افراد مبتلا به نقرس حملات ناگهانی و شدید درد، تورم و التهاب مفاصل را تجربه می کنند. خوشبختانه، نقرس را می‌توان با داروها، رژیم غذایی مناسب نقرس و تغییر سبک زندگی کنترل کرد.
نقرس چیست؟
نقرس نوعی آرتروز است که شامل درد ناگهانی، تورم و التهاب مفاصل است. تقریباً نیمی از موارد نقرس روی انگشتان پا تأثیر می گذارد، درحالی‌که موارد دیگر انگشتان، مچ دست، زانو و پاشنه را تحت تأثیر قرار می دهد.
علائم نقرس یا “حملات” هنگامی رخ می دهد که اسید اوریک بیش‌ازحد در خون وجود داشته باشد. اسید اوریک یک ماده‌ی اضافی است که هنگام تجزیه برخی غذاها توسط بدن ساخته می شود. هنگامی‌که سطح اسید اوریک زیاد است، کریستال‌های آن می توانند در مفاصل شما جمع شوند. این روند باعث تورم، التهاب و درد شدید می شود.
حملات نقرس معمولاً در شب انجام می شود. بیشتر افرادی که دچار این بیماری هستند این علائم را تجربه می کنند زیرا بدن آن‌ها نمی تواند اسید اوریک اضافی را به‌طور مؤثری از بین ببرد و اجازه می دهد تا اسید اوریک در مفاصل جمع شود، تبلور یابد و حل شود. سایر افراد مبتلا به نقرس به دلیل ژنتیک یا رژیم غذایی خود بیش‌ازحد اسید اوریک تولید می کنند.
اسید اوریک وقتی در بدن تجزیه شود ماده شیمیایی به نام پورین تولید می شود. پورین به‌طور طبیعی در بدن شما تولید می شود، اما در برخی از غذاها نیز یافت می شود. اسید اوریک از طریق ادرار از بدن دفع می شود.
چه کسی در معرض خطر نقرس است؟
نقرس در بین مردان بیشتر از زنان است. خطر ابتلا به نقرس با افزایش سن بالا می رود. 12 درصد از افراد 80 ساله یا بالاتر دچار نقرس هستند. داشتن یک شاخص توده بدنی بالا و اضافه‌وزن یا چاقی نیز یک عامل خطرزا است و با افزایش شاخص توده بدنی در بین زنان و مردان جوان، نقرس در افراد سی و چهل‌ساله شایع‌تر می شود.
عوامل خطر دیگر عبارت‌اند از:
- ژنتیک : اگر فردی در خانواده شما نقرس داشته باشد، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستید.
- عوامل رژیم غذایی: افرادی که مقدار زیادی غذای غنی از پورین به‌ویژه غذاهای پرگوشت، غذاهای دریایی و الکل مصرف می کنند در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
- قرار گرفتن در معرض سموم: افرادی که در معرض سرب قرار دارند در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
- بیماری یا جراحی : بیماری یا جراحی که نیاز به مدت طولانی استراحت در رختخواب دارد می تواند یک حمله نقرس ایجاد کند.
- داروها : برخی از داروها مانند دیورتیک ها، آسپیرین، نیاسین و برخی از داروهای مورد استفاده در معالجه سل، سرطان و بیماری پارکینسون، نقرس را افزایش می دهند.
رژیم غذایی نقرس
رژیم غذایی نقرس ممکن است به کاهش سطح اسید اوریک در خون کمک کند. این رژیم غذایی درمانی نیست، اما ممکن است خطر عود حملات نقرس را کاهش داده و پیشرفت آسیب مفاصل را کند می کند.
افراد مبتلا به نقرس که از رژیم‌های نقرس پیروی می کنند، به‌طورکلی هنوز هم برای مدیریت درد و کاهش سطح اسید اوریک به دارو نیاز دارند.
اهداف رژیم غذایی نقرس
- به یک وزن سالم و عادت‌های غذایی خوب دست پیدا کنید
- از برخی غذاهای دارای پورین، اما نه همه‌ی آن‌ها، خودداری کنید
- بعضی از غذاهایی را که می توانند سطح اسید اوریک را کنترل کنند، در رژیم تان قرار دهید
جزئیات رژیم
اصول کلی رژیم غذایی نقرس از توصیه‌های معمول رژیم غذایی سالم پیروی می کند:
کاهش وزن
اضافه‌وزن، خطر ابتلا به نقرس را افزایش می دهد و کاهش وزن خطر آن را کاهش می دهد. تحقیقات نشان می دهد که کاهش تعداد کالری و کاهش وزن حتی بدون رژیم غذایی محدود با پورین، میزان اسید اوریک را کاهش داده و تعداد حملات نقرس را کاهش می دهد. کاهش وزن همچنین استرس کلی در مفاصل را پایین می آورد.
