اوتیسم به چند دسته تقسیم می‌شود؟
در گذشته، پزشکان اوتیسم را براساس 4 زیرگروهی که داشت تشخیص می‌دادند. با این‌وجود امروزه، دست‌اندرکاران بهداشت، به اوتیسم به چشم یک طیف نگاه و بر اساس میزان نیاز فرد مبتلا به کمک، آن را به سه سطح تقسیم می‌کنند.
قبل از سال 2013، متخصصان بهداشت، اوتیسم را به چهار دسته زیر تقسیم کرده‌بودند:
- اختلال طیف اوتیسم (ASD)
- سندروم اسپرگر
- اختلال تجزیه در دوران کودکی
- اختلال رشد فراگیر طبقه‌بندی نشده
انجمن روانپزشکی آمریکا، کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی را در سال 2013 ویرایش کرد. در این ویرایش، از این چهار زیرگروه اوتیسم، چیزی نوشته نشده‌بود. در ویرایش جدید، تمامی این موارد در زیرگروه اختلال طیف اوتیسم (ASD)، جای می‌گیرند.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره چگونگی دسته‌بندی انواع اوتیسم؛ شامل سطوح مختلف و نحوه تشخیص بیماری، این مقاله را تا انتها دنبال کنید.
اختلال طیف اوتیسم چیست؟
به گروهی از اختلالات عصبی-تکوینی که موجب اوتیسم می‌شوند اختلال طیف اوتیسم یا ASD می‌گویند. این اختلالات بر ارتباطات و رفتار فرد اثر می‌گذارند.
طیف اوتیسم به انواع تفاوت‌ها، مهارت‌ها و سطوح توانمندی افراد مبتلا به اوتیسم دلالت دارد. بر اساس آمار مرکز پیشگیری و کنترل بیماری، از هر 54 کودک، یکی از آنها در طیف اوتیسم قرار دارد. تفاوت‌های افراد مبتلا به اوتیسم معمولا از بدو کودکی معلوم است و عملکرد روزانه آنها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
این افراد ممکن است چالش‌های زیر را داشتهباشند:
- مشکل در ارتباط و تعامل با دیگران
- انجام‌دادن کارهای تکراری و کلیشه‌ای
- مشکل عملکردی در حیطه‌های مختلف زندگی
تفاوت‌های بین افراد مبتلا به اوتیسم معمولا در دو سال اول زندگی آشکار می‌شود. این بیماری در پسران سه تا چهار برابر، بیشتر از دختران است. البته بعضی تحقیقات نشان می‌دهند این تفاوت ممکن است ناشی از تعصب باشد چون برخی دختران مبتلا به اوتیسم تحت درمان قرار نمی‌گیرند.
DSM-5 دو دسته نشانه اصلی طیف اوتیسم را، نقص در روابط اجتماعی یا تعاملات یا هر دو و همچنین انجام رفتارهای محدود تکرار شونده، می‌داند.
