نکات مهم برای پیشگیری از چاقی فرزندان
والدین نقش مهمی در پیشگیری از چاقی فرزندان در دوران رشد ایفا می‌کنند و نقش آن‌ها در مراحل مختلف رشد فرزند تغییر می‌کند. آن‌ها می‌توانند با درک بهتر نقش خود در سلامت فرزندان تأثیر بگذارند، درواقع می‌توانند یاد بگیرند که چگونه یک محیط تغذیه سالم در خانه ایجاد کنند، فرصت‌هایی برای فعالیت بدنی فراهم می‌کنند، رفتارهای مضطرب مانند تماشای تلویزیون را خنثی می‌کنند و خود به‌عنوان یک الگو برای فرزندشان عمل کنند؛ بنابراین دخالت والدین به‌عنوان یک کلید موفقیت برای ایجاد محیطی سالم در محیط منزل و خارج از منزل است.
مقاله حاضر نکات مهم برای پیشگیری از چاقی فرزندان در چهار دوره زمانی می‌پردازد:
- حاملگی
- شیرخواری
- کودکان نوپا و پیش‌دبستانی
- کودکان و نوجوانان محصل
حاملگی
وضعیت مادر در دوران حاملگی می‌تواند، فرزند را تحت تأثیر اضافه‌وزن قرار دهد. فرزندان مادران بارداری که مبتلابه دیابت ملیتوس، دیابت بارداری، سوءتغذیه یا تغذیه بیش‌ازحد، درخطر ابتلا به چاقی هستند.
یک استراتژی کلیدی برای پیشگیری از چاقی در این مرحله از رشد فرزند، تمرکز بر غربالگری و جلوگیری از دیابت در دوران بارداری است.
دوران شیرخواری
دوران شیرخوارگی، شروع پایه‌ریزی عادت غذایی فرزند است. بسیاری از محققان بر این باورند که شیردهی به نوزادان، آن‌ها را در برابر اضافه‌وزن و چاقی محافظت می‌کند.
مقدار شیر نوزادی که از مادر تغذیه می‌کنند قابل تنظیم‌تر از نوزادی است که از بطری شیر استفاده می‌کند، زیرا اغلب والدین بدون توجه به نیاز واقعی تغذیه نوزادشان، فرزندشان را تشویق به اتمام محتوای شیشه شیر می‌کنند. از طرفی شیر خشک مواد مغذی و انرژی بیشتری نسبت به شیر مادر دارد و این امر توجه به تغذیه مناسب بر اساس نیاز نوزاد را سخت‌تر می‌کند.
کودکان نوپا و کودکان پیش‌دبستانی
همان‌طور که کودکان نوپا و پیش‌دبستانی عادت‌های تغذیه و فعالیت بدنی جدیدی را تجربه و انتخاب می‌کنند، والدین می‌توانند شرایط را به‌گونه‌ای فراهم کنند که فرزندشان در مسیر زندگی سالم‌تر قرار بگیرد.
والدین و رفتارهای تغذیه‌ای
کودکان نوپا با حجمی از انواع طعم‌ها روبرو می‌شوند، اما عادت غذایی خود را از طریق قرار گرفتن در معرض غذا و تکرار به دست می‌آورند.
در سال‌های اولیه زندگی یک کودک، والدین نقش مستقیمی در شکل‌گیری عادت غذایی فرزندشان دارند. و کودکان چیزی می‌خورند که والدین و به‌خصوص مادرانشان می‌خورند. اگر پدر و مادر پرخوری می‌کند، فرزندانشان ممکن است پرخور شوند، بنابراین رفتارهای خوردن والدین در ایجاد اضافه‌وزن در فرزندان نقش دارد.
انواع مواد غذایی موجود و قابل‌دسترس در خانه نیز با وضعیت وزن کودکان نوپا و پیش‌دبستانی ارتباط دارد. زمانی که والدین میوه‌ها و سبزی‌ها و سایر غذاهای مغذی را در دسترس فرزندشان قرار دهند، بچه‌ها به مصرف این غذاها تمایل پیدا می‌کنند.
والدین مسئول ارائه انواع غذاهای سالم هستند، درحالی‌که کودکان مسئول تصمیم‌گیری در مورد اینکه چه چیزی و چه مقدار ازآنچه والدین ارائه می‌دهند، هستند. کنترل بیش‌ازحد والدین بر کودکان ممکن است ترجیحات غذایی آن‌ها را به سمت غذاهای چرب و پرکالری افزایش دهد.
والدین و فعالیت بدنی
فعال نگه‌داشتن کودکان نقش مهمی در پیشگیری از اضافه‌وزن و تعادل انرژی آن‌ها ایفا می‌کند. کودکان فعال‌تر شاخص توده بدنی بدن (BMI) کمتری نسبت به همسالان با فعالیت کم یا بی‌تحرک دارند.
میزان تحرک والدین نیز تأثیر مهمی بر میزان تحرک کودک می‌گذارد. فرزندان مادران فعال دو برابر و کودکان هر دو والد فعال 5.8 برابر نسبت به فرزندان دارای والدین غیرفعال تحرک فیزیکی دارند.
