دکتر رابرت اتکینز متخصص قلب و عروق آمریکا رژیم اتکینز را در اوایل دهه ۱۹۷۰ ابداع کرد او با مطالعه این رژیم و با به کار بردن آن بر روی خودش برای حل مشکل اضافه وزن شروع به کار بر روی این رژیم کرد.
ابتدا این رژیم به خاطر داشتن چربی های اشباع بالا توسط نهادهای بهداشت و سلامت به عنوان رژیم ناسالم معرفی شد، در حالی که مطالعات دقیق تر نشان داد چربیهای اشباع بی ضرر هستند و با اینکه رژیم اتکینز سرشار از چربی است ولی معمولاً موجب افزایش کلسترول بد خون نمی شود.
رژیم غذایی اتکینز Atkins diet)) از جمله رژیم های لاغری محسوب میشود که ادعا دارد در طی دو هفته حدود ۶ تا ۷ کیلوگرم کاهش وزن خواهد داشت. در این رژیم کاهش کربوهیدرات مصرفی و افزایش پروتئین و چربی باعث لاغری می شود. یکی از دلایل موفقیت این رژیم به دلیل کاهش کربوهیدرات مصرفی و مصرف پروتئین بیشتر، فرد احساس سیری بیشتری دارد.
این رژیم چهار هدف اساسی را دنبال می کند که شامل کاهش وزن ،حفظ وزن کاهش یافته، رسیدن به سلامتی مطلوب و پیشگیری از بیماری ها می باشد.
این رژیم در جایگاه 32 برترین رژیم های سال 2020 از دیدگاه وب سایت usnews قرار دارد.
رژیم اتکینز چگونه کار می کند؟
هنگامی که فرد رژیم غذایی اتکینز را رعایت می‌کند بدن به جای سوزاندن گلوکز یا قند از منابع چربی به عنوان سوخت استفاده می کند این تعویض منابع کتوزیس نام دارد.
زمانی که سطح گلوکز پایین می‌آید سطح انسولین نیز همراه با آن کاهش پیدا می‌کند. زمانی که سطح گلوکز خون کاهش پیدا کند بدن از ذخایر چربی برای بدست آوردن انرژی استفاده می کند.
قبل از غذا میزان گلوکز خون پایین می آید بنابراین انسولین کمتری نیز ترشح می شود. وقتی که غذا می‌خورید سطح گلوکز خون افزایش یافته و این امر باعث ترشح انسولین می شود.
شاخص گلایسمیک مقیاسی است که کربوهیدرات را بین صفر تا صد طبقه بندی می کند، بر این اساس که قند خون را با چه سرعتی و به چه میزان افزایش می دهند.
کربوهیدرات های تصفیه شده (ساده) مانند نان سفید و آبنبات شاخص گلیسمی بالایی دارند چون حاوی مقادیر زیادی گلوکز می باشند این مواد باعث می‌شوند سطح انسولین به سرعت بالا رود. انواع دیگر کربوهیدرات‌ها که با آنها پیچیده گفته میشود مانند نان جو و لوبیا به سرعت روی قند خون اثر نمی گذارند. در نتیجه باعث ترشح کمتر انسولین شده و شاخص گلایسمی پایین تری دارند.
زمانی که گلوکز در بدن وجود نداشته باشه باعث تولید کتوز شده، در این حالت بدن برخی از ذخایر چربی موجود در سلول های چربی را به خون منتقل می‌کند تا از آنها به عنوان انرژی استفاده کند.
رژیم اتکینز شامل چهار مرحله می باشد
فاز ۱ (القایی ) : مصرف کالری موجود از منابع کربوهیدرات به کمتر از ۲۰ گرم در روز محدود میشود. این میزان کربوهیدرات عمدتاً از منابع سبزیجات تامین میشود. در این فاز غذاهای پر چرب و پر پروتئین با سبزیجات حاوی کربوهیدرات کم مصرف می شوند.
