در ابتدا لازم است بدانیم ذهن آگاهی یعنی چه و چه موقع ذهن آگاهانه عمل می‌کنیم ؟
حضور در لحظه‌ی حال
اولین خصوصیت ذهن آگاهی حضور در لحظه‌ی حال است. این مشخصه بااینکه ساده به نظر می‌رسد اما سخت‌تر از آن است که تنها با تکیه به روزمرگی‌ها در زندگی‌مان حاصل شود و نیاز به آگاهی و تمرین دارد.
هدفمند بودن
خصوصیت دیگر ذهن آگاهی هدفمند بودن آن است. به عبارتی در لحظه‌ی حال باید هدف تعریف‌شده‌ای را داشته باشیم و متمرکز بر موضوعی مشخص باشیم.
عملکرد بدون قضاوت
آخرین خصوصیت ذهن آگاهی بدون قضاوت عمل کردن است. ممکن است در مورد بسیاری از موارد تجربه‌هایی از قبل داشته باشیم و یا تصوراتی را از موضوعات مختلفی داشته باشیم که باعث شوند آن را با دفعات قبل مقایسه کنیم و یا به‌طورکلی آن را قضاوت کنیم. درصورتی‌که برای ذهن آگاهانه عمل کردن لازم است تمام تصورات و تجربیات گذشته را در نظر بگیریم اما نباید باعث قضاوت ما در مورد آن موضوع خاص شوند و به ما آمادگی آن را ندهند که منتظر چه چیزی باشیم یا دست به‌پیش داوری بزنیم که شرایط چطور پیش خواهند رفت. به عبارتی باعث قضاوت کردن ما در آن شرایط خاص نشوند.
تمریناتی برای کنترل وزن با ذهن آگاهی
برای تمرین ذهن آگاهی لازم است از حواس خود بیشتر استفاده کنیم. آنچه را می‌بینیم، تمامی صداهایی که می‌شنویم، بوها، طعم‌ها و تمامی چیزهایی که لمس می‌کنیم.
برای تمرین کافی است چند نفس عمیق بکشید، چشمانتان را ببندید و به‌خوبی گوش دهید. سعی کنید تمامی صداهایی که در اطرافتان هست را بشنوید از صدای بوق ماشین در حال حرکت داخل خیابان تا صدای جابجا شدن هوا. به حواس خود بیش‌ازپیش توجه کنید: بوها، طعم‌ها، آنچه لمس می‌کنید و آنچه می‌شنوید و همین کافی است که به خود بگویید قرار است ذهن آگاهانه وعده‌های غذایی خود را میل کنید. برای توجه کردن به طعم، بو و حالت غذا به توجه بیشتری نیاز دارید که این باعث می‌شود ذهن آگاهانه غذا بخورید.
موانع کنترل وزن با ذهن آگاهی
بزرگ‌ترین مانعی که بر سر راه شما برای کنترل وزن با ذهن آگاهی وجود دارد، این است که از زمان حال غافل شوید. گاهی قضاوت‌هایی که می‌کنید، شما را از زمان حال خارج می‌کنند. مثلاً با توجه به تجربه‌ای که در مورد غذای دلخواهتان دارید و با مرور آن بدون توجه به حواستان ممکن است انتظار چیزی شبیه دفعات قبل را داشته باشید و یا از صفات خوب یا بد برای موضوع مشخصی که تصمیم دارید ذهن آگاهانه عمل کنید، استفاده کنید و دچار قضاوت کردن شوید. برای اینکه قضاوت نکنید لازم است به‌جای استفاده از واژه‌های خوب یا بد باحالت دقیق‌تری از موضوع را بیان کنید. یعنی صفاتی که دقیقاً توصیف‌کننده آن باشند مثلاً به‌جای خوشمزه از واژه‌های ترش – شیرین – برشته و … استفاده کنید .
مکن است بپرسید که چه لزومی دارد که ذهن آگاهی را تمرین کنید؟
- ذهن آگاهی با تقویت اراده باعث به حداقل رساندن استرس و اضطرابی می‌شود که مانع دستیابی به اهدافتان می‌شوند و این اتفاق زمانی می‌افتد که افکارتان را به چشم مهمان ببینید نه صاحب‌خانه.
- متوجه می‌شوید که افکار شما جزئی از شما نیستند بلکه می‌آیند و می‌روند. اگر زمانی که در شرایط ناخوشایندی قرار بگیرید، بلافاصله واکنش نشان نداده و کمی صبر می‌کنید تا مؤثرترین راه‌حل را بیابید.
- ذهن آگاهی آرامش بیشتری به شما می‌بخشد درحالی‌که عجولانه عمل کردن و واکنش نشان دادن، باعث افزایش استرس می‌شوند.
- بیشتر متوجه نیازهایتان می‌شوید و به‌موقع، اقدام به دادن پاسخ به نیازهایتان می‌کنید. در این حالت نیاز خستگی را با غذا خوردن پاسخ نمی‌دهید بلکه استراحت می‌کنید و نیاز به لذت‌جویی از طرف شما لزوماً با غذا خوردن پاسخ داده نمی‌شود.
- احساسات دیگران را بهتر درک می‌کنید که این موضوع باعث می‌شود کمتر با دیگران به مشکل بخورید.
- نسبت به خودتان و دیگران، دلسوزتر و مراقب‌تر خواهید بود و درنتیجه سطح استرستان پایین می‌آید.
- درنهایت با ذهن آگاهانه غذا خوردن امکان تغییر شیوه زندگی را به خودتان داده و تناسب‌اندام خواهید داشت.
به‌طورکلی هفت موردی که پس از ذهن آگاهی اتفاق می‌افتد به شرح زیر می‌باشد :
1- دنبال کردن موقعیت‌های روزمره با کنجکاوی و لذت
2- بخشیدن اشتباهات کوچک یا بزرگ خود
3- قدردانی از لحظات خوب و بخشش لحظات بد
4- انجام تمرینات سازمان‌یافته و ارتباطات درمانی
5- برخورد صلح طلبانِ با نقایص خارجی یا داخلی
6- پذیرش آسیب‌پذیری ناشی از اعتماد به سایرین و خودشان
7- پذیرش آنکه هیچ‌چیز ثابت نیست.
