تشخیص و مرحله‌بندی (استیجینگ) سرطان پستان چگونه است؟
پس از تشخیص قطعی سرطان پستان، سپس، نوبت به تعیین استیج یا مرحله‌بندی سرطان است. استیج تومور، به سایز، و نحوه گسترش تومور اطلاق شده، و پیش‌بینی کننده‌ی رفتار تومور و پاسخ احتمالی آن، به برنامه‌های درمانی است.
سرطان پستان، شایع‌ترین سرطان در زنان است، و درمان آن، مانند سایر بدخیمی‌ها به تشخیص زودهنگام بیماری وابسته است. بهتر است، برای تشخیص زودهنگام و جلوگیری از پیشرفت بیماری و ابتلای به عوارض جبران‌ناپذیر ناشی از آن، برنامه‌های غربالگری برای سرطان پستان، مانند: ماموگرافی را، از سن مقرر شروع و به شکل منظم انجام داد. باید به این نکته توجه داشت، که سرطان پستان، در مراحل اولیه، ممکن است باعث بروز هیچ علامت بالینی مشخصی نشود، این امر نیز اهمیت غربالگری و تشخیص زودهنگام را بیشتر می کند.
پزشکان، از تست‌های گوناگونی، برای تعیین استیج سرطان پستان استفاده می‌کنند. از این تست‌ها، می‌توان به: CT Scan، MRI، سونوگرافی و تصویربرداری با اشعه ایکس، اشاره کرد. همچنین، از آزمایش خون و بیوپسی از بافت پستان نیز، برای تعیین استیج تومور استفاده می‌شود.
مرحله‌بندی این نوع سرطان ، برای درک بهتر تشخیص و پیشرفت بیماری، و برنامه‌های درمانی دردسترس، لازم است. آغاز درمان سرطان پستان، در استیج‌های پایین، در مجموع پاسخ به درمان بهتر و عوارض کمتر برای بیمار را به‌دنبال دارد.
در مجموع استیج‌بندی سرطان پستان، به پزشک و بیمار در موارد زیر کمک می‌کند:
- آگاهی از پیشآگهی و سرانجام احتمالی بیماری.
- تصمیم‌گیری درباره‌ی نحوه درمان، و برنامه‌های درمانی در دسترس.
- بررسی امکان شرکت در برخی کلینیکال تریال‌ها.
مرحله‌بندی سرطان پستان
در مرحله‌بندی این سرطان ، دست‌درازی تومور، به سایر بافت‌ها و ارگان‌ها، مانند: سیستم لنفی، و میزان گسترش و بزرگی تومور در خود بافت پستان، بررسی می‌شود. رایج‌ترین سیستم برای مرحله‌بندی سرطان پستان، سیستم TNM، است.
در استیج‌بندی سرطان پستان، براساس سیستم TNM، فاکتورهای زیر بررسی می‌شوند:
- T، بیان کننده‌ی سایز و بزرگی تومور، و گسترش آن در بافت پستان و سایر بافت‌های مجاور است.
- N، بیان‌کننده‌ی گسترش تومور به غدد و سیستم لنفی است.
- M، بیان‌کننده‌ی متاستاز، و درگیری ارگان‌ها و بافت‌های دوردست، مانند: ریه و مغز، در نتیجه‌ی سرطان پستان است.
به‌هرکدام، از فاکتورها، یک عدد برای توصیف پیشرفت و وضعیت تومور تعلق می‌گیرد. سپس، از اطلاعات حاصل، برای طبقه‌بندی تومور، در 5 طبقه، صفر تا 4، استفاده می‌شود. هرچه، تومور در طبقه، با شماره پایینتر قرار بگیرد، استیج آن پایینتر، و پاسخ به درمان آن بهتر، و عوارض آن نیز کمتر است.
علاوه‌بر این موارد، برخی دیگر از ویژگی‌های تومور، مانند: گرید، وضعیت تومور از نظر گیرنده‌های رسپتوری، مانند: استروژن، پروژسترون و HER-2، نیز، در استیجینگ تومور و پیشآگهی آن نقش دارند.
استیج صفر سرطان پستان
این استیج، برای توصیف سرطان غیرمهاجم پستان، یا سرطان پستان درجا استفاده می‌شود. داکتال کارسینومای درجا، مثالی از سرطان پستان استیج صفر است. در داکتال کارسینومای درجا، سلول‌های پیش‌سرطانی، ممکن است شکل گرفته، اما محدود به مجاری شیری باقی‌مانده باشند.
