میوه‌ها، مهم‌ترین عناصر کلیدی در پیشگیری از بیماری‌های قلب و عروقی
بیماری‌های قلب و عروق (CVDs) ازجمله اختلالات مهم قلب و عروق شناخته شده‌اند که شامل بیماری عروق کرونر قلب (CHD) و سکته مغزی می‌شوند. بیماری‌های قلب عروق مسئول 17.5 میلیون مورد مرگ در سال 2012 هستند (7.4 میلیون نفر به علت بیماری عروق کرونر قلب و 6.7 میلیون نفر به علت سکته مغزی) و با داشتن آمار 31 درصد کل مرگ‌ومیر سالانه، به‌عنوان یکی از علل اصلی مرگ در سراسر جهان شناخته‌شده‌اند.
میوه‌ها، مهم‌ترین عناصر کلیدی در پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی
رژیم غذایی مهم‌ترین عامل قابل‌تغییر برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی است. شواهد علمی نشان می‌دهد که الگوهای رژیم غذایی مبتنی بر مصرف گیاه با خطر کمتری در ابتلا به بیماری قلبی همراه هستند.
دراین‌بین، میوه‌ها به‌عنوان مهم‌ترین عناصر کلیدی در پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی پیشنهاد شده‌اند. بر اساس اطلاعات موجود، رژیم غذایی کم میوه سومین عامل مهم خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی بعد از فشارخون بالا و مصرف سیگار است و در سال 2010 بیش از 5 میلیون مرگ در سراسر جهان را به آن نسبت داده‌اند.
علاوه بر این، اثربخشی مصرف میوه در پیشگیری اولیه از بیماری قلبی عروقی بیمارانی که دارای عوامل خطرزای متابولیک مانند فشارخون بالا، دیس لپیدمی، دیابت و اضافه‌وزن و چاقی هستند، نشان داده شده است.
در حال حاضر، روش معمول کنترل بیماری‌های قلبی عروقی، استفاده از داروهای طولانی‌مدت است. بااین‌وجود، داروها در همه بیماران مؤثر نیستند و عوارض جانبی دارند که ممکن است علائم بیماری را تشدید کنند. بعضی از میوه‌ها دارای فعالیت‌های ضد فشارخون، کاهش چربی خون و فعالیت‌های هیپوگلیسمی مشابه یا حتی قوی‌تر است که بسیاری از محققان را به بررسی روش‌های جدید درمان بیماری‌های قلبی عروقی سوق می‌دهد.
میوه‌ها چگونه از قلب و عروق محافظت می‌کنند
ویژگی‌های ضدعفونی‌کننده و خنثی‌کننده رادیکال‌های آزاد در میوه‌ها به‌عنوان اصلی‌ترین عامل محافظتی آن‌ها محسوب می‌شود. در این میان توجه بیشتری به ترکیبات پلی‌فنول شده است و یافته‌های علمی نشان می‌دهند که میوه حاوی پلی‌فنول‌ها به کنترل بیماری‌های قلبی کمک می‌کند.
پلی‌فنول‌ها از طریق رژیم روزانه به دست می‌آیند و بدن قادر به تولید و ذخیره آن‌ها نیست. غنی‌ترین منابع پلی فنولی میوه‌ها و به‌خصوص میوه‌های تیره خانواده بری مانند انگور و زغال‌اخته است. علاوه بر این، انار، سیب، زالزالک و آووکادو نیز غالبا از میوه‌های غنی از پلی فنول هستند.
