تریلیون‌ها باکتری و میکروارگانیسم بر روی پوست و بدن شما زندگی می‌کنند درواقع بدن انسان خانه جمعیت بزرگی از میکروارگانیسم‌ها است. اکثر این باکتری‌ها در بخشی از روده بزرگ به نام روده کور یا سکوم (قسمت ابتدایی روده بزرگ) و دهان قرار دارند و پس‌ازآن روی پوست و دستگاه تناسلی.
صدها نوع از باکتری‌های مختلف در روده وجود دارد و درحالی‌که بعضی از آن‌ها ممکن است باعث بیماری شوند، اکثر آن‌ها نقش مهمی در حفظ سلامت ایفا می‌کنند، مانند برقراری ارتباط با سیستم ایمنی بدن و تولید ویتامین‌های خاص، تأثیر بر سوخت‌وساز و …
آن‌ها همچنین بر چگونگی هضم غذاهای مختلف و تولید مواد شیمیایی تأثیر می‌گذارند که موجب القای حس سیری و گرسنگی می‌شود؛ بنابراین، باکتری‌های روده بر تغییرات وزن اثرگذار هستند.
باکتری‌های دستگاه گوارش بر چگونگی هضم غذا تأثیر می‌گذارند
ازآنجایی‌که باکتری های روده در مسیر روده قرار دارند، با مواد غذایی در تماس هستند، بنابراین برجذب مواد مغذی و چگونگی دریافت انرژی اثرگذار هستند.
در یک مطالعه علمی، باکتری‌های گوارشی 77 جفت دوقلو که یکی از آن‌ها چاق و دیگری لاغر بود، بررسی گردید. نتایج مطالعه نشان داد افرادی که چاق بودند، باکتری‌های روده‌ای متفاوت نسبت به برادر یا خواهر لاغر خود داشتند؛ و اینکه در افراد چاق تنوع باکتری‌های روده کمتر بود.
در یک پژوهش دیگر باکتری‌ها روده افراد چاق را به موش‌های آزمایشگاهی انتقال دادند، پس از مدتی وزن موش‌ها افزایش پیدا کرد.
بنابراین نتایج حاصل از تحقیقات متعدد نشان می‌دهد که باکتری روده با تأثیر بر هضم غذاهای متفاوت، می‌تواند بر وزن افراد تأثیر بگذارد.
به‌عنوان‌مثال، انسان نمی‌تواند فیبر غذایی را هضم کند، اما برخی از باکتری‌های روده‌ای وجود دارند که با هضم فیبر غذایی و تولید مواد شیمیایی خاص به‌سلامت سیستم گوارش و کاهش وزن کمکم می‌کنند.
باکتری Prevotella وظیفه هضم فیبر و کربوهیدرات‌ها موجود در غذا را بر عهده دارد و باکتری Bacteroidetes در هضم پروتئین‌های حیوانی و چربی نقش دارد.
مشخص‌شده است که افرادی که Prevotella بیشتری در روده خود داشتند در رژیم غذایی پر فیبر میزان کاهش وزن بیشتری نسبت به افرادی که میزان باکتری Bacteroidetes بیشتری داشتند، رخ‌داده است.
همچنین باکتری‌های روده از طریق هضم برخی از آنتی‌اکسیدان‌های موجود در گیاهان به نام فلاونوئیدها، به جلوگیری از افزایش وزن کمک می‌کنند.
باکتری‌های گوارشی بر التهاب تأثیر می‌گذارند
التهاب هنگامی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با عفونت‌ها فعال می‌شود. همچنین یک رژیم ناسالم به‌عنوان‌مثال، یک رژیم حاوی چربی، قند یا کالری بیش‌ازحد می‌تواند به افزایش مواد شیمیایی التهابی در جریان خون و بافت چربی منجر شود که در افزایش وزن مؤثر هستند.
باکتری‌های روده نقش مهمی در فرایند التهاب دارند. بعضی از انواع آن‌ها مواد شیمیایی مانند لیپو پلی‌ساکارید (LPS) تولید می‌کنند که هنگام عبور از خون موجب التهاب می‌شوند و به افزایش وزن و مقاومت به انسولین منجر شوند.
برخی از گونه‌های باکتری روده مانند Bifidobacteriaand, Akkermansia نیز به حفظ سلامت روده کمک می‌کند و از انتقال مواد شیمیایی التهابی از روده به جریان خون جلوگیری می‌کند و مانع افزایش وزن و مقاومت به انسولین می‌گردند.
