گلابی (pears) یا امرود، میوه پرخاصیت و آبدار فصل پاییز است که به دلیل کوتاه بودن فصل تولید و برداشت و عمر انباری کم، به مدت محدودی در دسترس است و نباید از مصرف آن غافل شد.
گلابی گیاهی از جنس Pyrus و دارای گونه‌های متعددی است. متداول‌ترین گونه گلابی که در بازار وجود دارد گونه communis به فرم کشیده و دانه‌های سنگی است. این گیاه در مناطق جغرافیایی با زمستان سرد رشد می‌کند. در ایران استان‌هایی مانند تهران، خراسان، فارس، چهارمحال و بختیاری، قزوین، گرگان، اصفهان، سیستان و بلوچستان و آذربایجان پرورش دهنده میوه گلابی هستند.
مهمترین ارقام گلابی موجود در ایران عبارت‌اند از:
- شاه‌میوه
- سیبری
- اسپادانا
- درگزی
ارزش غذایی و خواص میوه گلابی
میوه گلابی مجموعه‌ای از مواد مغذی مانند فیبر غذایی، آنتی‌اکسیدان‌ها، مواد معدنی و ویتامین‌ها است. قدرت آنتی‌اکسیدانی (ارزش ORAC) اندازه‌گیری شده در گلابی 2941 میکرومول TE در 100 گرم گزارش‌شده است.
در جدول زیر ارزش غذایی موجود در 100 گرم میوه گلابی آورده شده است:
| ترکیبات مغذی | مقدار | ترکیبات مغذی | مقدار |
| انرژی | 57 کیلوکالری | ویتامین K | 4.4 میکروگرم |
| آب | 83.96 گرم | ویتامین E | 0.12 میلی‌گرم |
| فیبر | 3.1 گرم | فولات | 7 میکروگرم |
| پروتئین | 0.4 گرم | پتاسیم | 116 میلی‌گرم |
| کربوهیدرات | 15.23 گرم | آهن | 0.18 میلی‌گرم |
| قند | 9.75 گرم | کلسیم | 9 میلی‌گرم |
| چربی | 0.1 گرم | سدیم | 1 میلی‌گرم |
| ویتامین A | 25 یکای بین‌المللی | منگنز | 0.048 میلی‌گرم |
| ویتامین C | 4.3 میلی‌گرم | روی | 0.1 میلی‌گرم |
| ویتامین B1 | 0.012 میلی‌گرم | مس | 0.057 میلی‌گرم |
| ویتامین B2 | 0.026 میلی‌گرم | منیزیم | 7 میلی‌گرم |
| ویتامین B3 | 0.161 میلی‌گرم | فسفر | 12 میلی‌گرم |
| ویتامین B5 | 0.049 میکروگرم | سلنیوم | 0.1 میلی‌گرم |
میوه ای کم کالری
گلابی یکی از انواع میوه‌های کم‌کالری است (100 کالری در یک میوه متوسط) که در کنار محتوای کافی فیبر برای کاهش وزن و کاهش سطح کلسترول LDL مناسب است. یک میوه گلابی 5 درصد کالری غذایی روزانه یک فرد را تأمین می‌کند.
گلابی منبع خوبی از فیبر رژیمی است.
در 100 گرم میوه حاوی 3.1 گرم فیبر وجود دارد.
قسمت بیشتر فیبر آن از نوع پلی ساکارید غیر محلول است و به‌عنوان ملین برای رفع یبوست عمل می‌کند. محتوای فیبر رشته‌ای این میوه نیز بااتصال به سموم و مواد شیمیایی مضر موجود در روده از غشای مخاطی روده محافظت می‌کند.
علاوه بر این‌ها مصرف منظم گلابی احتمال ابتلا به سرطان کولون را کاهش می‌دهد.
خاصیت آنتی‌اکسیدانی در گلابی
وجود ترکیباتی با خاصیت آنتی‌اکسیدانی مانند ویتامین‌های A ,C و کاروتنوئیدهای بتا کاروتن، لوتئین و زاکسانتین موجود در گلابی از بدن در برابر رادیکال‌های آزاد و انواع سرطان ازجمله سرطان‌های کلون، رکتوم، پستان، پروستات و ریه محافظت می‌کنند. همچنین این ترکیبات دارای خاصیت ضدالتهابی هستند و برای کاهش علائم بیماریهای التهابی مانند نقرس و آرتریت توصیه می‌شوند.
سرشار از پتاسیم
گلابی منبع مناسبی از پتاسیم است که منجر به کاهش فشارخون، افزایش خون‌رسانی به اندام‌ها، جلوگیری از سکته مغزی و قلبی و حفظ تعادل مایعات بدن می‌شود.
