آکنه که معمولاً به آن جوش می‌گویند شایع‌ترین بیماری پوستی است که می‌تواند توسط پزشکان درمان شود. آکنه یک بیماری مزمن است که حدود 85 درصد از نوجوانان و جوانان به آن دچار می‌شوند. تفاوت بین جوش های سرسفید و جوش های سرسیاه چیست؟ چرا تفاوت آنها مهم است؟ و چه روش‌های درمانی برای آنها وجود دارد؟
انواع آکنه
همه جوش‌ها مثل هم نیستند. آکنه را می‌توان به جوش های قرمز و جوش های سرسیاه یا جوش های سرسفید دسته‌بندی کرد. این نوع دسته‌بندی مهم است زیرا روش درمان هر نوع جوش متفاوت است. تعداد جوش های سرسیاه و سرسفید روی صورت و شانه‌ها که در اصطلاح پزشکی به آنها کومدون (comedones) می‌گویند، می‌تواند بیشتر از جوش های قرمز چرکی باشد. تمیز نگه‌داشتن پوست می‌تواند به بهبود این بیماری کمک کند. بنابراین کسب اطلاعات بیشتر در مورد علت بروز کومدون‌ها و نحوه درمان آنها، گامی به سمت داشتن پوستی شفاف‌تر خواهد بود.
جوش های سرسیاه
هر فولیکول مو یک تار مو و یک غده سباسه (sebaceous gland) دارد. وظیفه غدد سباسه تولید چربی (سبوم) است که به نرمی پوست کمک می کند. سلول های مرده پوست و این چربی ها در دهانه فولیکول های مو در سطح پوست جمع می شوند و یک برآمدگی به نام کومدو (comedo) ایجاد میکنند. اگر پوست روی این برآمدگی ها بسته بماند، جوش سرسفید ایجاد می شود و وقتی پوست روی این برآمدگی ها باز شود در معرض هوا به رنگ سیاه در می آیند و جوش های سر سیاه را تشکیل می دهند.
برخی از عواملی که می‌توانند احتمال بروز آکنه و جوش های سرسیاه را افزایش دهند، عبارتند از:
- تولید بیش از حد چربی توسط بدن
- تجمع باکتری‌های پروپیونی آکنه بر روی پوست (Propionibacterium)
- تحریک فولیکول‌های مو وقتی سلول‌های پوستی مرده به طور منظم نمی‌ریزند
- تغییرات هورمونی که باعث افزایش تولید چربی در سنین نوجوانی، دوران قاعدگی یا هنگام مصرف قرص‌های ضد بارداری ایجاد می‌شود
- مصرف برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها، لیتیوم یا آندروژن‌ها
برخی از افراد معتقدند که آنچه می‌خورید یا می‌نوشید می‌تواند باعث جوش زدن شوند. لبنیات و غذاهایی مانند کربوهیدرات‌ها که سطح قند خون را افزایش می‌دهند ممکن است در جوش درآوردن نقش داشته باشند، اما محققان همچنان متقاعد نشده‌اند که یک ارتباط قوی بین خوردن غذا و ایجاد جوش وجود دارد.
جوش های سرسفید
جوش های سرسفید یا کومدون های بسته (closed comedones) فولیکول‌ها یا منافذ موی بسته هستند. در جوش های سرسفید منافذ توسط یک لایه نازک از پوست پوشیده شده‌اند که برآمدگی چربی و سلول های مرده را در زیر سطح پوست به دام می‌اندازد. از آنجا که این برآمدگی در معرض هوا قرار نمی‌گیرد رنگ آن سفید یا گاهی متمایل به زرد (رنگ طبیعی روغن و سلول‌های مرده پوست) می‌شود، به همین دلیل به آن “جوش سرسفید” می‌گویند.
دلایل ایجاد جوش های سرسفید مانند دلایل بروز انواع دیگر آکنه می‌باشد. اغلب، غدد به دلیل تغییرات در تولید هورمون های بدن، بیش از حد سبوم تولید میکنند. این مشکل می‌تواند در دوران بارداری، یائسگی، قاعدگی و البته بلوغ رخ دهد.
همچنین بخوانید: رژیم غذایی در سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
مراقبت از پوست
کلید موفقیت در مراقبت از پوست برای جلوگیری از آکنه، پایداری است؛ درمان جوش یک شبه اتفاق نخواهد افتاد. اما استفاده از روش‌های خوب مراقبت از پوست به بهبود روزمره و پیوسته سلامت فولیکول کمک می‌کند.