استیج 1 سرطان پستان
قراررگرفتن تومور در این مرحله، بیانگر خاصیت تهاجمی بودن آن است. تومورهایی، که در استیج یک قرار می‌گیرند، قطری بیشتر از 2 سانتی‌متر نداشته، و خود براساس برخی ویژگی‌ها، به دودسته‌ی کوچک‌تر تقسیم می‌شوند:
- استیج 1A: به‌معنای این است، که قطر تومور کمتر از 2 سانتی‌متر بوده، و تومور به خارج از بافت پستان، دست‌درازی نکرده است.
- استیج 1B: به‌معنای یافت شدن، خوشه‌های کوچکی از سلول‌های سرطانی در غدد لنفی است. در این دسته نیز، یا تومور گسسته و مجزا در پستان یافت نشده، یا قطر تومور کمتر از 2 سانتی‌متر است.
استیج 2 سرطان پستان
استیج 2 سرطان پستان، برای توصیف تومورهای مهاجم پستان، که یکی از ویژگی‌های زیر را نیز داشته باشند، به‌کار می‌رود:
- قطر تومور، کمتر از 2 سانتی‌متر است، اما، به غدد لنفی زیر بغل، گسترش پیدا کرده است.
- قطر تومور، بین 2 تا 5 سانتی‌متر است، می‌تواند به غدد لنفی زیر بغل، گسترش پیدا کرده یا نکرده باشد.
- قطر تومور بیشتر از 5 سانتی‌متر است، اما به هیچ‌یک از غدد لنفی زیر بغل، گسترش پیدا نکرده است.
- هیچ تومور منفردی در خود بافت پستان مشاهده نشده، اما، تومورهایی بزرگ‌تر از 2 میلی‌متر، در 1 تا 3 عدد از غدد لنفاوی زیر بغل، یا نزدیک و اطراف استخوان گیجگاهی، یافت شده است.
سرطان پستان استیج 2 نیز، خود به 2 دسته تقسیم می‌شود:
- استیج 2A: تومور منفردی در بافت پستان یافت نشده، یا قطر تومور کمتراز 2 سانتی‌متر است. گسترش تومور به بافت لنفاوی، می‌تواند، در تومورهای این مرحله دیده شود. دسته‌ی دیگری از تومورها، که در این کلاس جای می‌گیرند، تومورهایی با قطر بیش‌از 2 سانتی‌متر و کمتر از 5 سانتی‌متری هستند، که به غدد لنفاوی گسترش پیدا نکرده‌اند.
- استیج 2B: تومورهایی، با قطر بیشتر از 2 سانتی‌متر و کمتر از 5 سانتی‌متر، که به غدد لنفی گسترش پیدا کرده‌اند، یا تومورهایی با قطر بیشتر از 5 سانتی‌متر، که به غدد لنفی گسترش پیدا نکرده‌اند، در این دسته قرار می‌گیرند.
استیج 3 سرطان پستان
در استیج 3 سرطان پستان، تومور به بافت‌های مجاور پستان گسترش پیدا کرده، اما درگیری نواحی دورتر بدن دیده نمی‌شود.
استیج 3 سرطان پسستان، خود به دسته‌های زیر تقسیم‌بندی می‌شود:
- استیج 3A: تومورهایی، که قطر 2 تا 5 سانتی‌متر داشته، و یه یک تا 3 عدد از گره‌های لنفی زیر بغل گسترش پیدا کرده‌اند، یا تومورهایی با هر سایز، که به تعداد زیادی گره لنفی دست‌درازی کرده‌اند، در این طبقه جای می‌گیرند.
- استیج 3B: تومور با هر سایزی، که به بافت‌های نزدیک پستان، مانند: پوست و ماهیچه‌ها، گسترش پیدا کرده باشد. درگیری غدد لنفی زیربغل، می‌تواند وجود داشته یا نداشته باشد.
- استیج 3C: تومور با هر سایزی، که، به 10تا، یا بیشتر از 10 گره‌ی لنفی زیر بغل گسترش پیدا کرده باشد، به غدد لنفی بالا و پایین ترقوه و نزدیک به گردن، در همان سمت پستان مبتلا گسترش پیدا کرده باشد یا به گره‌های لنفی داخل خود پستان و زیر بغل گسترش پیدا کرده باشد.
استیج 4 سرطان پستان
در استیج 4 سرطان پستان، تومور به بافت‌ها و ارگان‌های دورتر، مانند: ریه‌ها، کبد، استخوان‌ها یا مغز گسترش پیدا کرده است. در این مرحله، تومور پیشرفته تلقی شده و برنامه‌های درمانی در دسترس، بسیار محدود است.
در این مرحله، به‌علت درگیری گسترده‌ی ارگان‌های حیاتی، سرطان پستان دیگر قابل درمان نیز، اما، همچنان می‌توان از برخی درمان‌ها، برای افزایش کیفیت زندگی استفاده کرد.
منبع نوشته :
