پیشگیری از سرطان پروستات با رژیم مدیترانه‌ای
سرطان پروستات دومین سرطان رایج بعد از سرطان ریه در بین مردان جهان است. در اغلب موارد سرطان‌های پروستات آرام رشد می‌کنند، اما گاهی سلول‌های سرطانی ممکن است به قسمت‌های دیگر بدن، به‌ویژه استخوان‌ها و گره‌های لنفاوی برسند. این بیماری ممکن است در ابتدا نشانه‌ها و علائمی را نشان ندهد و در مراحل پیشرفته‌تر می‌تواند مشکلاتی در هنگام ادرار کردن، خون در ادرار، درد در ناحیه لگن و پا و اختلال نعوظ را نشان دهد.
ارتباط سرطان پروستات با تغذیه
عوامل گوناگونی بر سرطان پروستات تأثیر می‌گذارند. سن، نژاد و سابقه خانوادگی عوامل خطرساز غیرقابل تغییر و سبک زندگی و الگوی تغذیه از عوامل قابل‌تغییر هستند.
مطالعات زیادی ارتباط بین عوامل تغذیه‌ای و پیشرفت یا بهبود سرطان‌ها را نشان می‌دهد. از طریق تغذیه سالم می‌توان از بسیاری‌ها سرطان‌ها پیشگیری کرد یا سرعت پیشرفت آن‌ها را کاهش داد. رژیم‌های حاوی کالری زیاد، گوشت قرمز و چربی و مصرف کم فیبر، با افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات پیشرفته همراه است.
رژیم مدیترانه‌ای
این رژیم با مصرف زیاد میوه‌ها، سبزی‌ها، حبوبات، آجیل، نان و دیگر غلات غنی‌شده مشخص می‌شود.
رژیم مدیترانه‌ای حاوی مواد غذایی متنوع به شرح زیر است:
روغن‌زیتون به‌عنوان چربی اصلی
مصرف متوسط ماهی، الکل (عمدتاً شراب)
مصرف کم شیر و لبنیات
استفاده ی کمتر از مرغ، گوشت قرمز و تخم‌مرغ
بررسی تأثیر رژیم مدیترانه‌ای بر انواع مختلف سرطان نشان داد که پیروی از این رژیم غذایی با کاهش قابل‌توجهی در ابتلا به سرطان‌ها، به‌ویژه کولورکتال، حنجره، مری، پستان، معده، کبد و پروستات همراه است.
تأثیر ترکیبات غذایی موجود در رژیم مدیترانه بر سرطان پروستات
روغن‌زیتون:
روغن‌زیتون مهم‌ترین مؤلفه رژیم مدیترانه‌ای است که در مقادیر زیادی توسط جمعیت‌های حوضه مدیترانه مصرف می‌شود.
اثر محافظتی روغن‌زیتون در برابر سرطان پروستات را می‌توان به مقدار بالای ویتامین E (لفا-توکوفرول ) در روغن‌زیتون نسبت داد که به‌طور معکوس با خطر ابتلا به سرطان پروستات ارتباط دارد. علاوه بر این اسیدهای چرب غیراشباع، ترکیبات فنولی (مانند یدروکسی تیروزول) و کاروتنوئیدهای موجود در روغن‌زیتون نیز با خاصیت آنتی‌اکسیدانی که دارند، سهم عمده‌ای در مقابله با شروع، ارتقاء و پیشرفت فرایند سرطان ایفا می‌کنند.
ماهی:
در برنامه غذایی مدیترانه‌ای به این دلیل که روغن ماهی منبع غنی از اسیدهای چرب امگا سه است توصیه به مصرف آن وجود دارد. سلنیوم موجود در ماهی و غذاهای دریایی نیز یکی از ترکیبات مهم برای محافظت از بدن در برابر سرطان پروستات است.
