چرا درمان چاقی فرزند به کمک خانواده توصیه می شود؟
یک‌سوم کودکان در سطح جهان دارای اضافه‌وزن یا چاقی هستند و این مسئله با مشکلات جدی سلامت مانند دیابت، بیماری قلبی و آسم همراه است.
بچه‌ها می‌توانند با افزایش وزن خود مبارزه کنند، اما نمی‌توانند این کار را به‌تنهایی انجام دهند و والدین شرکای اصلی در تلاش برای مبارزه با چاقی کودکان هستند. آن‌ها با تغییرات آهسته، پایدار و افزایشی با مشکل برخورد می‌کنند و به کاهش وزن تدریجی فرزندانشان کمک می‌کنند.
والدین نقش مهمی در کمک به روند کاهش وزن کودکان خود از طریق مدل‌سازی رفتارهای سالم، بهبود رژیم غذایی و انجام ورزش و تفریح، ایفا می‌کنند.
انواع روش‌های درمان چاقی فرزند
درمان چاقی فرزند به کمک خانواده مبتنی بر والدین (PBT)
این رویکرد بر نقش والدین به‌عنوان عامل اصلی تغییرات تأکید دارد و حضور کودک را برای دستیابی به نتایج مطلوب حاصل از درمان ضروری نمی‌داند. این روش برای جمعیت بیشتری از خانواده‌ها قابل‌اجرا است، اما مقدار زیادی از مسئولیت بر دوش والدینی که در جلسات درمانی شرکت می‌کنند، قرار می‌دهد.
درمان چاقی فرزند به کمک خانواده مبتنی بر خانواده (FBT)
در این روش، والدین و کودکان تحت آموزش تکنیک‌های رفتاردرمانی قرار می‌گیرند. این روش در مراکز درمانی ارائه می‌شود و حضور کودک در مراحل درمان ضروری است.
در FBT، کودکان به کمک درمانگر، سایر کودکان هم‌گروه خود و والدین خود آموزش می‌بیند که این منابع چندگانه می‌توانند به دوام بیشتر تغییرات رفتار کودک بینجامد، به‌ویژه در کوکانی که در مرحله ورود به نوجوانی هستند و همسالان در این مرحله زندگی مؤثرترین افراد کمک‌کننده هستند.
مسئولیت یادگیری در FBT بین والدین و کودک به اشتراک گذاشته می‌شود که باعث کاهش میزان مسئولیت والدین می‌گردد، اما برنامه‌ریزی در این روش درمانی سخت‌تر است.
دلایل متعددی وجود دارد که خانواده‌ها یک مدل درمان را بر دیگری ترجیح می‌دهند، اما مطالعات نشان می‌دهند که هر دو رویکرد درمانی FBT و PBT نتایج مشابهی را نشان می‌دهند.
کاهش وزن والدین همراه با کاهش وزن فرزند
خانواده‌های دارای والدین و فرزندان چاق، رایج هستند. چاقی والدین ممکن است خطر ابتلا به چاقی کودک را افزایش دهد و این ارتباط در صورت وجود چاقی در هر دو والد قوی‌تر است.
کنترل وزن مبتنی بر خانواده که والدین و کودک را هدف قرار می‌دهد می‌تواند اثربخشی درمان را در مقایسه با فقط درمان کودک افزایش دهد، همچنین مزایای دیگری به همراه دارد که عبارت‌اند از:
- اصلاح تغذیه والدین و کودک
- تغییر در سطح فعالیت والدین و کودک
- پیروی قوی و مؤثر کودکان از رفتار صحیح والدین
- کاهش هزینه درمان را در مقایسه با درمان جداگانه فرزند و والدین
در این روش درمانی والدین چاق تغییرات رفتاری مشابه کودکان خود انجام می‌دهند و این‌گونه درمان‌هایی که بر روی والدین اعمال می‌شوند، منجر به کنترل بهتر وزن کودک می‌گردد. این موضوع نقش بالقوه تغییر رفتار والدین برای درمان مشکلات در خانواده‌ها را نشان می‌دهد.
تشویق فرزند به همکاری
در آینده نزدیک، پزشکان انتظار خواهند داشت که کودکان و نوجوانان مسئولیت کنترل وزن خود را بر عهده بگیرند. پزشکان، نوجوانان و جوانان را درخطر روزافزون اضافه‌وزن و چاقی می‌بینند و از آن‌ها می‌خواهند تحرک بیشتری داشته باشند و لازم است فرزندان در موردمحاسبه کالری، هرم غذایی و خطرات غذاهای چرب، شیرین و پرکالری آموزش ببینند.
محیط خانواده و چاقی فرزندان
عوامل محیطی خانواده، مانند شیوه تغذیه، میزان تحرک و نوع تفریح، مرتبط با اضافه‌وزن در کودکان است. محققان در ارزیابی وضعیت کودکان متوجه شده‌اند که وزن فرزندان به‌خصوص فرزند دختر تحت تأثیر تغذیه مادران قرار می‌گیرد. خرید مواد غذایی نیز مسئله‌ای مهم است و کودکانی که والدین آن‌ها غذاهای آماده یا غذاهای تبلیغ‌شده در رسانه‌ها را تهیه می‌کنند، چربی و کالری بیشتری مصرف می‌کنند.
بنابراین برای مقابله با چاقی کودکان، ایجاد یک محیط خانوادگی یا خانه‌ای که عادت‌های خانوادگی سالم را ارتقا می‌دهد، ضروری است.
زندگی سالم در تغذیه سالم
یک رژیم غذایی سالم در هسته هر برنامه کاهش وزن موفق قرار دارد.
- بچه‌هایی که اضافه‌وزن دارند، نباید گرسنگی را تجربه کنند، بلکه باید وعده‌های غذایی متعادل مصرف کنند.
- والدین باید بیشتر از میوه‌ها، سبزی‌ها و آجیل استفاده کنند و مصرف غذاهای سرخ‌شده و نوشیدنی‌های شیرین را محدود کنند.
- ممنوعیت کامل هر غذایی با چربی بالا یا کالری بالا برای کودکان روشی صحیح نیست و این عمل کودک را ترغیب می‌کند که این‌گونه غذاها را مخفی و در غیاب والدین مصرف کنند.
تشویق کودکان به تحرک و ورزش بیشتر
والدین باید فرزندان خود را به تحرک بیشتر تشویق کنند. برای این منظور اقدامات زیر مؤثر است:
- کمک به والدین در نظافت خانه یا تهیه غذا
- کاهش ساعت مشاهده برنامه‌های تلویزیونی و استفاده از تلفن همراه و رایانه
- پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری خانوادگی به‌صورت روزانه
- بازی در زمین‌های ورزشی یا حیاط خانه
- تهیه اسباب‌بازی‌هایی که موجب تحرک کودک می‌شود مانند ماشین، هواپیما، توپ و استخر توپ
- اختصاص دادن فضایی از خانه برای تحرک و بازی بچه‌ها
