برای مطالعه ی بخش اول تاثیرات روانی دیابت بر بیمارن کلیک کنید.
بخش دوم تأثیرات روانی دیابت بر بیماران (دیابت و سلامت روان )
دیابت و خشم
دیابت زمینه‌ساز احساس خشم است. خشم می‌تواند با سؤال، «چرا من؟» نمایان شود. بیمار با این تفکر که «این عادلانه نیست که به دیابت مبتلا شده‌ام، نمی‌خواهم درمان کنم، نمی‌خواهم بیماری‌ام را کنترل کنم و از دیابت متنفرم» خشمگین می‌گردد.
یکی از دلایلی که دیابت و خشم رابطه نزدیکی دارند، احساس ترس و تهدیدی است که دیابت در بیمار ایجاد می‌کند. زندگی با دیابت با خطر و عوارض زیادی همراه است و در این هنگام ترس به دفاع از بیمار خروشان می‌شود.
مدیریت خشم
هدف این نیست در زندگی خشمگین نشویم. خشم یک پاسخ عادی به احساس ترس، تهدید و ناامیدی است. می‌توان خشم را در جهت مثبت به کار گرفت، خشم می‌تواند نشانه و نیرویی برای اقدام، تغییر و رشد باشد. مشاور و روانشناسان می‌توانند به بیمار کمک کنند خشم خود را بهتر درک کند و از آن برای مراقبت از خودش استفاده کند.
چند راهکار برای مدیریت خشم:
- نوشیدن آب
- تنفس آرام
- نشستن و تکیه دادن
- آرام صحبت کردن
- سکوت کردن
این مراحل به این معنی نیست که احساس خشم متوقف شود، بلکه به معنی در اختیار گرفتن خشم است.
دیابت و افسردگی
افسردگی احساس غم و اندوهی است که از بین نمی‌رود و زندگی در نظر شخص ناامیدکننده به نظر می‌رسد. این احساس اگر بیش از دو هفته طول بکشد، نشانه‌ای از افسردگی جدی است.
مطالعات نشان می‌دهد افراد مبتلابه دیابت نوع یک و دو افسردگی بیشتری نسبت به افراد بدون دیابت دارند.
علائم افسردگی عبارت‌اند از:
- از دست دادن انرژی
- عدم حس لذت از انجام کارها
- تغییر اشتها
- کاهش تمرکز
- افت تحصیلی
- اختلالات خواب مانند خوابیدن بیش از حد در روز و بیدار شدن در نیمه‌شب
- خشم، اضطراب و تحریک‌پذیری عصبی
- افکار خودکشی
استرس مدیریت روزانه دیابت و انجام کارهای زیاد برای کنترل بیماری می‌تواند حس تنهایی یا جدایی از دوستان و خانواده را در فرد ایجاد کند و منتج به افسردگی در بیمار گردد. حتی کشمکش‌های بین بیمار و دکتر نیز ممکن است حس ناامیدی و غم در فرد ایجاد کند.
افسردگی می‌تواند در فرایند خود مراقبتی بیمار اختلال ایجاد کند به این معنی که قدرت تمرکز فرد افسرده کاهش می‌یابد، از رژیم غذایی صحیح پیروی نمی‌کند، از غذا خوردن لذت نمی‌برد و سطح قند خون وی کاهش می‌یابد.
کنترل ضعیف دیابت می‌تواند علائمی مانند افسردگی ایجاد کند، به این معنی که:
- سطح قند خون پایین می‌تواند منجر به گرسنگی و مصرف بیش‌ازحد غذا شود.
- قند خون پایین در شب، خواب را مختل کند.
- قند خون بالا در شب موجب تکرر ادرار در شب می‌شود و در نتیجه فرد در طول روز احساس خستگی می‌کند.
سایر عوامل افسردگی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- مصرف الکل یا مواد مخدر
- مشکلات تیروئید
- عوارض جانبی برخی از داروها
درمان افسردگی
روان‌درمانی افسردگی
متخصصان بهداشت روان می‌توانند بیمار را از طریق روان‌درمانی یا مشاوره و تجویز داروهای ضدافسردگی درمان کنند.