میوه و سبزیجات:
میوه‌ها و سبزیحات به‌عنوان جز مهم دیگر رژیم مدیترانه، منابع غنی از فیبر و مواد معدنی، فلاونوئیدها و ویتامین‌ها هستند که می‌توانند در مقابل سرطان پروستات محافظ کنند. تأثیر سیب، پیاز، سیر، کلم، چای سبز، چای سیاه و مویز و بر کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات در تحقیقات متعدد اثبات‌شده است.
ویتامین C به فراوانی در میوه‌ها مانند مرکبات و سبزی‌ها برگ سبز، گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی، توت‌فرنگی و فلفل یافت می‌شود. ویتامین C با ممانعت از تخریب رادیکال‌های آزاد، از آسیب اکسیداتیو سلول‌ها جلوگیری می‌کند، ویتامین E را بازیافت می‌کند و رشد و تکثیر سلول‌های سرطانی را مهار می‌کند.
کاروتنوئید لیکوپن که در میوه‌های قرمزرنگ به‌وفور یافت می‌شود، یکی دیگر از ترکیبات آنتی‌اکسیدانی مهم در پیشگیری از ابتلا به سرطان پروستات است.
غلات کامل و حبوبات:
غلات و حبوبات منابع اصلی تأمین انرژی در رژیم مدیترانه‌ای هستند. غلات و حبوبات به علت داشتن فیبر زیاد باعث کاهش حساسیت به انسولین، کنترل قند خون و جلوگیری از سرطان می‌گردد.
الکل:
رژیم مدیترانه‌ای معمولاً در وعده‌های غذایی رژیم مدیترانه‌ای مقدار متوسط شراب قرمز وجود دارد؛ شراب قرمز حاوی ترکیبات آنتی‌اکسیدانی است که در پوست و دانه انگور وجود دارد.
گوشت قرمز:
مصرف گوشت قرمز در رژیم مدیترانه‌ای محدود است و طبق مطالعات بسیاری بین افزایش مصرف گوشت قرمز و سرطان پروستات رابطه مستقیمی وجود دارد.
شیر و لبنیات:
مصرف شیر پرچرب مانند گوشت قرمز در رژیم مدیترانه محدود است و طبق مطالعات انجام‌شده بین مصرف شیر و لبنیات و سرطان پروستات رابطه وجود دارد؛ اما بااین‌وجود نباید به‌اشتباه فکر کنیم که برای پیشگیری باید لبنیات را حذف کرد، بلکه در اینجا منظور مصرف بیش‌ازحد به‌خصوص لبنیات پرچرب به‌خصوص ماست و پنیر است.
رژیم مدیترانه‌ای و کاهش مرگ‌ومیر ناشی از سرطان پروستات
در کشورهایی پیروی‌کننده از رژیم سنتی مدیترانه‌ای، به‌ویژه کشورهای اروپای جنوبی، در مقایسه با سایر مناطق اروپایی، میزان ابتلا به سرطان پروستات را پایین‌تر است. مطالعات نشان دادند که رژیم مدیترانه‌ای به‌طور خاص باعث کاهش مرگ‌ومیر ناشی از سرطان پروستات شده است؛ که نشان می‌دهد پایبندی بالا به رژیم غذایی مدیترانه می‌تواند اثر محافظتی را در برابر سرطان پروستات تهاجمی‌تر و پیشرفته‌تر داشته باشد. اجزای رژیم غذایی مدیترانه‌ای ازجمله سبزی‌ها، سس گوجه‌فرنگی، ماهی و روغن‌های گیاهی با خطر پایین‌تر پیشرفت سرطان پروستات همراه هستند.
علاوه بر این‌ها، برنامه غذایی مدیترانه‌ی به‌عنوان یک رژیم سالم موجب کاهش وزن و درنتیجه کاهش شاخص توده بدنی (BMI) می‌شود این در حالی است که شاخص توده بدنی با سرطان پروستات ارتباط دارد.
