سردرد یکی از شایع‌ترین سندرم‌های درد در انسان است که تقریباً همه انسان‌ها با آن مواجه شده‌اند. انواع مختلفی سردرد با علل و علائم متفاوت وجود دارد. درواقع هر سردرد علائم خاص خود را دارد و به دلیل خاصی در فرد اتفاق می‌افتد، بنابراین روش‌های درمانی آن ممکن است متفاوت از نوع دیگر سردرد باشد.
اغلب سردردها کوتاه‌مدت هستند و به‌ندرت باعث ایجاد نگرانی می‌شوند، بااین‌حال گاهی اوقات می‌توانند دردناک، ناتوان‌کننده و به‌صورت مکرر و طولانی رخ دهند و این نشانه‌ای از مشکل جدی در بدن است.
شیوع سردرد در طول عمر مردان 93 درصد و در زنان 99 درصد است. این شیوع بالا در اختلال سردرد بر عملکرد شغلی و کیفیت زندگی افراد اثر می‌گذارد و باعث اختلال در انجام کارهای روزانه، بازده کاری، روابط اجتماعی و خانوادگی، فشار اقتصادی و مصرف خودسرانه دارو میگردد.
مطابق طبقه‌بندی بین‌المللی اختلالات سردرد (ICHD) بیش از 150 نوع سردرد وجود دارد.
انواع سردرد به دو گروه تقسیم می‌شوند:
- اولیه
- ثانویه
سردرد اولیه:
سردردهای اولیه اختلالاتی هستند که در آنها سردرد و علائم همراه آن در غیاب هر نوع عامل خارجی ایجاد می‌شود.
شایع‌ترین انواع سردرد اولیه عبارت‌اند از:
- میگرن
- سردرد نوع تنشی
- خوشه‌ای و سردرد مزمن روزانه
- سردرد براثر فعالیت جنسی و ورزشی
- سینوسی
- هیپنیک
- رعدآسا
سردرد ثانویه:
سردردهایی هستند که به دنبال بروز آسیب یا اشکالی در عملکرد ساختمان‌های حساس به درد ناحیه سر و گردن به وجود می‌آیند. سردردهای ثانویه علت و پاتوژن‌های مختلفی دارند و سردرد می‌تواند با یک اختلال مانند بیماری زمینه‌ای یا سیستمیک شروع شود و یا به دنبال وارد شدن تروما به سر بروز کند. در این صورت‌وضعیت سردرد به‌موازات وضعیت اختلال احتمالی تغییر می‌کند و بدتر یا بهتر می‌شود.
انواع سردرد ثانویه عبارت‌اند از:
- سردرد ناشی از ضربه به سر و گردن
- به دلیل اختلالات عروقی جمجمه و گردن (سکته مغزی، خونریزی مغزی)
- ناشی از مصرف بیش‌ازحد دارو
- به علت ترک یک ماده
- منسوب به عفونت
- مربوط به روزه
- غواصی، کمبود اکسیژن
- کم‌کاری تیروئید
- پرفشاری خون
- اختلالات چشم، گوش، بینی، دندان، دهان و سایر اختلالات صورت و گردن
سردرد تنشی (Tension headaches)
سردرد تنشی شایع‌ترین نوع سردرد است، به‌گونه‌ای که از هر 20 نفر یک نفر از این نوع سردرد رنج می‌برد. این سردرد در میان نوجوانان و بزرگ‌سالان و در زنان شایع‌تر است.
زمانی که ماهیچه‌های پوشش‌دهنده جمجمه منقبض شوند، عضلات جلوی جمجمه را تحت تأثیر قرار می‌دهند و آنها را ملتهب می‌کنند؛ درنتیجه سردرد تنشی رخ می‌دهد. استرس، کار زیاد و سخت و نشستن طولانی‌مدت پشت میز و کامپیوتر ازجمله عوامل تحریک‌کننده سردرد تنشی هستند.
درد از پشت سر، بالای گردن و پیشانی شروع می‌شود و گسترش می‌یابد. درد دوطرفه است و به‌صورت فشار شدید یا سفتی به‌خصوص در قسمت پیشانی توصیف می‌شود.