کودکانی که بخشی از اوقات فراغت خود در خارج از منزل می‌گذراند، سطح فعالیت بالاتری دارد، بنابراین والدین می‌توانند شرایط بازی در فضای باز را برای فرزندشان محیا کنند. بااین‌حال، نگرانی‌های مربوط به ایمنی و دسترسی به امکانات، ممکن است بعضی از والدین را برای صرف وقت در فضای باز مردد کند
مشکل دیگر که کودکان را به بی‌تحرکی تشویق می‌کند استفاده از تلویزیون، رایانه و گوشی در کودکان کم‌سال است. کودکانی که بیش از یک ساعت در روز تلویزیون تماشا می‌کنند، کمتر به فعالیت‌های جسمانی علاقه دارند. مشاهده تلویزیون و داشتن تلویزیون در اتاق‌خواب هر دو با شيوع اضافه‌وزن کودکان ارتباط دارد.
والدین باید مشاهده برنامه‌های تلویزیونی را برای کودکان نوپا و پیش‌دبستانی محدود کنند و تلویزیون را خارج از اتاق‌خواب نگه‌دارند.
کودکان و نوجوانان محصل
همان‌طور که کودکان رشد می‌کنند، تأثیرپذیری آن‌ها از خانواده کمتر و از مدرسه، همسالان و رسانه‌های مختلف بیشتر می‌شود.
طبق آمار ارائه‌شده، 16 درصد بچه‌های 6 تا 19 سال دارای اضافه‌وزن هستند. نوجوانان به‌طور فزاینده‌ای زمان خود را بیرون از خانه سپری می‌کنند و بیشتر در معرض محیط‌های تشویق‌کننده چاقی قرار می‌گیرند بنابراین گزینه‌ای بیشتری برای رژیم غذایی و فعالت بدنی دارند.
در این شرایط نقش والدین اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند و مطمئناً آن‌ها باید شرایط تغذیه سالم و فعالیت فیزیکی کافی در خانه را فراهم کنند.
والدین و رفتار تغذیه‌ای
والدین می‌توانند:
- عادات غذایی سالم در خانه را با افزودن تعداد وعده‌های غذایی خانوادگی افزایش دهند.
- غذاهای سالم را در دسترس قرار دهند.
- دسترسی به نوشیدنی‌های شیرین و خوراکی‌های چرب را کاهش دهند.
خوردن غذا خانوادگی باعث افزایش مصرف غذاهای سالم و کاهش مصرف چربی‌ها و نوشابه در میان کودکان و نوجوانان می‌شود؛ اما با بزرگ شدن فرزندان، تعداد دفعاتی که همه اعضای خانواده با یکدیگر غذا می‌خورند کاهش می‌یابد، بنابراین بسیار مهم است که والدین شیوه‌های خوردن غذا را در دوران نوجوانی را حفظ کنند.
مصرف نوشیدنی‌های شیرین در سنین 9 تا 15 سالگی افزایش پیدا می‌کند و این امر احتمال ابتلا به اضافه‌وزن برای هر بار مصرف نوشیدنی‌های قندی در روز بالا می‌برد. در حال حاضر بسیاری از مدارس تعهداتی نسبت به محدود کردن فروش و مصرف نوشیدنی‌های شیرین دارند و والدین می‌توانند با پیروی از این عمل محیط خانه را ازاین‌گونه نوشیدنی‌ها پاک کنند.
والدین و فعالیت بدنی
کودکان و نوجوانان بیش از هر فعالیت دیگری زمان بیشتری را صرف تماشای تلویزیون، کار با رایانه و استفاده از تلفن همراه می‌کنند (به‌طور میانگین 8 ساعت در روز).
حدود 26 درصد از کودکان چندرسانه‌ای هستند، یعنی هم‌زمان با تماشای تلویزیون، از اینترنت نیز استفاده می‌کنند
قرار گرفتن در معرض تبلیغات تجاری مواد غذایی بر ترجیحات و خواسته‌های غذایی کودک و نوجوان تأثیر منفی می‌گذارد
اغلب کودکان و نوجوانان در اتاق‌خواب دارای تلویزیون کابلی یا ماهواره، پخش‌کننده‌ی ویدئو یا کامپیوتر و اینترنت هستند.
بیش از نیمی از کودکان گزارش می‌دهند که والدینشان قوانینی در مورد ساعت استفاده از این تجهیزات وضع نکرده‌اند و درصد کمی به‌طورجدی پیگیر هستند.
تمامی این موارد از دلایل مهم چاقی در دوران کودکی و نوجوانی است که والدین باید در خانه تغییر دهند
محدود کردن دسترسی فرزند به تلویزیون، اینترنت و کامپیوتر و همچنین کاهش زمان مشاهده تلویزیون توسط خود والدین منجر به کاهش کم‌تحرک در تمامی اعضای خانواده می‌گردد.
والدین می‌توانند با مشارکت فرزندشان در تیم‌های ورزشی یا برنامه‌های ورزشی شرایط تحرک آن‌ها را فراهم کنند. آن‌هایی که اهمیت فعالیت بدنی را درک می‌کنند، ممکن است حمایت بیشتری کنند که شامل همراهی فرزند در برنامه‌های ورزشی بعد از مدرسه، تماشای فعالیت‌های آن‌ها و یا صرفاً بازی با فرزند است.
به‌هرحال، دیدگاه والدین در مورد جهت‌گیری فرزندان، ممکن است بر فعالیت بدنی آن‌ها تأثیر بگذارد. نگرانی در مورد ترافیک، فروش مواد مخدر، جرائم و خشونت ممکن است والدین را به محدود کردن مکان‌هایی که فرزند آن‌ها می‌تواند بازی کند، کاهش دهد و این‌گونه فرصت‌های پیش رو را برای فعالیت محدود می‌کند.