در ادامه مقاله شش میوه مهم با اثر محافظتی قلب و عروقی قوی معرفی می‌شوند:
انگور
انگور یکی از رایج‌ترین و مهم‌ترین میوه‌ها در سراسر جهان است و اغلب به‌صورت خام یا پس از تبدیل به آب، شراب یا مربا مورداستفاده قرار می‌گیرد. انگور با داشتن آنتی‌اکسیدان‌های قوی به‌خصوص ترکیبات پلی فنولی، ظرفیت بالای مهار رادیکال‌های آزاد و کاهش استرس اکسیداتیو، می‌تواند از سیستم قلب و عروق محافظت کند. عملکرد انگور در این خصوص به شرح زیراست:
- محافظت از عملکرد اندوتلیال (سلول‌های پوشاننده درون رگ‌های خونی و لنفاوی)
- کاهش لیپید خون
- سرکوب عملکرد و چسبندگی پلاکت‌ها در عروق خونی
- کاهش فشارخون
- کاهش آسیب ایسکمی- رپرفیوژن
- مهار تشکیل لخته خون
زغال‌اخته
زغال‌اخته یک میوه حاوی فلاونوئید است و مزایای قلبی عروقی فراوانی دارد. زغال‌اخته ضایعات آئورت را کاهش می‌دهد، سطح سرمی پروتئین‌های چربی (کلسترول TC، کلسترول لیپوپروتئین LDL-C و TG) را کاهش و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی را افزایش می‌دهد. تأثیر زغال‌اخته بر قلب و عروق به شرح زیر است:
- ضد آتروژنیک (ضد چربی)
- ضد التهاب
- کاهش فشارخون
- بهبود پارامترهای اکسیداتیو
- بهبود عملکرد اندوتلیال
- واکنش پذیری عروقی
انار:
پوست، بذر و آب انار غنی از آنتی‌اکسیدان هستند. مهم‌ترین آنتی‌اکسیدان موجود در انار به ترکیبی به نام پونیکالاژین (Punicalagin) نسبت داده شده است. انار از طریق کاهش تصلب عروق کرونر، استرس اکسیداتیو، التهاب دیواره رگ‌ها، سینوس آئورتی و فشارخون از قلب و عروق محافظت می‌کند.
علاوه بر این، عصاره دانه انار، نارسایی حرکتی و شناختی ناشی از ایسکیمی مغزی را بهبود می‌دهد که بخشی از آن به دلیل اقدامات آنتی‌اکسیدانی و مهار رادیکال‌های آزاد در انار است.
سیب:
مصرف میوه سیب با کاهش وقوع سکته‌های قلبی همراه است. سیب منبع اصلی فیبر و حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی نظیر ویتامین C و پلی فنول است. توانایی پایین آوردن تری گلیسیرید، کلسترول کل و کلسترول LDL به ترکیباتی کاتچین، اپی کاتچین، پروآنتوسیانیدین بی ۱، بتاکاروتن و سایر ترکیبات پلی فنولی مربوط است. پوست میوه سیب یکی از مهم‌ترین قسمت‌هایی است که قدرت کاهنده کلسترول، گلیسمی، نیتروژن اوره و انسولین را دارد.
زالزالک
در طول دهه‌های اخیر، زالزالک به دلیل توان بالقوه خود برای درمان بیماری‌های قلبی عروقی، به‌ویژه هیپرلیپیدمی و تصلب شرایین موردتوجه قرارگرفته است. این میوه باعث کاهش وزن، کاهش تری گلیسیرید، افزایش دفع لیپید از مدفوع و افزایش اکسیداسیون اسیدهای چرب می‌شود.
آووکاددو
آووکادو یک میوه گرمسیری حاوی ترکیبات لیپوفیلیک (چربی دوست) است، به‌عنوان مثال، اسیدهای چرب غیر اشباع (MUFAs)، پلی فنول‌ها، کاروتنوئیدها، ویتامین E، فیتواسترول ها و اسکوالن که توانایی کاهش کلسترول را دارند. عصاره لیپوفیلی میوه ظرفیت آنتی‌اکسیدانی بالاتری نسبت به عصاره هیدروفیلی آن دارد.
ترکیبات Acetogenin موجود در پالپ میوه آووکادو از طریق مهار تجمع پلاکت‌ها اثر پیشگیرانه بالقوه بر تشکیل ترومبوز دارد.
دانه‌های آووکادو نیز باعث بهبود کلسترول بالا می‌شود و پیشگیری و درمان فشارخون بالا، شرایط التهابی و دیابت را تسهیل می‌کند.