ممکن است درد با شدت متفاوت باشد، اما معمولاً ناتوان‌کننده نیست، به این معنی که بیمار می‌تواند به فعالیت‌های روزانه ادامه دهد. درد به‌ندرت اتفاق می‌افتد، اما ممکن است در بعضی افراد به‌طور مرتب و حتی روزانه رخ دهد. با افزايش دفعات و شدت سردرد تنشي تأثیر آن بر كاركرد روزمره به همان نسبت بيشتر می‌شود.
درد بدون علائمی مانند تهوع، استفراغ و حساسیت به نور است.
میگرن ( Migraines)
این نوع سردرد به‌صورت درد شدید، یک‌طرفه و ضربان‌دار است که می‌تواند از چهار ساعت تا سه روز طول بکشد و معمولاً یک تا چهار مرتبه در ماه اتفاق می‌افتند. اگر سردرد میگرنی هر روز اتفاق بیفتد فرد به میگرن مزمن مبتلا است.
میگرن در هر سنی رخ می‌دهد، اما در سنین بلوغ و میان‌سالی و در زنان شایع‌تر است. سردرد میگرنی 16 درصد سردردهای اولیه را شامل می‌شود.
در کنار درد علائم دیگر مانند سرگیجه، تهوع، استفراغ، حساسیت به نور، سروصدا و بو، از دست دادن اشتها، ناراحتی معده یا درد شکم، پرخوابی، اختلالات تمرکز، تشنگی، یبوست، اسهال و افزایش ادرار در فرد رخ می‌دهند.
سردردهای خوشه‌ای (Cluster headaches)
سردرد خوشه‌ای به این دلیل نامگذاری شده است که معمولاً روزانه و طی یک هفته تا سه ماه طول می‌کشد و بعد به مدت چند ماه تا یک سال متوقف میگردد. سردرد هرروز در یک ساعت معین شروع می‌شود و اغلب باعث بیدار شدن بیمار در نیمه‌شب میگردد. معمولاً در طول روز یک یا دو بار درد رخ می‌دهد و در هرقسمت 30 دقیقه تا 90 دقیقه طول می‌کشد.
شدیدترین درد در سرد درد خوشه‌ای مشاهده‌شده است. درد آن‌قدر شدید می‌شود که فرد قادر به نشستن نیست و هنگام درد راه می‌رود.
درد به صورت درد شدید یا درد ضربه ای در پشت یا اطراف یک چشم ظاهر شود. چشم آسیب دیده قرمز و ملتهب و خیس می‌شود، پلک دردناک است، مردمک کوچک می‌شود و در طرفی که درد است گرفتگی و آبریزش بینی رخ می‌دهد.
علت احتمالی سردرد خوشه‌ای انتشار ناگهانی هیستامین و سروتونین در مغز است. بر اساس اسکن صورت گرفته از بیماران داری این نوع سردرد، فعالیت غیرطبیعی هیپوتالاموس (مسئول تنظیم ساعت زیستی بدن) مشاهده شده است. این سردرد زمینه ژنتیکی دارد و در چند عضو یک خانواده رخ می‌دهد، مصرف برخی داروها و مواد غذایی موجب وقوع و تشدید سردرد خوشه‌ای می‌شوند.
این نوع سردرد در مردان شایع‌تر است و اغلب در دوره نوجوانی آغاز می‌شود و تا سن میان‌سالی رخ می‌دهد.
سردرد مزمن روزانه (Chronic Daily Headaches)
این نوع سردرد ممکن است 15 روز یا بیشتر در یک ماه تکرار شود و تا سه ماه به طول بینجامد. مدت‌زمان درد در روز می‌تواند در زمان کوتاه یا تا چهار ساعت طول بکشد. به‌جای یک نوع سردرد خاص، سردرد مزمن روزانه شامل انواع مختلفی از انواع سردرد می‌شود و یکی از موارد زیر است:
میگرن مزمن، سردرد تنشی مزمن، سردرد مداوم روزانه، سردرد یک‌طرفه مداوم (Hemicrania Continua)
علت این نوع سردردها عفونت، بی‌خوابی، فشار داخل جمجمه‌ای، استرس و مصرف زیاد دارو و فشار زیاد روی گردن است.
برای مطالعه ی بخش دوم روی لینک زیر کلیک کنید:
