کلسترول در سطح طبیعی یک ماده اساسی برای بدن است؛ اما اگر از حد مجاز بالا برود و غلظت آن در خون زیاد شود، به یک خطر خاموش تبدیل می شود که افراد را در معرض حمله قلبی قرار می دهد. کلسترول در هر سلول بدن وجود دارد و بدن آن را تولید می کند، اما از طریق مواد غذایی نيز دریافت می شود.
در مطالعات اخیر رابطه بین کلسترول در جواني و خطر بيماري قلبی عروقی در بزرگ‌سالی و تأثیر بلند مدت کلسترول بالا را بررسی کرده اند. تحقیقاتي نيز كه قبلاً انجام گرفته به خوبی تأیید کرده اند که میزان کلسترول بالا می‌تواند منجر به بیماری های قلبی شود.
طي تحقيقات صورت گرفته، بیش از 12٪ از بزرگ‌سالان از 20 سال و بالاتر، کلسترول خونشان بالاتر از 240 میلی گرم در دسی لیتر است که پزشکان آن را بالا می دانند. حدود 7٪ از كودكان و نوجوانان 6 تا 19 ساله نيز كلسترول كل خون بالا دارند.
این یافته ها ارتباط بین سطح کلسترول بد در افراد زیر 45 سال و خطر ابتلا به بیماری قلبی و سکته مغزی را نشان مي دهد. مطالعات نشان داده است كه افراد زیر 45 سال كه دارای LDL بالا و حداقل دو عامل خطر مانند فشار خون بالا و سیگار كشیدن هستند، به احتمال زیاد دچار حمله قلبی یا سكته مغزی می شوند. همچنين جواناني که سطح کلسترول بالايي دارند، به دلیل اينكه مدت زمان بيشتري در معرض چربی های مضر یا مواد چربی موجود در خون هستند، احتمال ابتلا به مشكلات قلبي بالاتري دارند.
رابطه كلسترول بالا و بيماري قلبي براي زنان و مردان جوان
طي تحقيقات انجام گرفته، محققان دريافته اند كه زنان كمتر از 45 سال كه LDL بالا (بین 3.7 تا 4.8 میلی لیتر در لیتر) و حداقل دو عامل خطر ديگر مانند فشار خون بالا و سيگار كشيدن را دارند، 16 درصد خطر ابتلا به مشكلات قلبی و عروقی را در سنين 75 سالگی دارند. در مورد زنان 60 سال و بالاتر با همان مشخصات، احتمال ابتلا را 12 درصد تخمين زده اند.
برای آقایان نيز اين خطر برای افراد زیر 45 سال، 21 درصد و برای افراد 60 سال و بالاتر 29 درصد بود.
از طرف دیگر، دانشمندان محاسبه كردند كه زنان زیر 45 سال كه میزان كلسترول بد خود را كاهش داده اند، می توانند خطر مشكلات قلبی خود را از 16 درصد به 4 درصد كاهش دهند. در مردان زیر 45 سال که همین کار را انجام داده اند، خطر ابتلا به بیماری های قلب می تواند از 29 به 6 درصد کاهش یابد.
چرا بیماران قلبی عروقی باید سطح کلسترول خون خود را کنترل کنند؟
حفظ سطح کلسترول سالم برای داشتن قلب سالم از اهمیت بسیاری برخوردار است. طبق گفته محققان سطح کلسترول بالا به ویژه برای افرادی که سیگار می کشند خطرناک است. علاوه بر این، افرادی که دیابت، چاقی، کلسترول HDL (خوب) پايين دارند و يا فشار خون بالا و سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارند باید در حفظ سطح کلسترول سالم تلاش کنند.
افرادي كه مبتلا به فشار خون بالاي خانوادگی هستند، اين بيماري سطح کلسترول آن ها را به دو برابر سطح طبیعی افزایش مي دهد.
علاوه بر سبک زندگی و سلامت کلی، سن نیز عامل خطر ابتلا به کلسترول بالا است. افراد مسن، به ویژه مردان بالای 45 سال و زنان بالای 55 سال، به احتمال زیاد شاهد افزایش سطح کلسترول خود هستند زیرا بدن آنها در پردازش و دفع کلسترول کارایی لازم را ندارد.
جوانان نيز در برابر خطرات کلسترول بالا مصون نیستند. محققان دریافته اند که پلاک های چرب کلسترول در واقع می توانند قبل از بزرگ‌سالی شکل بگیرند و منجر به باریک شدن شریان ها و به طور بالقوه حمله قلبی یا سکته مغزی شوند.
تشخیص کلسترول بالا
آزمایش های متعددی برای ارزیابی سطح کلسترول خون انجام می شود. ساده ترین آزمایش مقدار کلسترول تام، یعنی سطح LDL (کلسترول بد)، HDL (کلسترول خوب) و تری گلیسیریدها (شکل اصلی چربی بدن) را اندازه گیری می کند. آزمایش لیپید که بعد از 12 ساعت ناشتا بودن انجام می شود، تفکیک دقیق سطح کلسترول بر اساس نوع لیپیدها (LDL، HDL و تری گلیسیرید) را ارائه می دهد. اگرچه LDL بالا یک شاخص برای افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی است؛ اما برخی از افراد با LDL کم هم دچار حملات قلبی و سکته مغزی می شوند.