باکتری‌های گوارشی با ترشح مواد شیمیایی در القای حس سیری و گرسنگی تأثیر می‌گذارند
هورمون‌های متفاوتی در بدن وجود دارد که بر میزان اشتها تأثیر می‌گذارند، ازجمله لپتین، گرلین و پپتید YY PYY)).
برخی مطالعات نشان داده‌اند که باکتری‌های مختلف روده می‌توانند بر میزان تولید این هورمون‌ها و ایجاد احساس گرسنگی یا سیری تأثیر می‌گذارند.
اسیدهای چرب زنجیره کوتاه، مواد شیمیایی هستند که در اثر هضم فیبر توسط باکتری‌های روده ساخته می‌شوند. یکی از این اسیدهای چرب پروپیونات (propionate) است.
یک مطالعه علمی در افراد بالغ چاق نشان داد که استفاده از پروپیونات به مدت 24 هفته باعث افزایش سطح هورمون‌های PYY و GLP-1 می‌شود که هر دو بر میزان گرسنگی تأثیر می‌گذارند. اشتهای افرادی که پروپیونات مصرف می‌کردند کاهش پیداکرده بود.
بهترین و بدترین غذاها برای باکتری‌های گوارشی
مواد غذایی می‌توانند بر تعداد و تنوع باکتری‌های روده تأثیر بگذارند. انواع غذاهای که برای باکتری‌های روده مناسب هستند، عبارت‌اند از:
غلات کامل:
غلات کامل دانه‌هایی هستند که تصفیه نشده‌اند. میزان فیبر این دانه‌ها بالا است که توسط باکتری‌های مفید روده مانند Bifidobacteria هضم می‌شوند و به کاهش وزن کمک می‌کنند.
میوه‌ها و سبزی‌ها:
میوه‌ها و سبزیجات دارای فیبرهای متنوعی هستند که برای باکتری‌های روده مناسب می‌باشند. خوردن انواع غذاهای گیاهی می‌تواند تنوع باکتری‌های روده را بهبود بخشد.
آجیل و دانه‌ها:
آجیل و دانه نیز حاوی مقدار زیادی فیبر و چربی سالم هستند که به رشد باکتری‌های مفید در روده کمک می‌کند.
غذاهای غنی از پلی فنول:
شکلات تیره و چای سبز حاوی ترکیباتی به نام پلی فنول هستند. پلی‌فنول‌ها در این غذاها نمی‌توانند به‌تنهایی هضم شوند، بلکه توسط باکتری‌های مفید روده شکسته می‌شوند و رشد باکتری‌های مفید دیگری را تحریک می‌کنند.
غذاهای تخمیری:
غذاهای تخمیری شامل ماست، کفیر و ترشی است. این غذاها حاوی باکتری‌های مفید مانند لاکتوباسیل هستند و می‌توانند باکتری‌های ایجادکننده بیماری در روده را به حداقل برساند.
پروبیوتیک‌ها:
پروبیوتیک‌ها همیشه ضروری نیستند، اما می‌توانند به بازگرداندن باکتری‌های سالم روده پس از اتمام بیماری یا مصرف آنتی‌بیوتیک کمک کنند و حتی موجب کاهش وزن گردند.
از سوی دیگر، خوردن بعضی از مواد غذایی بیش‌ازحد ممکن است باعث آسیب به باکتری‌های گوارشی گردد. ازجمله:
شکر:
مواد غذایی حاوی قند و شکر رشد برخی از باکتری‌های ناسالم در روده را تحریک می‌کند که ممکن است به افزایش وزن و سایر اختلالات سلامت منجر شود.
شیرین‌کننده‌های مصنوعی:
شیرین‌کننده‌های مصنوعی مانند آسپارتام و ساخارین، باکتری‌های مفید روده را کاهش می‌دهند و موجب افزایش قند خون می‌شوند.
مواد غذایی حاوی چربی ناسالم:
چربی‌های سالم مانند امگا 3 از باکتری‌های مفید روده حمایت می‌کنند، درحالی‌که بسیاری از چربی‌های اشباع‌شده ممکن است به رشد باکتری‌های بیماری‌زا منجر شوند.
بنابراین غلات کامل، میوه‌ها، سبزیجات و غذاهای تخمیری از باکتری‌های سالم روده حمایت می‌کنند، درحالی‌که بسیاری از غذاهای شیرین، شیرین‌کننده‌های مصنوعی و چربی‌های ناسالم می‌توانند به این باکتری‌ها آسیب وارد کنند.