فاز ۲ (تعدیل ): غذاهای غنی از مواد مغذی و فیبر به عنوان منابع دیگر کربوهیدرات ها اضافه می شود، که شامل آجیل ،سبزیجات کم کربوهیدارت و مقادیر کمی میوه است. کربوهیدرات ها به تدریج به برنامه اضافه شده در هفته اول ۲۵ گرم کربوهیدرات اضافه شده، در هفته دوم ۳۰ گرم اضافه شده و هر هفته همین روند ادامه پیدا کرده تا زمانی که فرد به مرحله توقف وزنی برسد.
وقتی فرد دیگر کاهش وزن نداشته باشد، میزان مصرف کربوهیدرات تا ۵ گرم کاهش می‌یابد تا فرد دوباره شروع به کاهش وزن کند.
فاز ۳( تنظیم دقیق): به رژیم غذایی خود هر هفته ۱۰ گرم کربوهیدرات اضافه کنید تا اینکه روند کاهش وزن شما سرعت کمتری پیدا کند.
فاز ۴( حفظ وزن): متخصصین تغذیه با اضافه کردن طیف گسترده ای از منابع کربوهیدرات ضمن نظارت دقیق بر وزن فرد اطمینان پیدا می‌کنند که افزایش وزن اتفاق نمی‌افتد.
غذاهایی که در رژیم اتکینز باید مصرف کنید
- گوشت گاو و بیکن .
- ماهی های چرب وغذایی دریایی.
- تخم‌مرغ
- سبزیجات کم کربوهیدرات مانند کلم،کلم بروکلی و مارچوبه
- محصولات لبنی پرچرب
- آجیل و دانه ها
- چربی های سالم مانند روغن زیتون، روغن نارگیل و آووکادو
- نوشیدنی های مناسب شامل آب، قهوه و چای سبز
پرهیزات رژیم غذایی اتکینز
- غذای شیرین مانند شکر، نوشابه، کیک و آبنبات.
- غلات شامل گندم ،برنج و جو.
- حبوبات مانند عدس لوبیا و نخود (فقط در مرحله القا) .
- غذاهای نشاسته ای مانند سیب زمینی و سیب زمینی شیرین ( فقط در مرحله القا).
- میوه‌های سرشار از کربوهیدرات مانند موز، سیب، پرتقال،پرتقال، هلو و انگور(فقط در مرحله القا).
- سبزیجات سرشار از کربوهیدرات شامل هویج و شلغم و…( فقط در مرحله القا).
- غذای کم چرب که این غذا معمولاً قند بالایی دارند.
- چربیهای ترانس و روغن نباتی
کارایی رژیم اتکینز
رژیم اتکینز با هدف کمک به سلامتی برای بیماری های سندروم متابولیک، دیابت ،فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی عروقی انجام می شود. با این حال بسیاری از رژیم‌های دیگر نیز برای کمک به درمان این بیماری‌ها و کاهش وزن موثر می باشند. افرادی که از رژیم اتکینز استفاده می کنند احتمالاً کاهش وزن خوبی خواهند داشت اما بیشتر افراد نمی‌توانند این رژیم را به صورت طولانی مدت ادامه بدهند.
محققان بیان می‌کنند افرادی که از رژیم اتکینز استفاده می‌کنند در مقایسه با رژیم های دیگر فشار خون و کلسترول پایین تری دارند.
عوارض رژیم اتکینز
در مرحله اولیه رعایت رژیم عوارضی مانند سردرد، سرگیجه، ضعف، خستگی و یبوست را تجربه خواهید کرد.
افرادی که از داروهای ادرارآور، انسولین و داروهای دیابت خوراکی استفاده می کنند؛ همچنین افرادی که بیماری‌های کلیوی دارند و زنان باردار و شیرده نباید از این رژیم استفاده کنند .
کلام آخر
قبل از شروع به رعایت یک رژیم جدید مهم است که معایب و مزایای رژیم را بدانید تا مطمئن شوید که کدامیک برای شما مناسب است. رژیم اتکینز برنامه غذایی مناسب برای افرادی می باشد که اضافه وزن دارند ولی برای آنکه در کنار کاهش وزن سلامتی شما نیز دچار اختلال نشود برای رعایت این رژیم حتما یک متخصص تغذیه را همیشه در کنار خود داشته باشید.