اندازه گيري سطح ذرات آتروژنيك
در حال حاضر برخی محققان معتقدند که اندازه گیری LDL پیش بینی دقیق تری از خطر بیماری قلبی است.
LDL شامل ذرات آتروژنیك (كه باعث ایجاد پلاک‌های چربی در شریان‌ها می شوند) است، بنابراین اگر این معیار نيز اندازه گيري شود، مي تواند درصد خطر ابتلا به مشكلات قلبي را واضح تر نشان دهد. همچنین اين ارزيابي یک روش آسان و ارزان برای اندازه گيري آپولیپوپروتئین B است که به شدت با بیماری های قلبی عروقی همراه است.
محققان به همه جوانان توصیه می کنند علاوه بر LDL، به اندازه ذرات آتروژنيك خود نیز توجه کنند.
سطح کلسترول سالم
- LDL (کلسترول بد): سطوح زیر 100 میلی گرم در دسی لیتر سالم تلقی می شود.
- HDL (کلسترول خوب): سطوح بالای 60 میلی گرم در لیتر سالم است.
- تری گلیسیریدها: سطح زیر 150 میلی گرم در دسی لیتر سالم است.
كلسترول HDL يا كلسترول خوب مانند يك پاك كننده در جریان خون است و با دفع “كلسترول بد” (LDL) به كبد كمك می كند. این بدان معناست که سطح HDL بالا برای قلب مفید است.
راه هاي كاهش کلسترول
- رژیم غذایی سالم، ورزش و در صورت لزوم داروهایي مانند استاتین، راه های مؤثر برای کاهش كلسترول بالا هستند.
- افراد برای حفظ سلامت قلب باید به وزن خود، ترک سیگار و مدیریت استرس خود توجه کنند.
- جواناني که رژیم غذایی خوبی دارند و به ویژه كساني كه سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارند و با داشتن تغذيه سالم باز هم کلسترول بالا دارند، بايد دارو مصرف كنند.
تغییر سبک زندگی
- در بیشتر موارد، تغییر در رژیم غذایی و افزایش فعاليت منجر به کاهش سطح کلسترول بالا است.
- هر روز حداقل 30 دقیقه ورزش کنید.
سایر راهکارهای توصیه شده شامل جلوگیری از مصرف چربی های اشباع و حفظ وزن سالم است. چاقی اغلب منجر به افزایش کلسترول کل بدن می شود زیرا چربی اضافی بدن می تواند غلظت کلسترول و تری گلیسیرید خون را افزایش دهد.
غذاهایی كه منجر به بالا رفتن كلسترول مي شوند
غذاهایی که منجر به افزايش كلسترول مي شوند شامل نان سفید، سیب زمینی سفید، برنج سفید، لبنیات پر چرب و هر نوع قند یا آرد فرآوری شده، غذاهای سرخ شده، گوشت قرمز و غذاهای داراي چربی های اشباع است.
غذاهایی که کلسترول را کاهش می دهد
ماهی های چرب، گردو و سایر آجیل ها، جو دوسر، پسیلیم (Psyllium) (و سایر الیاف محلول) و غذاهای غنی شده با استرول های گیاهی (Sterol) یا استنول ها (Stanol) است.
داروها
اگر تغییر در شیوه زندگی به تنهایی مؤثر نباشد، پزشک ممکن است دوز خاصی از داروهای موسوم به استاتین را تجویز کند که به کاهش سطح LDL و تری گلیسیرید و افزایش HDL کمک می کند. استاتین ها، مرسوم ترین تجویز داروهای کاهش دهنده کلسترول، با مهار تولید کلسترول در کبد عمل می کنند.
اين داروها شامل:
لیپیتور (آتورواستاتین)، زوکور (سیمواستاتین)، مواور (لوواستاتین)، لسکول (فلوواستاتین)، کرستور (روزوواستاتین) یا پراواچول (پرواستاتین)
كلام آخر
جوانان ممکن است تصور کنند کلسترول چیزی است که مجبور نیستند در اين سن نگران آن نباشند. با توجه به تحقیقات جدید بین المللی، سطح کلسترول ناسالم در سنین جواني ممکن است منجر به مشکلات عمده قلبی در بزرگ‌سالی شود. بنابراين جوانان نبايد تصور كنند كه دچار اين مشكل نمي شوند و بايد به صورت دوره هاي شش ماهه تحت آزمايش خون قرار بگيرند.
همچنین بخوانید چگونه کلسترول خوب (HDL) را افزایش دهیم؟
همچنین بخوانید بهترین غذاها برای کاهش کلسترول
