وقتی صحبت در خصوص پیشگیری از سرطان ریه می‌شود، اولین چیزی که بسیاری مردم پیشنهاد میکنند این است:
سیگار نکشید!
درست است که سیگار مهم‌ترین عامل ابتلا به سرطان ریه است، اما سرطان ریه یک بیماری پیچیده است و درنهایت ترکیبی از اثرات محیطی و عوامل خطر ژنتیکی باعث بروز این بیماری می‌شود.
تغذیه یکی از این عوامل است و متخصصان تغذیه می‌توانند در پیشگیری و کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه مردم را آگاه کنند. ضمن اینکه به حفظ و بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا در طول درمان و پس‌ازآن کمک کنند؛ زیرا:
- نیازهای تغذیه‌ای افراد مبتلا در طول دوران بیماری تغییر می‌کند.
- برخی از غذاها ممکن است علائم سرطان ریه را تحت تأثیر قرار دهد و آن‌ها را بدتر یا بهتر کند.
- و همچنین نیازهای تغذیه‌ای هر فرد در طول سرطان ریه متفاوت است.
عوامل خطر غیر تغذیه‌ای در ابتلا به سرطان ریه شامل سیگار کشیدن یا در معرض دود سیگار بودن، تماس با آزبست، نیکل، رادون، آرسنیک و کادمیم، سابقه بیماری ریوی و عوامل ژنتیکی و خانوادگی می‌شود.
در خصوص عوامل خطر تغذیه‌ای مواردی وجود دارد که در ادامه مقاله آورده شده است.
مواد غذایی تحریک‌کننده سرطان ریه
مواد مغذی زیر مورد بررسی قرارگرفته و نشان داده‌شده است که به‌طور بالقوه خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش می‌دهد:
بتاکاروتن
آزمایشات صورت گرفته روی اثربخشی بتا کاوتن و رتینول نشان داده‌اند که مصرف بیش از حد مکمل‌های بتاکاروتن به‌تنهایی و یا در ترکیب ویتامین E یا ویتامین A باعث افزایش سرطان ریه در افراد سیگاری و کسانی که در معرض آزبست بوده‌اند، شده است. این اتفاق در کسانی که ترکیبی از 30 میلی‌گرم بتاکاروتن و 25000 واحد ویتامین A به‌صورت روزانه مصرف می‌کردند، مشاهده‌شده است.
فسفات
مصرف بیش‌ازحد فسفات‌ها طی چند دهه گذشته افزایش‌یافته است، زیرا فسفات علاوه بر اینکه به‌طور طبیعی در برخی مواد غذایی وجود دارد، به‌صورت یک ماده افزودنی به غذاهای فرآوری شده متعددی مانند پنیر، سوسیس، نوشیدنی‌ها و محصولات پخته‌شده اضافه می‌شود. آزمایش‌هایی که روی رژیم غذایی حیوانات انجام‌شده نشان می‌دهد که فسفات با اثر سمی که بر بدن می‌گذارد، باعث افزایش احتمال ابتلا به سرطان به‌خصوص سرطان ریه و پوست می‌گردد.
مصرف فسفات بالا موجب تومور زایی در سرطان ریه می‌شود و ممکن است به ایجاد سرطان ریه در افراد مستعد بیماری کمک کند. این نگرانی برای افراد سیگاری یا کسانی که قبلاً سیگاری بوده‌اند، بیشتر است.
این ایده که مصرف بیش‌ازحد فسفات به‌طور بالقوه می‌تواند تأثیر زیادی در سلامت عمومی داشته باشد، نسبتاً جدید است، بنابراین مطالعات بیشتری لازم است تا نشان دهد که محدود کردن مصرف فسفات می‌تواند منجر به بهبود نتایج در مورد پیشگیری از سرطان ریه شود؛ با این‌حال، منطقی است که تمرکز را بر روی یک رژیم غذایی عمدتاً گیاهی و محدود کردن مصرف مواد غذایی فرآوری شده گذاشت. این اقدامات به حفظ میزان مصرف فسفات در سطوح سالم کمک می‌کند.
