چگونه کلسترول خوب (HDL) را افزایش دهیم؟
کلسترول ماده‌ای واکسی شکل است که به‌طور طبیعی در بدن و توسط کبد تولید می‌شود. مصرف برخی مواد غذایی نیز منجر به تولید کلسترول در بدن می‌شود. سهم مواد غذایی در تولید کلسترول 25 درصد وسهم کبد 75 درصد است.
کلسترول توسط لیپوپروتئین‌ها در بدن حمل می‌شود، این ترکیبات در هر سلولی از بدن وجود دارند و نقش حیاتی در نحوه عملکرد و ساختار سلول‌ها دارند، همچنین برای تولید هورمون، تولید ویتامین D و هضم مواد غذایی در روده لازم هستند.
بنابراین کلسترول در سطوح نرمال، یک ماده ضروری برای بدن است، اما اگر غلظت کلسترول در خون بالا رود، فرد را در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی قرار می‌دهد.
انواع کلسترول
دو نوع کلسترول وجود دارد:
LDL : (لیپوپروتئین با چگالی کم یا کلسترول بد)
مقدار بالای این کلسترول در دیواره داخلی رگ‌های خونی رسوب می‌کند و تشکیل پلاک می‌دهد، درنتیجه مانع از عبور شریان خون می‌گردد.
کلسترول خوب (HDL) : (لیپوپروتئین با چگالی بالا یا کلسترول خوب)
HDL کلسترول اضافی در خون را جمع‌آوری می‌کند و به کبد انتقال می‌دهد. در کبد کلسترول‌ها تجزیه و از بدن خارج می‌شوند. همچنین سطح بالای از HDL دارای اثرات آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی است و با کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی ارتباط دارد
اندازه‌گیری کلسترول خون
لازم است پس از سن بیست‌سالگی مقدار کلسترول خون هر 5 سال یک‌بار اندازه گرفته شود. آزمایش تعیین سطح کلسترول توسط آزمایش خون و تحت عنوان lipid profile شناخته می‌شود.
مشخصات آزمایش لیپوپروتئین شامل LDL، HDL، تری گلیسیرید (چربی‌های موجود در خون که از مواد غذایی به دست می‌آید. کالری بیش‌ازحد، الکل یا قند در بدن به تری گلیسیرید تبدیل می‌شود و در سلول‌های چربی بدن ذخیره می‌شود.) و سایر اجزای چربی است. هرکدام از آن‌ها به واحد میلی‌گرم در هر دسی لیتر خون (mg / dL) اندازه‌گیری می‌شود.
سطح مطلوب کلسترول
سطح کلسترول مطلوب، با توجه به مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، عبارت‌اند از:
كلسترول کل كمتر از 200 میلی‌گرم در دسي ليتر
LDL کمتر از 100 میلی‌گرم در دسی لیتر
کلسترول خوب (HDL) بالای 40 میلی‌گرم در دسی لیتر در مردان و بالاتر از 50 میلی‌گرم در دسی لیتر در زنان
چگونه کلسترول خوب (HDL) را بالا ببریم؟
افراد اغلب بر کاهش کلسترول LDL و کلسترول کل تمرکز می‌کنند، اما افزایش سطح کلسترول HDL نیز می‌تواند به جلوگیری از بیماری قلبی و سکته مغزی کمک کند.
افرادی که به‌طور طبیعی سطح HDL بالایی دارند، در معرض خطر کمتر ابتلا به حمله قلبی و سکته مغزی هستند.
درحالی‌که ژنتیک قطعاً نقش مهمی در سطح کلسترول دارد، عوامل دیگری نیز وجود دارند که سطح HDL را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
سطح HDL در افراد مبتلابه سندرم متابولیک (مجموعه‌ای از شرایط نامطلوب شامل چاقی، فشارخون بالا و سطوح بالای قند خون) پایین است.
کاهش وزن و افزایش فعالیت فیزیکی می‌تواند باعث کاهش سطح تری‌گلیسیرید و افزایش کلسترول HDL شود. هدف این است که شاخص توده بدنی به مقدار سالم (BMI) یعنی بین 18.5 تا 25 برسد. برای رسیدن به این منظور روزانه 60 دقیقه ورزش هوازی با شدت متوسط، کمک قابل‌توجهی می‌کند.
مصرف چربی‌های ترانس در برنامه غذایی کلسترول LDL را افزایش و سطح کلسترول HDL را کاهش می‌دهند. اغلب غذاهای آماده و شیرین مانند انواع کیک و کوکی و همچنین غذاهای سرخ‌شده و بعضی از مارگارین‌ها حاوی چربی ترانس هستند.
محدود کردن چربی‌های اشباع‌شده حیوانی و غذاهای حاوی چربی ترانس برای کاهش کلسترول LDL و افزایش سطح کلسترول HDL اقدامی ضروری است، در عوض مصرف محصولات حاوی چربی‌های اشباع‌نشده که در روغن‌های گیاهی از قبیل زیتون، کلزا و روغن کتان یافت می‌شوند و منابع اسیدهای چرب مگا 3 مانند ماهی‌ها می‌تواند تأثیر بسیار مثبتی بر سطح HDL داشته باشد.
محتوای فیبر محلول موجود در میوه‌ها، سبزیجات، آجیل، حبوبات و دانه‌ها نیز می‌تواند سطح HDL را افزایش دهد و همچنین باعث کاهش کلسترول تام شود.
سیگار عامل اصلی دیگر در کاهش سطح HDL و افزایش سطح LDL و تری گلیسیرید به‌ویژه در زنان است. ترک سیگار می‌تواند سطح HDL را در عرض چند هفته به میزان مطلوبی افزایش دهد.
داروها می‌توانند کلسترول HDL را افزایش یا کاهش دهند
سطوح کلسترول خوب HDL گاهی با داروهایی که برای کاهش LDL و سطوح تری گلیسیرید استفاده می‌شود، بهبود می‌یابد. جم فیبروزیل، سیمواستاتین، آتورواستاتین و رزوواستاتین از این قبیل داروها هستند.
آزمایش‌های بالینی برای چندین دارو که به‌طور خاص برای افزایش سطح HDL طراحی شده بودند، نشان داد که خطر ابتلا به حملات قلبی را کاهش نمی‌دهند، بنابراین تولید این داروها متوقف‌شده است.
داروهای حاوی تستوسترون و سایر استروئید های آنابولیک می توانند سطح کلسترول HDL خود را کاهش دهند. اجتناب از این داروها ممکن است به افزایش تعداد HDL کمک کند.