بر اساس گفته موسسه ملی سلامت روانی، نشانه‌‌های ابتدایی ابتلا به اوتیسم شامل موارد زیر است:
- برقراری تماس چشمی به مقدار کم یا به صورت منقطع
- عدم به اشتراک‌گذاری حس لذت از وسایل یا فعالیتها با اشاره به آنها
- مشکل در پاسخ به بزرگترها جهت جلب توجه
- مشکل در برقرار ارتباط تعاملی
- پرحرفی کردن بدون سنجیدن میزان علاقه مخاطب به بحث
- یکنواختی لحن صدا
- مشکل در درک محیط اطراف
- حساسیت‌های حسی
- تکرار کلیشه‌ای برخی رفتارها، کلمات یا عبارت‌ها
- علاقه شدید به برخی چیزها
- ناراحت‌شدن با تغییر برنامه روتین
- مشکل در خوابیدن
همچنین بخوانید: علائم و درمان بیماری اوتیسم درکودکان
با اینکه افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است با چالش‌های زیادی مواجه شوند، می‌توانند با سایر افراد تفاوت‌هایی هم داشتهباشند که بتوان از آنها به عنوان نقاط قوت نام برد. این تفاوت‌ها شامل موارد زیر است:
- دارا بودن حافظه قوی در به خاطرسپاری داده‌ها و اعداد
- دارا بودن دانش تخصصی در حیطه مورد علاقه
- داشتن انگیزه و علاقه فوق‌العاده در فعالیت‌های خاص و تمایل شدید به به اشتراک‌گذاری این اشتیاق با دیگران
- دقت بالا در فعالیت‌های گوناگون
- رویکردهای نوآورانه در حل مشکلات
- توجه خارق‌العاده به جزئیات
- توانایی دنبال کردن دقیق دستورالعمل تحت راهنمایی کارآمد
- توانایی استثنائی در کارهای خلاقانه
- توانایی نگاه به دنیا از زاویه ای متفاوت و در نتیجه ارائه بینش منحصر به فرد
- تمایل به عدم قضاوت، صادق و وفادار بودن در روابط اجتماعی
- دارای حس شوخ‌طبعی منحصر به فرد
نحوه تشخیص و سطوح اختلال طیف اوتیسم
پزشکان متخصص می‌توانند در سال‌های اول زندگی کودک آزمایش‌هایی انجام دهند.
آنها با بررسی علائم لیست بالا، تعامل با کودک یا مشاهده تعامل او با والدین یا پرستارش و همچنین پرسیدن سوالاتی از والدین، او را معاینه می‌کنند.
قبلا 4 نوع اوتیسم وجود داشت. اما در حال حاضر DSM-5 سه سطح از اوتیسم را تعریف می‌کند که پزشکان با توجه به شدت نیاز فرد به حمایت او را در یکی از این سطوح قرار می‌دهند.
لازم به ذکر است، به نظر بسیاری از متخصصان این سطح‌بندی مفید نیست و ترجیح می‌دهند اوتیسم را بر اساس وضعیتش در طیف اختلال بررسی کنند.
سه سطح اختلال طیف اوتیسم (ASD) شامل موارد زیر است:
سطح یک: نیازمند حمایت
مشکلات ارتباطی که مبتلای سطح یک ممکن است داشته‌باشد شامل موارد زیر است:
- مشکل در آغاز تعامل اجتماعی
- پاسخ غیرمعمول یا ناموفق به دیگران در رابطه اجتماعی
- کاهش میل به تعامل اجتماعی در بعضی موارد
- توانایی ادای جملات واضح و تعامل در بحث اما با مشکل حفظ مکالمه دوطرفه با دیگران
- مشکل در یافتن دوست
رفتارهای کلیشه‌ای که فردی در این سطح ممکن است داشته‌باشد شامل موارد زیر است:
- رفتار غیر منعطف که موجب ایجاد تداخل در زمینه‌های مختلف می‌شود
- مشکل تعویض فعالیتها
- معضل در ساماندهی و برنامه‌ریزی کردن که مانع از به استقلال‌رسیدن می‌شود
سطح دو: نیازمند حمایت جدی
مشکلات ارتباطی که مبتلای سطح دو ممکن است داشته‌باشد شامل موارد زیر است:
- مشکلات چشمگیر در زمینه مهارت‌های ارتباطی کلامی و غیرکلامی
- مشکلات اجتماعی که با وجود حمایت‌ها همچنان به چشم می‌خورد
- آغازگری تعاملات اجتماعی به صورت محدود
- واکنش کم به تعاملات اجتماعی دیگران