درمانگر می‌تواند به بیمار کمک کند مشکلاتی که باعث افسردگی می‌شود را بررسی کند. سپس در پیدا کردن راهکار بیمار را یاری می‌دهد. تجویز دارو نیز باید توسط روانپزشک صورت گیرد، زیرا روانپزشکان تنها متخصصان بهداشت روان هستند که می‌توانند دارو تجویز کنند و علائم فیزیکی افسردگی را درمان کنند.
پریشانی دیابت
پریشانی در بیماری دیابت ((Diabetes Distress(DD) فشار عاطفی زندگی و مدیریت دیابت است و به تمام ترس‌ها و نگرانی‌هایی که فرد مبتلابه دیابت در زندگی خود تجربه می‌کند اشاره دارد. نگرانی‌های مربوط به درمان، عوارض دیابت و ارتباط با درمانگر، مثال‌هایی از انواع نگرانی‌هایی است که می‌تواند موجب پریشانی در دیابت شود.
این پریشانی در بیماری دیابت زمانی آغاز می‌شود که فرد حس می‌کند همه زندگی‌اش تحت شعاع دیابت است، در مدیریت دیابت ناکام است، نگران ابتلا به عوارض طولانی‌مدت است و زمانی که از مدیریت بیماری‌اش دست برمی‌دارد احساس گناه می‌کند.
بیمارانی که دارای اضطراب بیشتری هستند، احتمالاً سطح گلوکز خون بالاتری دارند و سطح گلوکز خون بالاتر نیز باعث افزایش پریشان شدن در دیابت می‌شود.
اگر پریشانی کنترل نشود ممکن است زندگی روزمره ازجمله کار، مدرسه، روابط و مدیریت دیابت را تحت تأثیر قرار دهد و در طولانی‌مدت احساس فرسودگی در فرد ایجاد می‌شود. درنتیجه فرد سعی می‌کند با رها کردن خود مراقبتی، بر خشم و اضطراب ناشی از درمان دیابت غلبه کند.
آنچه باید برای پریشانی در بیماری دیابت انجام داد
بیمار نباید خودش را سرزنش کند:
مدیریت دیابت سخت است و ممکن است نتیجه مطلوبی از تلاش بیمار ، حاصل نشود. بیمار نباید انتظار غیرواقعی از خود و بیماری‌اش داشته باشد.
قند خون فقط یک عدد است و بهتر است به‌جای استفاده از عبارت قند خون خوب و بد، از عبارت قند خون بالا و پایین استفاده کند. این‌گونه از ایجاد حس بد در مورد خود ممانعت می‌کند.
بیمار باید با خود مهربان باشد:
مراقبت از خود هنگام خستگی دشوار است. مهربانی با خود یک‌راه عالی برای رسیدن به آرامش است. به‌عنوان‌مثال دوش آب گرم، ماساژ دادن و گوش دادن به موزیک.
ارزیابی مجدد اهداف:
اگر بیمار حس می‌کند باوجود دیابت به اهداف خود نمی‌رسد، می‌تواند با تمرکز بر یک یا دو هدف کوچک در زندگی‌اش بر این حس منفی غلبه کند و اعتمادبه‌نفس خود را دوباره به دست آورد.
برقراری ارتباط با دیگران:
بیمار می‌تواند با خانواده و دوستانش صحبت کند که چه احساسی دارد و چگونه آن‌ها می‌توانند به وی کمک کنند.
پیوستن به انجمن‌های حمایت از بیماران دیابتی باعث می‌شود که افراد با دغدغه‌های مشابه با یکدیگر آشنا شوند و ایده‌های خود درباره مقابله با مشکلات را به اشتراک بگذارند.
صحبت با روانشناس:
روانشناسان در پیدا کردن راه‌هایی برای تأمین نیازهای بیمار کمک خواهند کرد.