نیترات و نیتریت
سبزی‌ها و گوشت‌های فراوری‌شده منابع اصلی نیترات و نیتریت هستند. میزان نیترات موجود در سبزیجات به نوع سبزیجات، مقدار کود نیتراته‌ای که در مزرعه استفاده‌شده و میزان نیترات درآب آبیاری مزرعه بستگی دارد. محصولات گوشتی که به آن‌ها نیترات و نیتریت اضافه‌شده است شامل بیکن، هات‌داگ، سوسیس و گوشت‌های کنسرو شده است.
مقدار بالای نیترات در گوشت‌های فراوری‌شده و سبزیجات غیر ارگانیک با افزایش خطر ابتلا به سرطان به‌خصوص سرطان معده و کرولکتال همره است. بر اساس تحقیقی که در سال 2012 روی ایرانیان انجام شد، مشخص گردید که بین منابع حیوانی حاوی نیترات و نیتریت و خطر ابتلا به سرطان ریه ارتباط مثبت وجود دارد.
مواد غذایی مفید در پیشگیری از سرطان ریه
تعداد زیادی از مواد مغذی برای نقش احتمالی آن‌ها در پیشگیری از سرطان ریه موردمطالعه قرارگرفته است. به‌طورکلی اکثر محققان بر مصرف رژیم غذایی گیاهی به‌ویژه میوه و سبزی‌ها تأکید کرده‌اند. در ادامه به مهم‌ترین مواد غذایی که تأثیر مشخصی بر پیشگیری از سرطان ریه دارد اشاره‌شده است:
چای
چای به دلیل محتوای آنتی‌اکسیدانی بالایی که دارد بسیار موردبررسی قرارگرفته و مشخص‌شده است که فلاونوئیدهای موجود در چای به‌خصوص چای سبز خطر ابتلا به سرطان ریه را کاهش می‌دهد. این اثربخشی در افراد غیر سیگاری بسیار بیشتر است. نوشیدن چای سه بار در هفته برای ایجاد اثرات مثبت ضد سرطان توصیه‌شده است.
سیر
سیر به دلیل داشتن دی آلیل دی سولفات (Diallyl disulfide) دارای اثر محافظتی در برابر چندین سرطان ازجمله سرطان معده، کلورکتال و ریه است.
کلم‌ها:
مکانیسم بالقوه کلم‌ها بر کاهش سرطان ریه به عملکرد گلوتاتیون اس ترنسفراز بر متابولیسم ایزوتیوسیانات نسبت داده‌شده است. یک مطالعه در سال 2013 نشان داد که مصرف کلم‌ها در زنانی که هرگز سیگار نکشیده‌اند نقش مهمی در کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه ایفا کرده است.
سویا
اثرات محافظتی سویا و فراورده‌های سویا در سرطان‌های مختلف بررسی‌شده است. مصرف سویا و ایزوفلاونهای سویا باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه به‌خصوص تشکیل تومورهای تهاجمی می‌شود. این تأثیرات در افراد غیر سیگاری بسیار بیشتر است. همچنین مصرف سویا بر بهبود بیماری و کاهش مرگ‌ومیر ناشی از سرطان ریه نقش مؤثری دارد.
زردچوبه
کورکومین یکی از ترکیبات پلی فنولی در زردچوبه است که با تأثیر بر سلول‌های جهش‌یافته و متوقف کردن تولید آن‌ها و همچنین سرکوب التهاب سلولی باعث پیشگیری از سرطان ریه می‌شود.
منابع غذایی کوئرستین
مطالعات اپیدمیولوژیک نشان داده است که مصرف منظم غذاهای با کوئرستین بالا موجب کاهش سرطان ریه شده است. کوئرستین فلاونولی است که در مواد غذایی مانند مرکبات، انگور، سیب، پیاز، جعفری، انواع توت و مریم‌گلی به‌وفور یافت می‌شود.
اثربخشی کوئرستین بر وجود یک مکانیسم مبتنی بر تأثیر این ماده بر بیان ژن‌های دخیل در متابولیسم دخانیات سرطان‌زا پیشنهادشده است. این فعل‌وانفعال احتمالی ممکن است در پیشگیری از سرطان ریه در افراد سیگاری مؤثر باشد.
ویتامین D
بر اساس تحقیقات منتشرشده در سال‌های 2013 و 2014 مشخص شد که بین مصرف ویتامین D و کاهش سرطان ریه، به‌خصوص در زنان غیر سیگاری ارتباط مثبتی وجود دارد.