با استفاده از اپلیکیشن رژیم پلاس می توانید به راحتی کاهش وزنی سالم و ماندگار داشته باشید ( کلیک کنید )
کربوهیدرات‌های پیچیده
میوه، سبزی‌ها و غلات سبوس‌دار بیشتری بخورید که کربوهیدرات‌های پیچیده‌ای دارند. از خوردن غذاها و نوشیدنی‌هایی با شربت ذرت و با فروکتوز بالا خودداری کنید و مصرف آب‌میوه‌های شیرین را محدود کنید.
آب
با نوشیدن آب هیدراته بمانید.
چربی‌ها
چربی‌های اشباع‌شده را از گوشت قرمز، مرغ و لبنیات پرچرب دور بریزید. روی گوشت و مرغ، لبنیات کم‌چرب و عدس به‌عنوان منبع پروتئین متمرکز شوید.
توصیه‌هایی برای غذاهای خاص یا مکمل‌ها عبارت‌اند از:
- گوشت ارگان ها: از خوردن قسمت‌هایی مانند کبد (جگر)، کلیه (قلوه) که سطح پورین بالایی دارند و به میزان بالای اسید اوریک خون کمک می کنند، خودداری کنید.
- گوشت قرمز: گوشت گاو، گوسفند را محدود کنید.
- غذای دریایی: بعضی از انواع غذاهای دریایی مانند آنچوی ها، صدف‌ها، ساردین‌ها و ماهی تن و انواع دیگر، مقدار پورین بیشتری دارند، اما فواید خوردن غذاهای دریایی از خطرات ابتلا به نقرس بیشتر است. مصرف متوسط ماهی‌ها می توانند بخشی از رژیم‌های نقرس باشند.
- سبزی‌های با پورین بالا: مطالعات نشان داده است که سبزی‌هایی مانند مارچوبه و اسفناج حاوی مقادیر زیاد پورین هستند و خطر ابتلا به نقرس یا حملات مکرر نقرس را افزایش می دهند.
- الکل: مشروبات الکلی و آبجو با افزایش خطر ابتلا به نقرس و حمله‌های مکرر همراه هستند. به نظر می رسد مصرف متوسط شراب خطر حملات نقرس را افزایش نمی دهد. در هنگام حمله نقرس از مصرف الکل خودداری کنید و الکل و به‌ویژه آبجو را محدود کنید.
- غذاها و نوشیدنی‌های قندی: غذاهای شیرین شده، شکر، غلات شیرین، شیرینی و آب‌میوه‌های طبیعی شیرین را محدود یا از خوردن آن اجتناب کنید.
- ویتامین C: ویتامین C ممکن است به کاهش سطح اسید اوریک کمک کند. با پزشک خود صحبت کنید که آیا 500 میلی‌گرم ویتامین C در برنامه غذایی و رژیم‌درمانی شما قرار دارد یا خیر.
- قهوه: برخی تحقیقات حاکی از آن است که نوشیدن قهوه در حد اعتدال، به‌خصوص قهوه با کافئین معمولی، ممکن است با کاهش خطر نقرس همراه باشد. نوشیدن قهوه اگر شرایط پزشکی دیگری داشته باشید ممکن است مناسب نباشد. با مشاور تغذیه یا پزشک خود صحبت کنید که چقدر قهوه برای شما مناسب است.
- گیلاس: شواهدی وجود دارد که نشان می دهد خوردن گیلاس با کاهش خطر حمله‌های نقرس همراه است.
منوی نمونه
این منو تنها نمونه ای از یک روز رژیم مناسب برای بیماری نقرس است
برای دریافت رژیم تخصصی نقرس می توانید هم اکنون نوبت دریافت کنید، برای دریافت نوبت کلیک کنید
صبحانه
- غلات سبوس‌دار و غلات بدون شیرینی با شیر کم‌چرب
- یک فنجان توت‌فرنگی تازه
- قهوه
- آب
ناهار
- 60 گرم از برش‌های سینه مرغ با یک رول نان سبوس‌دار با خردل برشته‌شده
- سالاد سبزی‌ها، یک قاشق غذاخوری آجیل و سرکه بالزامیک و روغن‌زیتون
- آب یا شیر کم‌چرب
عصرانه
- یک فنجان گیلاس تازه
- آب
شام
- 100 گرم ماهی آزاد کباب شده
- لوبیای سبز بو داده یا بخارپز
- یک یا یک‌دوم فنجان ماکارونی سبوس‌دار با روغن زیتون و فلفل لیموی پخته‌شده
- آب
- ماست کم‌چرب
- یک فنجان خربزه
- نوشیدنی عاری از کافئین، مانند چای گیاهی
کلام آخر
پیروی از رژیم غذایی نقرس می تواند به محدود کردن تولید اسید اوریک و کاهش آن کمک کند. این رژیم غذایی بدون دارو به‌احتمال‌زیاد به‌اندازه کافی باعث کاهش غلظت اسید اوریک در خون شما نمی شود، اما ممکن است به کاهش تعداد حملات و محدود کردن شدت آن‌ها کمک کند. پیروی از رژیم غذایی نقرس، به همراه محدود کردن کالری و ورزش منظم، می تواند با کمک به شما در دستیابی و حفظ وزن سالم، سلامت کلی شما را بهبود بخشد.