از آنجا که جوش به دلیل خوردن برخی غذاها ایجاد نمی‌شود، محدود کردن رژیم غذایی کار مفیدی نیست. از آنجا که به دلیل “کثیف بودن” روی پوست نیز جوش ایجاد نمی‌شود، بیش از حد تمیز کردن پوست نیز کمکی به درمان جوش نمی‌کند و حتی می‌تواند پوست را تحریک کرده و آکنه را بدتر کند. از مواد آرایشی که روغن دارند نباید استفاده شود زیرا می‌تواند باعث تجمع روغن در فولیکول‌ها شود. به جای آن می‌توان از مواد آرایشی آبرسان که دارای برچسب غیر کومدوژنیک هستند با خیال راحت استفاده کرد.
همچنین بخوانید: چگونه جوش‌های صورت را از بین ببریم؟
روش درمان
درمان جوش های سرسفید و سرسیاه به زمان نیاز دارد. اکثر درمان‌ها چندین هفته تا چند ماه طول می‌کشند تا تغییر محسوسی دیده شود.
بنزوئیل پراکسید
بنزوئیل پراکسید اثر ضد باکتریایی دارد و ممکن است باعث کاهش واکنش شیمیایی مخاط غشای مو شود. این دارو ممکن است برآمدگی هایی که باعث ایجاد جوش می‌شوند را کاهش دهد. بنزوئیل پراکسید می‌تواند برای جوش های کم یا جلوگیری از جوش درآوردن بیشتر، مورد استفاده قرار گیرد.
رتینوئیدها
معمولاً برای جوش های سرسیاه و سرسفید داروهای رتینوئید موضعی را تجویز میکنند. انواع رتینوئیدها عبارتند از ترتینوئین (رتین‌آ، آویتا، رنووا)، آداپالن (دیفرین) یا تازاروتن (تازوراک). رتینوئیدها از مشتقات ویتامین A هستند و باعث افزایش جایگزینی سلول‌های قدیمی با سلول‌های جدید و کاهش “چسبندگی” سلول‌های مرده می‌شوند. آنها به دفع مواد وصل‌شده کمک میکنند و منافذ پوست را به حالت طبیعی برمی‌گردانند. رتینوئیدها می‌توانند تحریک‌کننده باشند، بنابراین جهت استفاده از آنها می‌بایست از دستور‌العمل‌های خاصی پیروی کرد.
ایزوترتینوئین (رآكوتان)
ایزوترتینوئین برای جوش های شدید کیستیک استفاده می‌شود و عوارض جانبی زیادی نیز دارد. در صورتی که به صورت صحیح استفاده شود برای درمان کومدون‌ها بسیار موثر است، اما معمولاً برای آکنه خفیف استفاده نمی‌شود. با این حال برای درمان آکنه کیستیک، آکوتان می‌تواند بهبودی قابل توجهی ایجاد کند و این بهبودی نیز تا مدت‌های طولانی پس از درمان نیز دوام خواهد آورد. آکوتان می‌تواند باعث به وجود آمدن نقایص مادرزادی شدید و همچنین عوارض جانبی دیگری شود و هنگام استفاده از این دارو می‌بایست به صورت ماهانه آزمایش خون گرفته شود. مصرف این دارو در بارداری و شیردهی ممنوع است.
تخلیهسازی
یک پزشک یا متخصص زیبایی ممکن است برای جوش های سرسیاه از روش تخلیهسازی جوش و پاک‌سازی استفاده کند. برخی از افراد مایلند محتویات داخل جوش های سرسیاه و سرسفید خود را تخلیه کنند. بسیاری از فروشگاه‌ها نیز دستگاهی را می‌فروشند که جوش را می‌مکد. برای جوش های سرسیاه، دهانه مکنده در اطراف جوش سرسیاه قرار می‌گیرد و سپس فشاری به سمت پایین و جوانب اعمال می‌شود.
برای جوش های سرسفید می‌بایست قبل از مکش روی جوش شکافی ایجاد شود. اگر تصمیم دارید محتویات جوش های سرسیاه و سرسفید خود را تخلیه کنید، حتماً این کار را به روش درست انجام دهید. دستگاه مکنده باید سالم باشد و تخلیه باید به آرامی و با دقت انجام شود. اگر برای تخلیهسازی شک دارید، یک متخصص زیبایی را پیدا کنید تا این کار را برای شما انجام دهد. تخلیهسازی نباید روی جوش های ملتهب انجام شود زیرا منجر به ایجاد زخم می‌شود.
سخن آخر
جوش های سرسفید و سرسیاه نوعی آکنه هستند که بسیاری از افراد دچار آن می‌شوند. روش‌های درمانی خوبی نیز برای آن وجود دارد، بنابراین نیازی نیست که با این بیماری بسوزید و بسازید. یک ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی نیز می‌تواند درمان ابتدایی آکنه را شروع کرده و موارد خفیف تا متوسط آن را درمان کند. اگر شدیداً جوش در می‌آورید یا روش‌های درمانی ابتدایی روی شما جواب نداده است، برای دریافت درمان‌های بیشتر به یک متخصص پوست مراجعه کنید.