گلابی و ویتامین C
اگرچه مقدار ویتامین C موجود در این میوه چشمگیر نیست اما همین مقدار برای افزایش ایمنی بدن، تنظیم متابولیسم بدن، زیبایی پوست، ساخت بافت جدید سلولی، ترمیم رگ‌های آسیب‌دیده، کاهش فشارخون و محافظت از قلب مؤثر است.
گلابی و آلرژی
این میوه کمترین میزان آلرژی را ایجاد می‌کنند و در لیست توصیه پزشکان به افرادی است که آلرژی غذایی دارند.
مس و آهن موجود در گلابی
محتوای مس و آهن موجود در گلابی موجب افزایش ساخت گلبول‌های قرمز و بهبود کم‌خونی می‌گردد. مصرف مواد غذایی با آهن و مس زیاد برای رفع خستگی، رفع مشکلات شناختی، ضعف عضلات هستند که هر دو این‌ها در مقادیر قابل‌توجهی در گلابی یافت می‌شوند.
گلابی و فولات
خوردن منابع غنی از فولات مانند گلابی برای محافظت از شبکه‌های عصبی جنین و نوزاد ضروری است، برای همین منظور به مادران باردار خوردن این میوه توصیه می‌شود.
مواد معدنی موجود در گلابی
مقادیر خوب مواد معدنی گلابی شامل منیزیم، منگنز، فسفر، کلسیم و مس برای حفظ تراکم استخوان و مبارزه با پوکی استخوان و ضعف کلی بدن ناشی از مشکلات استخوانی مفید هستند.
گلابی و ویتامین A
این میوه به دلیل داشتن ویتامین A لوتئین و زاکسانتین برای حفظ بینایی و مبارزه با بیماریهای چشمی تخریب ماکولا و آب‌مروارید توصیه می‌شود.
خواص پوست میوه گلابی
مقدار زیادی از مواد مغذی ارزشمند گلابی را می‌توان در پوست آن یافت.
پوست گلابی منبع غنی از فیبر، ویتامین C مس و آنتی‌اکسیدان‌های قوی است. کوئرستین موجود در پوست گلابی دارای خاصیت انتی اکسیدانی است که مصرف آن برای جلوگیری از ابتلا به سرطان، ام اس، آلزایمر، محافظت از سیستم قلبی عروقی و کاهش خطر بیماریهای قلبی توصیه می‌شود.
بااین‌حال، بسیاری از مردم به دلیل نگرانی از تجمع مواد سمی و شیمایی مانند سموم کشاورزی پوست میوه را جدا می‌کنند. لازم به ذکر است که گلابی میوه تقریباً مقاوم در برابر آفات و بیماری‌هاست و نیاز به سم‌پاشی زیاد ندارد؛ اما برای رفع نگرانی و بهره‌مندی از خواص پوست میوه گلابی، بهتر است قبل از مصرف، میوه را به‌خوبی بشویید و یا میوه‌های ارگانیک تهیه کنید.
عوارض جانبی میوه گلابی:
برای اکثر مردم مصرف به‌اندازه میوه گلابی برای اکثر مردم عارضه جانبی به همراه ندارد. هشدارهایی که می‌توان در مورد مصرف این میوه داد به شرح زیر است:
درصورتی‌که فردی میوه گلابی را بدون شستشوی صحیح مصرف کند ممکن است به بیماری باکتریایی لیستریوزیس و توکسوپلاسموز مبتلا شوند. احتمال ابتلا به این بیماری‌ها در زنان باردار و افراد مسن بیشتر است.
ازآنجایی‌که مقدار فروکتوز میوه گلابی بالا است، بنابراین در صورت ابتلا به بیماری سندرم روده تحریک‌پذیر فروکتوز می‌تواند منجر به مشکلات گوارشی مانند نفخ، دل‌درد و اسهال گردد. همچنین کسانی که مشکل جذب فروکتوز دارند، باید در مصرف به‌اندازه میوه گلابی احتیاط کنند.
نکاتی برای مصرف گلابی:
- اگر گلابی که خریداری کردید نارس است، آن را در دمای اتاق و یا در کنار میوه موز قرار دهید تا رسیده شود.
- برای تشخیص میوه رسیده قسمت نزدیک به ساقه گلابی را فشار دهید. درصورتی‌که فرورفتگی ایجاد شود، میوه رسیده است.
- برای جلوگیری از تخریب گلابی آن را در سردترین نقطه یخچال قرار دهید.
- گلابی بلافاصله پس از برش دادن در اثر اکسیداسیون قهوه‌ای می‌شود، برای جلوگیری از این اتفاق، قطعات را آغشته به مقداری آب‌لیمو یا آب‌پرتقال کنید.