- تعاملاتی که به حوزه علاقه‌های فرد در چند زمینه محدود می‌شود
- تفاوت‌های چشمگیر دیگر در ارتباطات غیر کلامی
رفتارهای کلیشه‌ای که فردی در این سطح ممکن است داشته‌باشد شامل موارد زیر است:
- رفتار غیر منعطف
- دشواری در کنار آمدن با تغییر
- رفتارهای تکراری و کلیشه‌ای که برای بیننده آشکار است و با کارکرد در زمینه‌های مختلف تداخل دارد
- مشکل در تغییر تمرکز یا فعالیت
سطح سه: نیازمند حمایت بسیار جدی
مشکلات ارتباطی که مبتلای سطح سه ممکن است داشته‌باشد شامل موارد زیر است:
- مشکلات خیلی جدی هم در زمینه ارتباط کلامی و هم غیر کلامی که به‌شدت به عملکرد او آسیب می‌زنند
- آغازگری تعاملات اجتماعی به صورت خیلی محدود
- واکنش خیلی کم به تعاملات دیگران
- استفاده از کلمات قابل‌فهم به تعداد خیلی کم
- استفاده از راه‌های غیرمعمول ارضاء نیازهای اجتماعی و تنها پاسخ به مسیرهای ارتباطی خیلی مستقیم
رفتارهای کلیشه‌ای که فردی در این سطح ممکن است داشته‌باشد شامل موارد زیر است:
- رفتار غیر منعطف
- عدم تحمل تغییر
- رفتارهای تکراری و کلیشه‌ای که برای بیننده آشکار است و با کارکرد در زمینه‌های مختلف تداخل دارد
- رنجور شدن یا تحمل سختی زیاد هنگام تغییر تمرکز یا فعالیت
سطوح ASD بر اساس شدت علائمی که بالاتر گفته شد و همچنین میزان حمایت مورد نیاز مشخص می‌شوند.
به علاوه، باید به خاطر داشت که میزان حمایت مورد نیاز فرد مبتلا به اوتیسم ممکن است با توجه به سن و سال و شرایطی که دارد متفاوت باشد.
مدیریت اختلال طیف اوتیسم
روش‌های درمان و دخالت‌های رفتاری زیادی می‌توانند به بهبود برخی چالش‌هایی که این افراد دارند کمک کنند.
پزشکان متخصص معمولا پیشنهاد می‌کنند، پس از تشخیص، درمان در سریع‌ترین زمان ممکن آغاز شود. دخالت زودهنگام می‌تواند مشکلات آنها را کاهش دهد و به آنها اجاز دهد مهارت‌های جدید را بیاموزند.
استراتژی‌های مدیریت اختلال طیف اوتیسم (ASD) شامل موارد زیر است:
- درمان آموزشی و تکوینی
- رفتاردرمانی جهت یادگیری مهارت‌های زندگی و غلبه بر سایر چالش‌ها
- گفتار، زبان و کاردرمانی برای کمک به مهارت‌های اجتماعی، ارتباطی و زبانی
- دارو برای درمان سایر مشکلات جانبی مانند تحریک‌پذیری، خشم، رفتارهای کلیشه‌ای، بیش‌فعالی، مشکلات توجه، اضطراب و افسردگی
- روان‌درمانی جهت افزایش نقاط قوت
- مکمل‌ها یا تغییرات در رژیم غذایی
لازم به ذکر است که اوتیسم، یک اختلال طیفی است؛ یعنی افراد ممکن است درجات مختلفی از این تفاوت‌ها را تجربه کنند. خیلی از کودکانی که برای آنها اختلال طیف اوتیسم (ASD) تشخیص داده می‌شود، به صورت سازنده، مستقل و با کامیابی به زندگی خود ادامه می‌دهند.
چکیده
اختلال طیف اوتیسم یا ASD اختلالی تکوینی و امروزه یک اصطلاح کلی است که تمامی 4 دسته سابق اوتیسم را در بر می‌گیرد. این چهار نوع، شامل اختلال اوتیسم تکوینی، سندروم اسپرگر، اختلال تجزیه در دوران کودکی و اختلال رشد فراگیر طبقه‌بندی نشده می‌شود.
اختلال طیف اوتیسم (ASD) یک بیماری طیفی است که دکترها بر اساس سطوح مختلف و تفاوت‌های افراد، تشخیص می‌دهند.
با اینکه افرادی که در انتهای طیف قرار دارند، ممکن است برای انجام کارها و مدیریت زندگی‌شان نیاز به کمک و حمایت داشتهباشند، با درمان مناسب، می‌توانند زندگی سودمند، مستقل و شادی داشتهباشند.
