرم بر دسی لیتر
سطح قند خون برای افراد مبتلابه دیابت
- قبل از غذا: سطح قند خون بین 4 تا 5.4 میلی مول بر لیتر برای افراد مبتلابه دیابت نوع یک یا دو
- بعد از غذا: کمتر از 9 میلی مول بر لیتر برای افراد مبتلابه دیابت نوع یک و کمتر از 8.5 میلی مول بر لیتر برای افراد مبتلابه دیابت نوع دو.
برخی دیابت های موقتی، مثلاً دیابت‌های حاملگی، توصیه ها و محدوده قند خون جداگانه ای دارند.
مقدار قند خون در تشخیص دیابت
[table id=7 /]
آزمایشات اندازه‌گیری قند خون
آزمایش قند خون تصادفی: این آزمایش در هرزمانی انجام می‌شود و نیاز به برنامه‌ریزی ندارد. برای تشخیص دیابت نوع یک قابل‌استفاده است.
آزمایش قند خون ناشتا: این آزمایش پس از گذشت هشت ساعت غذا نخوردن و معمولاً صبح، انجام می‌گیرد.
آزمایش تحمل گلوکز خوراکی (OGTT): آزمایش تحمل گلوکز خوراکی شامل گرفتن نمونه خون ناشتا و سپس مصرف نوشیدنی بسیار شیرین حاوی 75 گرم گلوکز است. پس از مصرف این نوشیدنی، باید بعد از 2 ساعت، یک نمونه خون دیگر گرفته شود.
همچنین بخوانید آزمایشات تشخیص دیابت و آشنایی با پیش دیابت
از اینکه مجله سبک زندگی دکتر دقوقی را انتخاب کردید، سپاسگزایم
